The assessment of agricultural use of mountain village grasslands – on the example of their spatial arrangement

• Autorzy: Ostrowska R.

Identyfikatory

DOI

10.15576/GLL/2015.2.63

Warianty tytułu

PL

Ocena rolniczego wykorzystania gruntów wsi górskiej przeznaczonych pod użytki zielone na przykładzie przestrzennego ich ukształtowania

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The agriculture in mountain areas is still one of the main sources of income for their inhabitants. The faulty land layout of highly fragmented farms and dispersion of lands have no positive impact on their agricultural use. However, abandoning agricultural production due to the functions it fulfils in these areas for the cultural landscape, natural biodiversity, is neither imaginable nor even possible. Clean natural environment, friendly to organic farming and favourable conditions to livestock and pasture farming still make the agriculture an important economic activity in these regions. The economic significance of agriculture in mountain and sub-mountain regions has been decreasing, because tillage of these lands requires more effort and its productions costs are higher. That is why the financial support for these regions is necessary. The study attempts to prove the following: because the agriculture in these regions is based on traditional livestock and pasture farming, these lands are agriculturally useful, especially when they are used as grasslands. The study was carried out in a mountain village Polski Spisz (near Nowy Targ) that has one of the highest land fragmentation index, where the average 5 ha farm consists of 45 land plots (parcels), and the mean size of a land plot designed for grassland is only 0.1 ha. In the whole village there are almost no parcels larger than 1 ha that would be appropriate for tractor tillage. It is necessary to carry out rural management works and to transform agricultural lands, change the current structure of land use by significant reduction of arable lands in favour of grasslands.

PL

Rolnictwo w terenach górskich nadal znajduje się na znaczącej pozycji jako jedno ze źródeł utrzymania mieszkańców. Wadliwie ukształtowane rozłogi gospodarstw rolnych o dużym rozdrobnieniu i rozproszeniu gruntów nie wpływa pozytywnie na ich wykorzystanie rolnicze. Jednak rezygnacja z produkcji rolniczej ze względu na funkcje jakie pełni ona dla tych obszarów na rzecz krajobrazu kulturowego, bioróżnorodności przyrodniczej, nie jest wyobrażalna bądź nawet niemożliwa. Przyjazne, czyste środowisko dla rolnictwa ekologicznego i sprzyjające warunki dla gospodarki hodowlano-wypasowej nadal utrzymują rolnictwo na znaczącej pozycji w tych rejonach. Jednak wsparcie finansowe jest konieczne, ponieważ znaczenie gospodarcze rolnictwa w rejonach górskich i podgórskich maleje, tereny te charakteryzują się bowiem znacznymi ograniczeniami możliwości użytkowania ziemi i większymi kosztami produkcyjnymi. W pracy starano się wykazać przydatność rolniczą tych gruntów, a szczególnie wykorzystywanych jako użytki zielone ze względu na charakter rolnictwa opartego na tradycyjnej gospodarce hodowlano-wypasowej. Badania zostały przeprowadzone na jednej z najbardziej rozdrobnionych wsi górskich, gdzie przeciętne gospodarstwo o powierzchni 5 ha składa się z 45 działek, a średnia powierzchnia działki przeznaczonej pod użytki zielone wynosi zaledwie 0,10 ha. Działek większych od 1 ha, nadających się do uprawy ciągnikowej, niemal całkiem we wsi brak.

Słowa kluczowe

EN

layout of farms; spatial structure of a village; mountain regions

PL

rozłóg gospodarstwa rolnego; struktura przestrzenna wsi; tereny górskie

• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie
• Czasopismo: Geomatics, Landmanagement and Landscape
• Rocznik: 2015
• Tom: no. 2
• Strony: 63--70
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Ostrowska R.

• Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Katedra Geodezji Rolnej, Katastru i Fotogrametrii 30-149 Kraków, ul. Balicka 253a

Bibliografia

• Bätzing W. 2002. Die Alpen. Entstehung und Gefährdung einer europäischen Kulturlandschaft, Verlag C.H. Beck, München, 293.
• Cymerman R., Hopfer A., Nowak A. 1982. Ocena i waloryzacja gruntów wiejskich. PWRiL, Warszawa.
• Czudec A. 2004. Znaczenie środków pomocowych Unii Europejskiej w rozwoju regionu górskiego województwa podkarpackiego. Probl. Zagosp. Ziem Górsk. PAN, 50, 51–60.
• Fatyga J. 1995. Kształtowanie granicy rolno-leśnej i darniowo-polowej w Sudetach. Wiad. Ziem Górsk., 2, 6, 45–51.
• Fatyga J. 2009. Ochrona użytków zielonych w programach zalesieniowych i jej wpływ na strukturę użytkowania i lesistość w regionie Sudetów. Woda Środ. Obsz. Wiej., 9 (4), 28, 37–46.
• Górecki A. 1993. Przyrodnicze podstawy i metoda weryfikacji granicy rolno-leśnej i darniowo-polowej w Sudetach, praca doktorska, Falenty, IMUZ.
• Harasimowicz S., Kubowicz H. 1994. Ocena ukształtowania rozłogów gospodarstw we wsi i możliwości ich popraw, Zesz. Nauk. AR w Krakowie, ser. Geodezja, 14, 65–74.
• Kłodziński M. 1999. Aktywizacja gospodarcza obszarów wiejskich, PAN, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa, Centrum Naukowo-Wdrożeniowe SGGW, Warszawa.
• Kostuch R., Twardy S. 2004. Badania produkcyjności użytków zielonych w Karpatach Polskich. Woda Środ. Obsz. Wiej., 4, 1, 10, 247–258.
• Kurek S., Głuszecki K., Jagła S., Kostuch R., Pawlik-Dobrowolski J. 1978. Przyrodnicze podstawy użytkowania ziemi w Karpatach. Materiały instruktażowe, 25, Falenty, IMUZ.
• Kuźniar A., Kowalczyk A., Kostuch M. 2014. Analiza kryteriów wydzielania obszarów górskich o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW), Woda Środ. Obsz. Wiej., 14 (2), 46, 67–79.
• Pijanowski Z. 1989. Omówienie wyników badań dotyczących wykonania melioracji kompleksowych w terenach górskich na przykładzie wsi Trybsz, Nowe tendencje w teorii i praktyce urządzania terenów południowo-wschodniej Polski, JUNG, Puławy, 5–31.
• Pijanowski Z., Pijanowski J. M. 2003. Realizacja zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich w Polsce poprzez wykorzystanie mechanizmów polityki strukturalnej państwa, Kraków (maszynopis).
• Pruszczyk W., Żurawski Z. 1989. Wzrost wydajności pracy w wykonywaniu robót polowych jako miernik potrzeb i efektów scaleń gruntów. Zesz. Nauk. AR we Wrocławiu, ser. Geodezja i Urządzenia Rolne, 6, 31–40.
• Sroka W. 2008. Perspektywy rozwoju obszarów górskich w Polsce i Niemczech. Probl. Zagosp. Ziem Górsk., 55, 41–53.
• Twardy S. 2008. Karpackie użytki rolne jako obszary o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW), Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach. Woda Środ. Obsz. Wiej., 8 (2b), 24, 191–202.
• Twardy S. 2009. Tendencje zmian użytkowania przestrzeni rolniczej obszarów karpackich. Studia i Raporty IUNG-PIB, 17, 49–58.
• Woch F. 2001: Optymalne parametry rozłogu gruntów gospodarstw rodzinnych dla wyżynnych terenów Polski. Rozprawa Habilitacyjna, Pam. Puł., IUNG, 127, Puławy.