Podstawowe właściwości chemiczne oraz zawartość Pb, Zn, Cu, Ni i Cd w glebach terenu nieczynnej odlewni żeliwa i metali kolorowych w Nowogardzie (woj. zachodniopomorskie)

• Autorzy: Chudecka J. , Tomaszewicz T.

Warianty tytułu

EN

Basic chemical properties and contents of Pb, Zn, Cu, Ni, Cd in soils on area of former iron foundry and non-ferrous metals in Nowogard (West Pomeranian Province)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy była ocena podstawowych właściwości chemicznych i ogólnej zawartości Pb, Zn, Cu, Ni i Cd w poziomie próchnicznym gleb z terenu byłej odlewni żeliwa i metali kolorowych w Nowogardzie (woj. zachodniopomorskie). Zakład ten nie działa od ok. 10 lat, a jego teren obecnie w dużym stopniu pokryty jest gruzem z niszczejących budynków i innymi nielegalnie składowanymi odpadami. Stwierdzono, że badane gleby były zasadowe, a ich niskie zasolenie wynika z luźnego uziarnienia. Maksymalna zawartość metali wynosiła: 467,4 dla Pb; 546,0 dla Zn; 452,0 dla Cu; 64,9 dla Ni i 4,45 mgxkg^-1 dla Cd. Zawartości wyższe od dopuszczonych prawem dla gruntów zabudowanych i zurbanizowanych odnotowano dla Zn, Cu, Pb i Cd. Wzbogacenie gleb w Ni było nieznaczne i nie wskazywało na zanieczyszczenie. Uwzględniając aktualną jakość gleb i lokalizację terenu w obrębie Nowogardu, racjonalnym sposobem jego zagospodarowania byłoby przeznaczenie do działalności produkcyjnej (drobna wytwórczość), składowania i magazynowania. Teren ten po-winien być w jak największym stopniu zadarniony i otoczony pasem drzew i krzewów, by ograniczyć migrację metali w środowisku przez fitostabilizację i zmniejszenie ryzyka erozji. Takie działanie uzasadnia luźne uziarnienie gleb i fakt istnienia w niedalekim sąsiedztwie doliny ze zbiorowiskami szuwarowymi podmokłych łąk.

EN

The aim of this work was assessment of basic chemical properties and Pb, Zn, Cu, Ni, Cd total content in soil humus horizon from area of former iron foundry and non-ferrous metals in Nowogard (West Pomeranian Province). This foundry does not work from approx. 10 years and the ar-ea now largely covered by the rubble of crumbling buildings and other waste of stored illegally. It was found that the investigated soils had alkaline character and their low salinity was the result of loose texture. The maximum contents of metals were: 467.4 for Pb, 546.0 for Zn, 452.0 for Cu, 64.9 for Ni and 4.45 mgxkg^-1 for Cd. Content higher than permitted by law for built-up urban areas reported for Zn, Cu, Pb and Cd. Soil enrichment in Ni was low and no sign of contamination. Given the current soil quality and location of former foundry on the Nowogard area, rational way will been to allocate this terrain to productive activities (small production), storage and warehousing. This area should be in high degree covered with grasses and surrounded by a belt of dense trees and shrubs to reduce the migration of metals in the environment by phytostabilization and minimize the risk of erosion. This action would be desirable considering the loose texture of soils and the existence in the vicinity of the valley with the communities of rushes and wet meadows.

Słowa kluczowe

PL

odlewnia metali; gleby; właściwości chemiczne; pH; materia organiczna; zasolenie; metale ciężkie

EN

metal foundry; soils; chemical properties; pH; organic matter; salinity; heavy metals

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski
• Rocznik: 2014
• Tom: nr 156 (36)
• Strony: 34--47
• Opis fizyczny: Bibliogr. 34 poz., tab.

Twórcy

autor

Chudecka J.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Katedra Gleboznawstwa

autor

Tomaszewicz T.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Katedra Gleboznawstwa

Bibliografia

• 1. BARAN, S.; 2000. Ocena stanu degradacji i rekultywacji gleb. Wydaw. AR w Lublinie; ss. 244.
• 2. BARAN, S.; BIELIŃSKA, E.J.; KAWECKA-RADOMSKA, M.; 2010. Zawartość metali ciężkich w glebach parków miejskich podlegających zróżnicowanym wpływom antropogenicznym. Zesz. Nauk. Uniwersytetu Zielonogórskiego, Inżynieria Środowiska, 137(17), 131-137.
• 3. BIERNACKA, E.; MAŁUSZYŃSKA, I.; MAŁUSZYŃSKI, M.J.; 2007. Zawartość ołowiu w wierzchniej warstwie gleb z wybranych rejonów Polski o różnym stopniu antropopresji. Przegląd Naukowy. Inżynieria i Kształtowanie Środowiska, t.16, 4(38), 7-12.
• 4. BOŻYM, M.; STASZAK, D.; MAJCHERCZYK, T.; 2009. Badanie zanieczyszczenia metalami ciężkimi i radionuklidami zwałowisk odpadów odlewniczych w Ozimku oraz ich wpływu na stan okolicznych gleb. Prace Instytutu Szkła, Ceramiki, Materiałów Ogniotrwałych i Budowlanych, 2(4), 107-121.
• 5. CHUDECKA, J.; 2009. Charakterystyka substratu glebowego w warstwie antropogenicznej najstarszej części Szczecina. Wydaw. Uczelniane Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego, Szczecin; ss. 110.
• 6. CZARNOWSKA, K.; CHLIBIUK, M.; KOZANECKA, T.; 2002. Pierwiastki śladowe w glebach uprawnych przy drogach wokół Warszawy. Rocz. Glebozn. 53(3/4), 67-74.
• 7. CZARNOWSKA, K.; KOZANECKA T.; 2001. Rozpuszczalne formy metali ciężkich w glebach antropogenicznych z terenu Warszawy. Rocz. Glebozn. 52(3/4), 45-51.
• 8. FILIPIAK, P.; DUSZA, E.; KUGLARZ, K.; KUŹNIAR, J.; ĆWIRKO, K.; 2007. Wpływ „dzikich wysypisk” śmieci na terenie dzielnicy Warszewo (Szczecin) na środowisko naturalne. Materiały Międzynarodowej Konferencji Meliorantów i Inżynierii Środowiska pt. „Środowiskowe aspekty melioracji wodnych”. Wydaw. Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, 67-75.
• 9. GREINERT A.; 2003. Studia nad glebami obszaru zurbanizowanego Zielonej Góry. Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra; ss. 168.
• 10. GREINERT, A.; 2008. Normy zawartości metali ciężkich w glebach w Polsce i UE w kontekście ich mobilności w warunkach presji urbanistycznej [W:] Ekotoksykologia w ochronie środowiska. Red. B. Kołwzan, K. Grabas. Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych, Oddział Dolnośląski, Wrocław, 121-128.
• 11. HAJDUK, E.; KANIUCZAK, J.; WŁANIEWSKI, S.; 2012. Wybrane właściwości gleb w otoczeniu fabryki śrub w Łańcucie. Roczniki Glebozn. 63/1, 27-31.
• 12. HULISZ, P.; 2007. Wybrane aspekty badań gleb zasolonych w Polsce. Wyd. 1. Wydawca Stowarzyszenie Oświatowców Polskich, Oddz. w Toruniu, Toruń; ss. 40.
• 13. IBRAGIMOW, A.; GŁOSIŃSKA, G.; SIEPAK, M.; WALNA, B.; 2010. Wstępne badania zanieczyszczenia metalami ciężkimi osadów równin zalewowych lubuskiego przełomu Odry. Prace i Studia Geograficzne, 44, 233-247.
• 14. KABATA-PENDIAS, A.; PENDIAS, H.; 1999. Biogeochemia pierwiastków śladowych. Wyd. 2 zmienione. Wydaw. Nauk. PWN, Warszawa; ss. 398.
• 15. KABATA-PENDIAS, A.; PIOTROWSKA, M.; MOTOWICKA-TERELAK, T.; MALISZEWSKA-KORDYBACH, B.; FILIPIAK, K.; KRAKOWIAK, A.; PIETRUCH, Cz.; 1995. Podstawy oceny chemicznego zanieczyszczenia gleb. Metale ciężkie, siarka i WWA. PIOŚ, IUNG, Bibl. Monitoringu Środowiska, Warszawa; ss. 34.
• 16. KARCZEWSKA, A.; KABAŁA, C.; 2010. Gleby zanieczyszczone metalami ciężkimi i arsenem na Dolnym Śląsku – potrzeby i metody rekultywacji. Zesz. Nauk. Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Rolnictwo XCVI, 576, 59-79.
• 17. KOCHANOWSKA, K.; KUSZA, G.; 2010. Wpływ zasolenia na właściwości fizyko-chemiczne gleb Opola w latach 1994 i 2009. Inżynieria Ekologiczna, 23, 14-21.
• 18. LIS, J.; PASIECZNA, A.; 2005. Badanie geochemiczne w Poznaniu i okolicach. Przegląd Geolog. 53(6), 470-474.
• 19. MIZERA, A.; 2010. Gleba – mechanizmy jej degradacji. Aura, 10, 4-6.
• 20. MOCEK, A.; MOCEK-PŁÓCINIAK, A.; 2010. Ksenobiotyki w środowisku glebowym Polski. Nauka Przyroda Technologie, 4(6), 1-12, 84.
• 21. OBOJSKI, J.; STRĄCZYŃSKI, S.; 1995. Odczyn i zasobność gleb Polski w makro i mikroelementy. IUNG Puławy; ss. 48.
• 22. OLESZCZUK, P.; 2007. Zanieczyszczenia organiczne w glebach użyźnianych osadami ściekowymi. Część II. Losy zanieczyszczeń w glebie. Ecological Chemistry and Engineering, 14(S2), 185-198.
• 23. PIESTRZYŃSKI, A.; 1996. Okruszcowanie, W: Monografia KGHM Polska Miedź S.A. Red. A. Piestrzyński. Wydaw. CBPM Cuprum, Wrocław-Lubin, 200-237.
• 24. PTG; 1989. Systematyka gleb Polski. Rocz. Glebozn. 40(3/4); ss.150.
• 25. PTG; 2009. Klasyfikacja uziarnienia gleb i utworów mineralnych. Rocz. Glebozn. 60(2), 5-16.
• 26. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 9 września 2002 roku w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi. Dz.U. 2002 nr 165 poz. 1359.
• 27. SEQUI, P.; DE NOBILI, M.; 2000. Carbonio Organico. In Metodi di Analisi Chimica del Suolo, Ministero delle Politiche Agricole e Forestali, Osservatorio Nazionale Pedologico e per la Qualitŕ del Suolo, Franco Angeli, VII, 1-16.
• 28. SĘK, J.; PLASKOTA, D.; 2010. Badanie procesu sorpcji jonów chromu i żelaza w strukturach porowatych. Inż. Ap. Chem., 49, 3, 107-108.
• 29. SITARSKI, M.; 2008. Charakterystyka warunków glebowych i szaty roślinnej w wybranych osiedlach mieszkaniowych Warszawy. [W:] Człowiek i Środowisko. Instytut Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa w Warszawie, 32(1-2), 19-41.
• 30. SIUTA, J.; 1995. Gleba, diagnozowanie stanu i zagrożenia. IOŚ, Warszawa.
• 31. SZYMAŃSKI, K.; EWERTOWSKA, Z.; SIDEŁKO, R.; 1996. Gospodarka odpadami komunalnymi w zlewni rzeki. Wydaw. Politechniki Koszalińskiej, Koszalin; ss. 117.
• 32. TERELAK, H.; MOTOWICKA-TERELAK, T.; STUCZYŃSKI, T.; PIETRUCH, CZ.; 2000. Pierwiastki śladowe (Cd, Cu, Ni, Pb, Zn) w glebach użytków rolnych Polski. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Inspekcja Ochrony Środowiska, Warszawa; ss. 69.
• 33. TERELAK, H.; PIOTROWSKA, M.; 1997. Nikiel w glebach Polski. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 448B, 317-323.
• 34. WASYLEWICZ, R.; 2013. Czynniki ryzyka środowiskowego na terenach przemysłu metalowego. Praca doktorska. Uniwersytet Zielonogórski w Zielonej Górze; ss. 61.