Architektura i geneza iłów w górnym poziomie węgli brunatnych formacji poznańskiej (środkowy miocen) : Odkrywka Tomisławice k. Konina w środkowej Polsce

• Autorzy: Chomiak Lilianna , Urbański Paweł , Widera Marek

Identyfikatory

DOI

10.7306./2020.19

Warianty tytułu

EN

Architecture and origin of clays within the upper part of lignites of the Poznań Formation (Middle Miocene) : The Tomisławice lignite open-cast mine near Konin, central Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

In the Tomisławice opencast mine, owned by the Konin Lignite Mine, a relatively widespread (>1.5 km²) and thick (up to 80 cm) layer of clay occurs within the first mid-Polish lignite seam. These fine-grained sediments are interpreted as deposited in a long-lasting lake that existed in the mid-Miocene backswamp area. Due to the exploitation of this seam forelectricity production, interbeddings of clastic sediments significantly reduce the quality of lignite. Currently, lignite is mined together with the clays in the Tomisławice opencast mine. Such procedure in extreme cases, where the maximum. thickness of the clay layer is up to 80cm, increases/may increase the ash content of the entire lignite seam almost twice. Therefore, selective lignite mining would be recommended, i.e. without clays, which unfortunately is not practiced due to technological and financial reasons.

Słowa kluczowe

PL

osady klastyczne; palaeolake; śródpolski podkład węgla; pokład węgla brunatnego; zawartość popiołu; miocen polski

EN

clastic sediments; palaeolake; first mid-Polish lignite seam; ash content; Miocene of Poland

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2020
• Tom: Vol. 68, nr 6
• Strony: 526--534
• Opis fizyczny: Bibliogr. 37 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Chomiak Lilianna

• Instytut Geologii UAM, ul. B. Krygowskiego 12, 61-680 Poznań

autor

Urbański Paweł

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Widera Marek

• Instytut Geologii UAM, ul. B. Krygowskiego 12, 61-680 Poznań

Bibliografia

• 1. BOS I.J., FEIKEN H., BUNNIK F., SCHOKKER J. 2009 - Influence of organics and clastic lake fills on distributary channel processes in the distal Rhine-Meuse delta (The Netherlands). Palaeogeograph., Palaeoclimat., Palaeoecol., 284: 355-374.
• 2. BOS I.J., BUSSCHERS F.S., HOEK W.Z. 2012 - Organic-facies determination: a key for understanding facies distribution in the basal peat layer of the Holocene Rhine-Meuse delta, The Netherlands. Sedimentology, 59: 679-703.
• 3. CHOMIAK L. 2020a - Crevasse splays within a lignite seam at the Tomisławice opencast mine near Konin, central Poland: architecture, sedimentology and depositional model. Geologos, 26: 25-37.
• 4. CHOMIAK L. 2020b - Variation of lignite ash in vertical and horizontal sections of mining walls in the Konin Lignite Mine, central Poland. Geol., Geophys., Environ., 46: 17-28.
• 5. CHOMIAK L., WACHOCKI R., MACIASZEK P., WIDERA M., ZIELIŃSKI T. 2019a - Seismically deformed the crevasse-splay microdelta deposits - an example from Mid-Miocene of Poland. Geol. Quart., 63: 162-177.
• 6. CHOMIAK L., WACHOCKI R., MACIASZEK P., WIDERA M., ZIELIŃSKI T. 2019b - Seismically deformed the crevasse-splay microdelta deposits - an example from Mid-Miocene of Poland - reply. Geol. Quart., 63: 429-433.
• 7. DADLEZ R., MAREK S., POKORSKI J. (red.) 2000 - Mapa Geologiczna Polski bez kenozoiku w skali 1 : 1 000 000. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 8. DIESSEL C., BOYD R., WADSWORTH J., LECKIE D., CHALMERS G. 2000 - On balanced and unbalanced accommodation/peat accumulations ratios in the Cretaceous coals from Gates Formation, Western Canada, and their sequence-stratigraphic significance. Inter. J. Coal Geol., 43: 143-186.
• 9. DOKTOR M. 2007 - Conditions of accumulation and sedimentary architecture of the upper Westphalian Cracow Sandstone Series (Upper Silesia Coal Basin, Poland). Ann. Soc. Geol. Pol., 77: 219-268.
• 10. ERKOYUN H., KADIR S., KÜLAH T., HUGGETT J. 2017 - Mineralogy, geochemistry and genesis of clays interlayered coal seams succession in the Neogene lacustrine Seyitömer coal deposit, Kütahya, western Turkey. Inter. J. Coal Geol., 172: 112-133.
• 11. GRADZIŃSKI R., BARYŁA J., DANOWSKI W., DOKTOR M., GMUR D., GRADZIŃSKI M., KĘDZIOR A., PASZKOWSKI M., SOJA R., ZIELIŃSKI T., ŻUREK S. 2000 - Anastomosing system of the upper Narew river, NE Poland. Ann. Soc. Geol. Pol., 70: 219-229.
• 12. HORNE J.C., FERM J.C., CARUCCIO F.T., BAGANZ B.P. 1978 - Depositional models in Coal Exploration and Mine Planning in Appalachian Region. Am. Ass. Petrol. Geol. Bull., 62: 2379-2411.
• 13. KASIŃSKI J.R. 1986 - Sedimentary models of small lignite deposits: examples from the Polish Neogene. Prz. Geol., 34: 189-197.
• 14. KASIŃSKI J.R. 1989 - Lacustrine sedimentary sequences in the Polish Miocene lignite-bearing basins - Facies distribution and sedimentary.
• 15. KASZTELEWICZ Z., PTAK M., SIKORA M. 2018 - Węgiel brunatny optymalnym surowcem energetycznym dla Polski. Zesz. Nauk. IGSMiE PAN, 106: 61-84.
• 16. KOZULA R. 1999 - Dokumentacja geologiczna złoża węgla brunatnego „Tomisławice” w kategorii C1 i C2, Część I - tekst. Przed. Geol. PROXIMA, Wrocław.
• 17. KOZULA R. 2001 - Dokumentacja geologiczna złoża węgla brunatnego „Tomisławice” w kategorii B i C1 w Tomisławicach, Część I - tekst. Przed. Geol. PROXIMA, Wrocław.
• 18. KWIECIŃSKA B., WAGNER M. 1997 - Typizacja cech jakościowych węgla brunatnego z krajowych złóż według kryteriów petrograficznych i chemiczno-technologicznych dla celów dokumentacji geologicznej złóż oraz obsługi kopalń. Wyd. Centrum PPGSMiE PAN, Kraków: 1-87.
• 19. LUNDEGARD P.D., SAMUELS N.D. 1980 - Field classification of fine-grained sedimentary rocks. J. Sediment. Petrol., 50: 781-786.
• 20. LV D., FENG T., LI Z., LIU H., YONG P., YANG Q. 2016 - Sedimentary characteristics of clay deposits associated with coal beds and their geological implications for the Eastern Yanzhou Caolfield, Nort China. Indian J. Geo-Marine Sci., 45: 5-15.
• 21. MATYS GRYGAR T., MACH K., HOŠEK M., SCHNABL P., MARTINEZ M., KOUBOVÁ M. 2017 - Early stages of clastic deposition in the Most Basin (Ohře Rift, Czech Republic, Early Miocene): timing and possible controls. Bull. Geosci., 92: 337-355.
• 22. MCCABE P.J. 1984 - Depositional models of coal and coal-bearing strata. [W:] Rahmani R.A., Flores R.M. (red.), Sedimentology of coal and coal-bearing sequences. Int. Ass. Sediment., Spec. Publ., 7: 13-42.
• 23. MOROZOVA G.S., SMITH N.D. 2000 - Holocene avulsion styles and sedimentation patterns of the Saskatchewan River, Cumberland Marshes, Canada. Sediment. Geol., 130: 81-105.
• 24. MARKIČ M., SACHSENHOFER R.F. 1997 - Petrographic composition and depositional environments of the Pliocene Velenje lignite seam (Slovenia). Int. J. Coal Geol., 33: 229-254.
• 25. PIWOCKI M., ZIEMBIŃSKA-TWORZYDŁO M. 1997 - Neogene of the Polish Lowlands - lithostratigraphy and pollen-spore zones. Geol. Quart., 41: 21-40.
• 26. SHEPARD F.P. 1954 - Nomenclature based on sand-silt-clay ratios. J. Sediment. Res., 24: 151-158.
• 27. MASTALERZ M. 1992 - Petrografia i warunki depozycji pokładów węgla formacji wałbrzyskiej w niecce śródsudeckiej (SW Polska). Geol. Sudet., 26: 1-82.
• 28. MAZUREK S., TYMIŃSKI M. 2019 - Węgle brunatne. [W:] Szuflicki M., Malon A., Tymiński M. (red.), Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31 XII 2018 r. Państw. Inst. Geol., Warszawa: 34-39.
• 29. VAN LOON A.J. 2019 - Seismically-induced soft-sediment deformation in crevasse-splay microdelta deposits (Middle Miocene, central Poland): comment. Geol. Quart., 63: 424-428.
• 30. WIDERA M. 2007 - Litostratygrafia i paleotektonika kenozoiku podplejstoceńskiego Wielkopolski. Geologia, 18, Wyd. Nauk. UAM, Poznań: 1-224.
• 31. WIDERA M. 2016a - Depositional environments of overbank sedimentation in the lignite-bearing Grey Clays Member: New evidence from Middle Miocene deposits of central Poland. Sediment. Geol., 335: 150-165.
• 32. WIDERA M. 2016b - An overview of lithotype associations forming the exploited lignite seams in Poland. Geologos, 22: 213-225.
• 33. WIDERA M. 2017 - Sedimentary breccia formed atop a Miocene crevasse-splay succession in central Poland. Sediment. Geol., 360: 96-104.
• 34. WIDERA M., CHOMIAK L., GRADECKI D., WACHOCKI R. 2017 - Osady glifu krewasowego z miocenu Polski środkowej w okolicach Konina. Prz. Geol., 65: 251-258.
• 35. WIDERA M., CHOMIAK L., ZIELIŃSKI T. 2019 - Sedimentary facies, processes and paleochannel pattern of an anastomosing river system: an example from the Upper Neogene of Central Poland. J. Sediment. Res., 89: 487-507.
• 36. WIDERA M., KITA A. 2017 - Paleogene marginal marine sedimentation in central-western Poland. Geol. Quart., 51: 79-90.
• 37. ŻELAŻNIEWICZ A., ALEKSANDROWSKI P., BUŁA Z., KARNKOWSKI P.H., KONON A., ŚLĄCZKA A., ŻABA J., ŻYTKO K. 2011 - Regionalizacja tektoniczna Polski. Komitet Nauk Geologicznych PAN, Wrocław: 1-60.