Ustalanie przestrzennego rozkładu zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych metodą analizy wielokryterialnej

• Autorzy: Rodzoch A. , Miaz D. , Jeleniewicz G.

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0012.5052

Warianty tytułu

EN

Establishing of the spatial distribution of disposable groundwater resources by multi-criteria analysis method

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Program ustalania zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych obszarów bilansowych jest realizowany w Polsce od kilkudziesięciu lat, jednak w dotychczasowych dokumentacjach do oceny wielkości tych zasobów i ich rozkładu przestrzennego stosunkowo rzadko wykorzystywano metodę analizy wielokryterialnej. W artykule przedstawiono opis metody stosowanej w Biurze HYDROEKO, wykorzystanej w kilku ostatnich dokumentacjach, pozytywnie zaopiniowanych przez komisję dokumentacji hydrogeologicznych przy Ministrze Środowiska. W procesie ustalania wielkości zasobów i ich przestrzennego rozkładu wykorzystano metodą modelową z zastosowaniem programu MODFLOW (w wersji GMS), zintegrowaną z metodą wielokryterialnej analizy przestrzennej w systemie ArcGIS. W przedstawianej metodzie ustalania zasobów dyspozycyjnych przyjęto 5 kryteriów ograniczających wejściowych i 4 kryteria wyjściowe (kontrolne). Przykład zastosowania opisanej metody przedstawiono dla obszaru bilansowego P-XVIII Dolna Warta (Rodzoch i in., 2017).

EN

A hydrogeologist often faces a serious difficulty in estimation of available groundwater resources. In contrast to renewable water resources, which are valuable for a study area and estimated with greater or lower precision depending on the quality of available data, disposable groundwater resources cannot be treated as a natural and relatively constant characteristic of the management area, because their size and spatial distribution depend on criteria assumed to set an optimal way for managing water supplies. Since those criteria can be defined in various ways and their significance can vary as well, spatial distribution of groundwater resources and their size can theoretically have infinite number of equally correct solutions. They can be only treated as optimal for a strictly specified set of criteria and therefore can be modified according to different needs and assumed priorities. Interpreted this way, they can only be calculated by the use of model simulation, because only a mathematical model is an effective tool for making such multi-criteria analyses. The paper presents an approach for setting criteria that limit the input and output control data, applied by HYDREKO in the process of spatial distribution of disposable groundwater resources. An example of use of this method is presented for the management area P-XVIII Dolna Warta (Rodzoch et al., 2017).

Słowa kluczowe

PL

zasoby odnawialne; zasoby dyspozycyjne; obszar bilansowy; analiza wielokryterialna

EN

renewable resources; disposable/available resources; management area; multi-criteria analysis

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2018
• Tom: nr 471, Hydrogeologia, z. 15
• Strony: 137--145
• Opis fizyczny: Bibliogr. 4 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Rodzoch A.

• HYDROEKO - Biuro Poszukiwań i Ochrony Wód, ul. Wąwozowa 25 lok. 48, 02-796 Warszawa

autor

Miaz D.

• HYDROEKO - Biuro Poszukiwań i Ochrony Wód, ul. Wąwozowa 25 lok. 48, 02-796 Warszawa

autor

Jeleniewicz G.

• HYDROEKO - Biuro Poszukiwań i Ochrony Wód, ul. Wąwozowa 25 lok. 48, 02-796 Warszawa

Bibliografia

• [1] HERBICH P., DĄBROWSKI S., NOWAKOWSKI CZ., 2003 – Ustalenie zasobów perspektywicznych w obszarach działalności regionalnych zarządów gospodarki wodnej. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• [2] HERBICH P., KAPUŚCIŃSKI J., NOWICKI K., RODZOCH A., 2013 – Metodyka określania zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych w obszarach bilansowych z uwzględnieniem potrzeb jednolitych bilansów wodnogospodarczych. Poradnik metodyczny. HYDROEKO – BPiOW, Warszawa.
• [3] RODZOCH A., KARWACKA K., MUTER K., URSZULAK M., PAZIO-URBANOWICZ K.I., JELENIEWICZ G., MIAZ D., 2017 – Dokumentacja hydrogeologiczna ustalająca zasoby dyspozycyjne wód podziemnych obszaru bilansowego P-XVIII Dolna Warta. HYDROEKO – BPiOW, Warszawa.
• [4] ŚMIETAŃSKI L., 2012 – Zastosowanie przekształcenia stałoobjętościowego do oceny odnawialności zasobów wód podziemnych wschodniej części Pojezierza Pomorskiego. Biul. Państw. Inst. Geol., 451: 227–234.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).