Ewald Jürgen von Kleist – Człowiek i jego dzieło

• Autorzy: Nowakowski R. , Szymczak P. , Moszyńska I.

Warianty tytułu

EN

Ewald Jürgen von Kleist – The man and his work

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W referacie przedstawiono notę biograficzną związanego z Pomorzem Zachodnim niemieckiego uczonego Ewalda Jürgena von Kleista (ur. 10 czerwca 1700 w Wicewie koło Białogardu, zm. 10 grudnia 1748 w Koszalinie). Studiował on w Lipsku i Lejdzie, był prawnikiem i uczonym, twórcą „butelki Kleista”. W pracy omówiono wybrane rezultaty jego badań, które doprowadziły go 11 października 1745 r. do odkrycia urządzenia do gromadzenia ładunku elektrycznego, dziś nazywanego kondensatorem elektrycznym. Ówczesny świat nauki nie docenił od razu odkrycia von Kleista działającego z dala od centrów naukowych, natomiast przypisał prymat odkrycia Pieterowi van Musschenbroekowi z Uniwersytetu w Lejdzie, który efekt butelki naładowanej elektrycznie odkrył trzy miesiące później niż von Kleist, lecz od razu zawiadomił o tym społeczność naukową w Paryżu. Stało się to przyczyną późniejszych sporów o uznanie pierwszeństwa tego wynalazku. W pracy przedstawiono wybrane zastosowania i znaczenie kondensatora w rozwoju elektryki i przemysłu elektrotechnicznego. Omówiono wydarzenia upamiętniające postać i dzieło wybitnego elektryka wśród społeczności niemieckiej i polskiej.

EN

The paper presents a biographical note about German scientist Ewald Jürgen von Kleist (born 10 June 1700 in Wicewo near Białogard, deceased 10 December 1748 in Koszalin). He studied in Leipzig and Leiden, and was a jurist and scientist, the inventor of a Kleist jar. The selected results of his work are shown. They led him on November 11th 1745 to the invention of the device able to collect the electric charge, now known as electric capacitor. Von Kleist’s invention was not immediately acclaimed by the academic societies. It was then credited to Pieter van Musschenbroek from the University of Leiden, who the effect of electric jar discovered three month later than von Kleist, but reported it immediately to Paris scientific society. This was the cause of disputes about the recognition of the precedence of this invention. The selected applications of the capacitor and its impact on the development of the electrical engineering are described. Some events commemorating the distinguished individual and his work in German and Polish society are presented.

Słowa kluczowe

PL

twórca butelki Kleista; wynalazca kondensatora; ładunek elektryczny; pionier elektrotechniki

EN

inventor of Kleist jar; inventor of capacitor; electric charge; pioneer of electrical engineering

• Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz - Górnośląski Instytut Technologiczny
• Czasopismo: Maszyny Elektryczne : zeszyty problemowe
• Rocznik: 2016
• Tom: Nr 4 (112)
• Strony: 1--6
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz., rys.

Twórcy

autor

Nowakowski R.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Wydział Elektryczny, ul. Sikorskiego 37, 70-313 Szczecin

autor

Szymczak P.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Wydział Elektryczny, Katedra Elektroenergetyki i Napędów Elektrycznych, ul. Sikorskiego 37, 70-313 Szczecin

autor

Moszyńska I.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Wydział Technologii i Inżynierii Chemicznej, ul. Pułaskiego 10, 70-322 Szczecin

Bibliografia

• [1]. A. K. Wróblewski, „Historia fizyki od czasów najdawniejszych do współczesności”, Wydawnictwo naukowe PWN SA, Warszawa 2006.
• [2]. J. D. Bernal, „Nauka w dziejach”, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1957.
• [3]. D. H. Clark, S. H. P. Clark, „Newton's Tyranny: The Suppressed Scientific Discoveries of Stephen Gray and John Flamsteed”, W. H. Freeman, 2001.
• [4]. M. Klasik, „von Kleist powrócił do Kamienia”, Stowarzyszenie Forum Regionalne, Wolin 2002.
• [5]. http://www.ptf.ps.pl/vonkleist.php.
• [6]. B. W. Feddersen, „Ueber die elektrische Flaschenentladung”, Annalen der Physik, nr 189, str. 438-467, 1861.
• [7]. F. Gardiol, Y. Fournier, „Marconi in Switzerland True Story or Fairy Tale?”, IEEE History of Telecommunications, Conference HISTELCON-08, IEEE, 2008.
• [8]. http://sp2put.utp.edu.pl/radioelektronicy/ radiokomunikacja_nadajniki.htm.
• [9]. A. Imhof, „235 Jahre elektrischen Kondensatoren ein Ruckblick”, Bull SEV, nr 23, str. 1253-1262, 1980.
• [10]. R. Fournie, J. Nedelec, „Les condensateurs ouissance (1745-1989)”, Revue Generale l’Electriciten, nr 12, str. 779-789, 1980.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.