Kościół św. Leonarda w Lipnicy Murowanej – analiza substancji zabytkowej. Wybrane zagadnienia

• Autorzy: Budziakowski Mateusz , Piotrowska Natalia , Kłusek Marzena

Identyfikatory

DOI

10.48234/WK62LEONARD

Warianty tytułu

EN

Church of St. Leonard in Lipnica Murowana - analysis of historic substance: Selected issues

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Artykuł dotyczy problematyki historii, konstrukcji, wyposażenia oraz datowania zabytkowego kościoła św. Leonarda w Lipnicy Murowanej. Kościół ten jest jedną z drewnianych świątyń Małopolski znajdujących się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Stopień i sam fakt zachowania obiektu, jego architektura i wyposażenie wyraźnie wskazują na międzynarodową rangę obiektu. Liczne polichromie, tryptyki oraz ornamentyka stropów podkreślają jego estetykę, dzięki czemu stanowi on jeden z ciekawszych zabytków w tym regionie. W artykule przedstawiono także wyniki badań przeprowadzonych metodą dendrochronologiczną, które pozwoliły na zweryfikowanie hipotezy dotyczącej pochodzenia i datowania jednego z elementów konstrukcyjnych w świątyni (tzw. słupa Światowida).

EN

This paper discusses the subject matter of the history, structure, furnishing and dating of the historic Church of St. Leonard in Lipnica Murowana. This church is one of the wooden temples of Lesser Poland that are inscribed on the UNESCO World Heritage Sites List. The degree and indeed the very fact of the building’s preservation, its architecture and furnishings clearly indicate its international rank. Numerous polychromes, triptychs and the ornamentation of its ceilings highlight its aesthetic, making it one of the more interesting historical sites in this region. The paper also presents the results of dendrochronological studies which allowed the authors to verify a hypothesis concerning the origin and dating of one of the church’s structural elements (the so-called „Column of Światowid”).

Słowa kluczowe

PL

Lipnica Murowana; UNESCO; architektura drewniana; architektura sakralna; dendrochronologia

EN

Lipnica Murowana; UNESCO; wooden architecture; religious architecture; dendrochronology

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
• Czasopismo: Wiadomości Konserwatorskie
• Rocznik: 2020
• Tom: Nr 62
• Strony: 136--147
• Opis fizyczny: Bibliogr. 32 poz., il.

Twórcy

autor

Budziakowski Mateusz

• Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej

autor

Piotrowska Natalia

• Instytut Fizyki Politechniki Śląskiej

autor

Kłusek Marzena

• Instytut Fizyki Politechniki Śląskiej

Bibliografia

• 1. Banach Jan, Banach Bogusław, Parafia w Lipnicy Murowanej – zarys dziejów od powstania do roku 1945, Lipnica Murowana 2005.
• 2. Bronk Ramsey, Bayesian analysis of radiocarbon dates, „Radiocarbon” 2009, nr 51(1), s. 337–360.
• 3. Brykowski Ryszard, Lipnica Murowana, [w:] Architektura gotycka w Polsce, red. T. Mroczko. M. Arszyński, vol. 2, Warszawa 1995.
• 4. Brykowski Ryszard, Kornecki Marian, Drewniane kościoły w Małopolsce Południowej, Wrocław 1984.
• 5. Budziakowski Mateusz, Rozwój przestrzenny Lipnicy Murowanej w czasach zaborów w świetle austriackich map wojskowych, „Wiadomości Konserwatorskie” 2019, nr 57, s. 134–141.
• 6. Budziakowski Mateusz, Krupa Michał, Lipnica Murowana – historic heritage and its conservation protection, „Technical Transactions = Czasopismo Techniczne” 2019, vol. 116, Iss. 9, s. 33–43.
• 7. Dutkiewicz Józef, Małopolska rzeźba średniowieczna, Kraków 1949.
• 8. Faryna-Paszkiewicz Hanna, Omilanowska Małgorzata, Pasieczny Robert, Atlas zabytków architektury w Polsce Warszawa 2001.
• 9. Kiryk Feliks, Bochnia – dzieje miasta i regionu, Kraków 1980.
• 10. Kiryk Feliks, Najdawniejsze dzieje Lipnicy Murowanej, [w:] Lipnica Murowana – Gród króla Władysława Łokietka, red. Janusz Smołucha, Kraków 2007.
• 11. Kiryk Feliks, Rozwój urbanizacji Małopolski, Kraków 1985.
• 12. Kornecki Marian, Kościoły Lipnicy Murowanej, „Currenda” 1992, nr 10–12.
• 13. Krasnowolski Bogusław, Lokacyjne układy urbanistyczne na obszarze ziemi krakowskiej w XIII i XIV wieku, cz. 2: Katalog lokacyjnych układów urbanistycznych, Kraków 2004, s. 119–124.
• 14. Książek Mieczysław, Zarys budowy miast średniowiecznych w Polsce do końca XV wieku, Kraków 1994.
• 15. Kucia Dariusz, Tryptyk św. Leonarda z kościoła cmentarnego w Lipnicy Murowanej, [w:] Lipnica Murowana – Gród króla Władysława Łokietka, red. Janusz Smołucha, Kraków 2007.
• 16. Kulig Jacek, O organach historycznych Małopolski, „Rocznik Małopolska” 2018.
• 17. Kumor Bolesław, Organizacja parafialna w granicach dzisiejszej diecezji tarnowskiej w świetle Liber Beneficiorum ks. Jana Długosza, „Tarnowskie Studia Teologiczne” 1986, t. 10.
• 18. Kumor Bolesław, Powstanie i rozwój sieci parafialnej w Małopolsce Południowej do końca XVI wieku, „Prawo Kanoniczne” 1962, t. 5, s. 175–231.
• 19. Kumor Bolesław, Przenoszenie praw parafialnych w Małopolsce Południowej w okresie średniowiecza, „Polonia Sacra” 1962, t. 11.
• 20. Kuśnierz-Krupa Dominika, Issue of protecting historic urban layouts of small towns in south-eastern Poland – on selected examples, „IOP Conference Series: Materials Science and Engineering” 2019, vol. 471, s. 1–10.
• 21. Kuśnierz-Krupa Dominika, Original historical spatial development research methodology on the example of the town of Skawina in Lesser Poland, „Landscape Architecture and Art” 2019, vol. 14, s. 18–23.
• 22. Kuśnierz-Krupa Dominika, Protection issues in selected European historic towns and their contemporary development, „E3S Web of Conferences” 2018, vol. 45, s. 1–8.
• 23. Kydryńska Anna, Kościółek św. Leonarda w Lipnicy Murowanej, „Wiadomości Konserwatorskie” 1958, nr 5.
• 24. Michczyńska Danuta, Krąpiec Marek, Michczyński Adam, Piotrowska Natalia et al., Different Pretreatment Methods For 14 C Dating of Younger Dryas and Allerød Pine Wood (Pinus Sylvestris L.), „Quaternary Geochronology” 2018, nr 48, s. 38–44.
• 25. Niewalda Waldemar, „Studium urbanistyczno-konserwatorskie miasta Lipnica Murowana 1981, mps.
• 26. Reimer Paula, Bard Edouard et al., IntCal13 and Marine13 Radiocarbon Age Calibration Curves 0-50,000 Years cal BP, „Radiocarbon” 2013, nr 55 (4), s. 1869–1887.
• 27. Siwek Andrzej, Świadek wieków – kościół św. Leonarda w Lipnicy Murowanej, „Aura” 2004, nr 5.
• 28. Stanko Przemysław, Materiały archiwalne do dziejów Lipnicy Murowanej w Archiwum Państwowym w Krakowie, [w:] Lipnica Murowana – Gród króla Władysława Łokietka, red. Janusz Smołucha, Księgarnia Akademicka, Kraków 2007.
• 29. Stępkowska Konstancja, Tryptyk św. Mikołaja w kościele cmentarnym w Lipnicy Murowanej, [w:] Sprawozdania Komisji do Badania Historii Sztuki w Polsce 1912, nr 8.
• 30. Ważny Tomasz, Dendrochronologia obiektów zabytkowych w Polsce, Gdańsk 2001.
• 31. Wiśniowski Stanisław, Lipnica Murowana – przewodnik historyczno-turystyczny, Kraków 1998.
• 32. Wolff-Łozińska Barbara, Malowidła stropów polskich 1 poł. XVI w., Kraków 1971.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).