Występowanie kwaśnych deszczy w województwie podlaskim w latach 2002–2009

• Autorzy: Roj-Rojewski S. , Sakowska M

Warianty tytułu

EN

Occurrence of acid rains in the podlaskie province in the years 2002–2009

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Opad atmosferyczny stanowi główne źródło wody docierającej na powierzchnię ziemi i krążącej w jej obiegu hydrologicznym. Odgrywa on decydującą rolę w eliminacji wprowadzanych do atmosfery substancji chemicznych, lecz jednocześnie może powodować zanieczyszczenie gleby, wody i roślinności. Stopień skażenia środowiska przez opady zależy głównie od stężenia zanieczyszczeń w nim zawartych oraz od ilości opadu. Czysty deszcz charakteryzuje się odczynem lekko kwaśnym o pH = 5,65. Jest to związane z obecnością nawet w niezanieczyszczonym powietrzu atmosferycznym kwasu węglowego, powstającego w wyniku reakcji H₂O z CO₂. Kwasowość opadów atmosferycznych ocenia się na podstawie europejskiej klasyfikacji kwasowości wód opadowych [5]. W tej klasyfikacji normalny odczyn opadów zawiera się w przedziale pH 5,1-6,0. Kwaśnymi deszczami powszechnie nazywa się jednak opady atmosferyczne o pH poniżej wartości 5,65 [1, 12, 15]. Główne składniki powodujące zakwaszenie opadów atmosferycz-nych to związki siarki (SO₂) i azotu (NO_x). Dostają się one do atmosfery przede wszystkim jako efekt gospodarczo-bytowej działalności człowieka, szczególnie dotyczy to sektora komunalno-bytowego, energetycznego oraz transportu samochodowego. Kwaśne deszcze stanowią poważne zagrożenie zarówno dla środowiska naturalnego, jak i człowieka [2, 4, 8]. Problem ten dotyczy szczególnie obszarów uprzemysłowionych. Można przypuszczać, ze w województwie podlaskim, położonym w jednym z najczystszych regionów naszego kraju, będącym częścią Zielonych Płuc Polski, nie występują lub bardzo rzadko pojawiają się opady o odczynie kwaśnym. Takie opady stanowiłyby tu znaczne zagrożenie dla srodowiska, gdyż az 69% gleb użytków rolnych tego regionu poasiada odczyn kwasny i bardzo kwaśny {12]. Praca ma nacelu analizę odczynu opadów atmosferycznych oraz ocenę zagrożenia obszaru województwa podlaskiego kwaśnymi deszczami w latach 2002-2009.

EN

Acid rains have a pH of less than 5.65 (the normal acidity of unpolluted atmospheric water). They are the serious threat to nature and man. This problem especially refers to industrialized areas. Sulphur (SO₂) and nitrogen (NO_x) compounds are the main components causing acidifying of rainfalls. They get to the atmosphere first of all as the effect of domestic and economic activity of man, especially it refers to the municipal and housing sector, the power industry and the motor transportation. The region of the Podlaskie Voivodeship belongs to the most ecologically cleaner in the country, so presumably the problem of acid rains does not appear there. The aim of the study is analysis of the reaction of precipitations and evaluation of the threat of the area of the Podlaskie Voivodeship with acid rains in the years 2002-2009. The measured data from the Provincial Inspectorate of Environmental Protection in Bialystok were used in the work. It originates from two research stations dealing with the chemistry of rainfalls in Bialystok and in Suwalki. The analysis of the obtained data shows quite often occurrence of acid rains (pH<5,65) on the area of the Podlaskie Voivodeship. Amount of rainfalls characterized by distinctly lowered acidity (pH<5,1) is however not large, because it is only 14% of monthly mean measurements. Annual means pH of rains in the range of 5,07-5,96 was higher than in the other regions. So the threat with acid rains on the study area is the lowest compared to the all country. The main influence on the pH of precipitation has the sulphur compounds there. In most cases lightly high concentration of sulphates in rainfalls was found. The nitrogen compounds appeared in little amounts there. Far more of acid rains were registered in the region of Bialystok in comparison to Suwalki city. Their degree of the acidity was also evidently higher. This results first of all from the concentration in that area the environmentally arduous production plants. The reaction of rainfalls on the study area is characterized by the seasonality The lowest values of pH appear within a winter-spring period from October to March, what is due to the greatest amounts of pollutions in the heating season. The tendency to gradual increasing pH of rainfalls on the area of the Podlaskie Voivodeship has been noticed since the year 2005. The main reason is the considerable reduction of the emission of gaseous pollutants, which corresponds to the prevalent trend in the country.

Słowa kluczowe

PL

opad atmosferyczny; kwaśne deszcze; województwo podlaskie

• Wydawca: Politechnika Koszalińska
• Czasopismo: Rocznik Ochrona Środowiska
• Rocznik: 2012
• Tom: Tom 14
• Strony: 814--823
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., tab., rys.

Twórcy

autor

Roj-Rojewski S.

• Politechnika Białostocka

autor

Sakowska M

• Politechnika Białostocka

Bibliografia

• 1. Dojlido J.R.: Chemia wód powierzchniowych. Wyd. Ekonomia i Środowisko, Białystok. 1995.
• 2. Goyer R.A., Bachmann J., Clarkson T.W., Ferris B.G., Graham J., Mushak P., Perl D.P., Rall D.P., Schlesinger R., Sharpe W., Wood J.M.: Potential human health effects of acid rain: report of a workshop. Environment Health Perspect, 60, 355–368 (1985).
• 3. Górniak A.: Klimat województwa podlaskiego. IMiGW, Białystok. 2000.
• 4. Graniczny M., Mizerski.: Katastrofy przyrodnicze. Wyd. PWN, Warszawa. 2007.
• 5. Jansen W., Block A., Knaack J.: Kwaśne deszcze. Historia, powstawanie, skutki. Aura, 4, 18–19 (1988).
• 6. Kasza H., Mitoraj G.: Stopień zakwaszenia opadów atmosferycznych w poblizu Ket (Polska południowa). Ochrona środowiska i Zasobów Naturalnych, 38, 123–130 (2009).
• 7. Malzahn E.: Analiza kwasowości opadów atmosferycznych w Puszczy Białowieskiej w latach 1986–1992. Pr. Inst. Bad. Leśn., Warszawa. 2001.
• 8. Menz F.C., Seip H.M.: Acid rain in Europe and the United States: an update. Environmental Science & Policy, 7, 253–265 (2004).
• 9. Ocena poziomów substancji i klasyfikacja stref województwa podlaskiego w 2009 r. WIOŚ, Białystok. 2010.
• 10. Polkowska Ż., Astel A., Walna B., Małek S., Mędrzycka K., Górecki T., Siepak J., Namieśnik J.: Chemometric analysis of rainwater and throughfall at several sites in Poland. Atmospheric Environment, 39, 837–855 (2005).
• 11. Raport o stanie środowiska w Polsce 2008. Biblioteka Monitoringu Środowiska. GIOŚ, Warszawa. 2010.
• 12. Raport o stanie środowiska województwa podlaskiego w latach 2002– 2003. Biblioteka Monitoringu Środowiska. WIOŚ, Białystok. 2004.
• 13. Skinder N.: Chemia a ochrona środowiska. WSiP, Warszawa. 1998.
• 14. Więckowski S., Więckowska I.: Globalne zagrożenia środowiska. Wyd. WSiP, Kielce. 1999.
• 15. Zanieczyszczenie powietrza w Polsce w 2009 r. na tle wielolecia. Biblioteka Monitoringu Środowiska, IOŚ, Warszawa. 2011.