Prognozowanie wpływów eksploatacji górniczej i ocena odporności obiektów budowlanych

• Autorzy: Gruchlik Piotr , Kalisz Piotr , Kowalski Andrzej , Mika Wiesław

Warianty tytułu

EN

Prediction of surface deformations caused by mining operations and assessment of the resistance of building structures

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł przedstawia kluczowe osiągnięcia autorów w zakresie prognozowania deformacji terenu oraz oceny szkód górniczych w obiektach budowlanych. Obejmują one m.in.: ocenę trafności prognoz deformacji, prognozowanie deformacji nieustalonych, rozwój komputerowych metod prognozowania deformacji – w szczególności programu Szkody – oraz analizę liniowych, nieciągłych deformacji powierzchni. W drugiej części artykułu omówiono badania nad doskonaleniem metod oceny odporności obiektów budowlanych i sieci uzbrojenia terenów górniczych, a także sposoby określania odszkodowań za budynki wychylone na skutek działalności górniczej.

EN

The article presents the key achievements of the authors in the field of terrain deformation forecasting and the assessment of mining damage to building structures. These include, among others, the evaluation of deformation forecast accuracy, the prediction of unsteady deformations, the development of computer-based deformation forecasting methods - particularly the Szkody program - and the analysis of linear, discontinuous surface deformations. The second part of the article discusses research on improving methods for assessing the resistance of building structures and the utility networks in mining areas, as well as approaches to determining compensation for buildings tilted due to mining activity.

Słowa kluczowe

PL

podziemna eksploatacja górnicza; deformacje powierzchni; szkody górnicze

EN

underground mining operations; surface deformations; mining damage

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2025
• Tom: T. 82, nr 1-2
• Strony: 105--114
• Opis fizyczny: Bibliogr. 28 poz., fot. rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Gruchlik Piotr

• Główny Instytut Górnictwa - Państwowy Instytut Badawczy

autor

Kalisz Piotr

• Główny Instytut Górnictwa - Państwowy Instytut Badawczy

autor

Kowalski Andrzej

• Główny Instytut Górnictwa - Państwowy Instytut Badawczy

autor

Mika Wiesław

• Główny Instytut Górnictwa - Państwowy Instytut Badawczy

Bibliografia

• GIL-KLECZEŃSKA B., MIKA W., SOCZAWA Ł. 1990 – Zmodyfikowana metoda punktowa oceny odporności obiektów budowlanych zabudowy mieszkalnej na wpływy eksploatacji górniczej o charakterze ciągłym. Materiały V Konferencji naukowo-technicznej: Budownictwo na Terenach Górniczych. Katowice-Kamień k. Rybnika 1990 r.
• GRUCHLIK P. 2003 – Zastosowanie modeli reologicznych do opisu nieustalonych deformacji powierzchni. Katowice, Główny Instytut Górnictwa (Praca doktorska).
• GRUCHLIK P., JĘDRZEJEC E. 2007 – Graficzny podgląd wskaźników deformacji prognozowanych w obiektach punktowych. Prace Naukowe GIG. Bezpieczeństwo obiektów budowlanych na terenach górniczych – Szkody Górnicze. Kwartalnik Górnictwo i Środowisko, Katowice, str. 49-54.
• GRUCHLIK P., JĘDRZEJEC E., MUSZYŃSKI L. 2006 – Nowe rozwiązania programu Szkody. Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko. Wydanie specjalne – Bezpieczeństwo obiektów budowlanych na terenach górniczych – Szkody Górnicze, str. 130-138.
• HEJMANOWSKI R., MALINOWSKA A., SZADZIUL M. 2014 – Analiza awaryjności sieci wodociągowej w świetle rozkładu ciągłych deformacji powierzchni terenu w czasie. Przegląd Górniczy nr 1, s. 23-30.
• HEJMANOWSKI R., MALINOWSKA A. 2006 – Ocena wiarygodności prognozy przemieszczeń pionowych w oparciu o przestrzenną analizę statystyczną. Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko. Wydanie specjalne: Bezpieczeństwo i ochrona obiektów budowlanych na terenach górniczych, s. 123-129.
• JĘDRZEJEC E. 2002 – 32-bitowa aplikacja Szkody 4.0 do prognozowania poeksploatacyjnych deformacji górotworu. Prace Naukowe GIG, Seria Konferencje Nr 41. Problemy ochrony terenów górniczych, Katowice, str. 193-200.
• JĘDRZEJEC E. 2008 – Eksperymentalna wersja 6.0 systemu Szkody do prognozowania deformacji nieustalonych spowodowanych eksploatacją o zmiennych dobowych postępach. Konferencja nt. Bezpieczeństwo i ochrona obiektów budowlanych na terenach górniczych. Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko, wydanie specjalne nr VI, s. 115-118.
• JĘDRZEJEC E. 2008 – Wersja 5.0 programu Szkody do prognozowania poeksploatacyjnych deformacji górotworu. Miesięcznik WUG „Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie”, Nr 2, s. 15-19.
• KALISZ P. 2018 – Koncepcja metody oceny odporności sieci uzbrojenia terenu na wpływy eksploatacji górniczej. Bezpieczeństwo Pracy i Ochrony Środowiska w Górnictwie nr 5(285).
• KAWULOK M. 2015 – Osąd eksperta w ochronie istniejących obiektów budowlanych na ciągłe wpływy eksploatacji górniczej. Przegląd Górniczy nr 3/2015.
• KNOTHE S. 1984 – Prognozowanie wpływów eksploatacji górniczej. Katowice. Wydawnictwo „Śląsk”.
• KOWALSKI A. 2007 – Nieustalone górnicze deformacje powierzchni w aspekcie dokładności prognoz. Studia - Rozprawy - Monografie Nr 871. Katowice. Wydawnictwo Głównego Instytutu Górnictwa.
• KOWALSKI A. 2020 – Deformacje powierzchni na terenach górniczych kopalń węgla kamiennego. Monografia. Wydawnictwo Głównego Instytutu Górnictwa. Katowice, str. 300.
• KOWALSKA J., JĘDRZEJEC E., GRUCHLIK P. 2010 – Linear discontinuous deformations of the surface in the Upper Silesian Coal Basin. Archives of Mining Sciences 55, 2. Kraków, s. 331-346.
• KWIATEK J. 2007 – Obiekty budowlane na terenach górniczych. Wydawnictwo Głównego Instytutu Górnictwa. Katowice.
• KWIATEK J. 2010 – Probabilistyczne aspekty punktowej metody oceny uciążliwości użytkowania budynków na terenach górniczych. Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie 2010 nr 12.
• MENDEJC J., WYSTRYCHOWSKA M., KLISZCZEWICZ B. 1997 – Zasady ochrony sieci wodociągowej i kanalizacyjnej przed wpływami podziemnej eksploatacji górniczej. Materiały Konferencji nt. Ochrona powierzchni i obiektów budowlanych przed szkodami górniczymi. GIG. Katowice, s. 303-312.
• MIKA W. 2011 – Niezawodność metody punktowej oceny odporności budynków na wpływy eksploatacji górniczej. Prace naukowe GIG, Górnictwo i Środowisko. GIG Katowice nr 2/1/2011.
• MIKA W. 2012 – Doświadczenia ze stosowaniem metody punktowej do oceny odporności budynków na wpływy eksploatacji górniczej. Ochrona obiektów budowlanych na terenach górniczych - praca zbiorowa pod redakcją Andrzeja Kowalskiego. Wydawnictwo GIG. Katowice 2012.
• MIKA W., KASZOWSKA O. 2015 – Kryteria dopuszczania eksploatacji górniczej pod terenami zabudowanymi. Przegląd Górniczy nr 3/2015.
• MIKA W., CHOMACKI L., SŁOWIK L. – Zasady oceny odporności budynków na ciągłe deformacje terenu. Przegląd Górniczy nr 4/2017.
• MIKA W., SŁOWIK L. 2023 – Propozycje zmian zasad oceny możliwości przejęcia przez budynki deformacji ciągłych podłoża górniczego. W: A. Kowalski (Red.), Współczesne problemy miernictwa górniczego i ochrony terenów górniczych (s. 133-144). Katowice, Główny Instytut Górnictwa.
• PRZYBYŁA H., ŚWIĄDROWSKI W. 1968 – Określenie kategorii odporności istniejących obiektów budownictwa powszechnego na wpływy eksploatacji górniczej. Ochrona Terenów Górniczych 1968 nr 6.
• WYTYCZNE w zakresie minimalnych wymogów treści planów ruchu podziemnych zakładów górniczych w aspekcie ochrony powierzchni. Wyższy Urząd Górniczy w Katowicach. Katowice 2013.
• ZASADY oceny możliwości prowadzenia podziemnej eksploatacji górniczej z uwagi na ochronę obiektów budowlanych. Wydawnictwo Głównego Instytutu Górnictwa. Seria Instrukcje nr 12. Katowice 2000.
• ZASADY określania odszkodowania pieniężnego za utratę wartości budynków wychylonych na skutek działalności górniczej. Wydawnictwo Głównego Instytutu Górnictwa. Seria Instrukcje nr 24. Katowice 2023.
• ZASADY stosowania Górniczej Skali Intensywności Sejsmicznej GSIS-2017 do prognozy i oceny skutków oddziaływania wstrząsów indukowanych eksploatacją na obiekty budowlane oraz klasyfikacji ich odporności dynamicznej. Wydawnictwo Głównego Instytutu Górnictwa. Seria Instrukcje nr 23. Katowice 2018.