Stojak walcarki quarto – największy odlew staliwny wykonany w Polsce

• Autorzy: Pucka G.

Warianty tytułu

EN

The quarto plate rolling mill stand – the largest steel casting made in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Największy odlew staliwny wykonany w Polsce to odlew stojaka walcarki quarto, wykonany w roku 1960 w odlewni Zakładów Mechanicznych „Łabędy”, poddany obróbce skrawaniem w Hucie „Zygmunt” w Bytomiu, przeznaczony do pracy na walcowni taśm i blach grubych w Hucie „Batory” w Chorzowie-Batorym. Odlew wykonany został ze staliwa konstrukcyjnego obecnie oznaczonego jako: 230-450W (PN-ISO 3755:1994). Do zalania formy odlewniczej przygotowano 270 t ciekłego metalu, Po odcięciu nadlewów (o łącznej masie 60 t) i obróbce skrawaniem (30 t) odlew waży 180 t. Przybliżone wymiary gabarytowe odlewu (w pozycji zalewania) to: długość – 10100 mm, szerokość – 3920 mm i wysokość – 1600 mm. W Hucie „Batory” (obecnie HW Pietrzak Holding SA Walcownia Blach Batory w Chorzowie) walcarka nadal pracuje. Do wykonania modelu odlewu i modeli nadlewów zużyto około 37 m3 drewna sosnowego. Wykonanie dołu formierskiego trwało 464,3 godziny, natomiast formę stojaka wykonywało 3 formierzy z 3 pomocnikami pracującymi na dwie zmiany przez 32 dni w ciągu 2712 godzin formierskich i pomocniczych. Do wykonania masy formierskiej zużyto 60 t piasku kwarcowego, 50 t szamotu gruboziarnistego, 4 t grafitu i 5 t gliny formierskiej. Na ochładzalniki wewnętrzne zużyto 8 t prętów stalowych. Suszenie formy trwało 3 dni, natomiast stygnięcie odlewu w formie przez 34 dni. Odlew stojaka walcarki quarto wykonano 56 lat temu, a niniejsze opracowanie stanowi hołd należny polskim odlewnikom, utrwalający ich wiedzę, wysiłek i wyobraźnię przy wykonaniu największego odlewu staliwnego w Polsce, będącego w całości dziełem polskich inżynierów i techników różnych specjalności branży metalowej

EN

The largest steel casting ever made in Poland was the stand for the Quarto plate rolling mill made in 1960 at the ZM Łabędy foundry, machined at the Zygmunt Mill in Bytom, and intended for use at the Batory Mill strip and plate rolling mill in Chorzów-Batory. The casting was made from construction steel which would currently be rated as 230-450W (PN-ISO 3755:1994). For the casting, 70 tonnes of molten metal were prepared, and after removal of the flashing (total mass 60 tonnes) and after machining (total mass 30 tonnes), the casting weighed 180 tonnes. The approximate size of the casting (in casting position) was 10100 mm length, 3920 mm width, and 1600 mm height. The mill is still in operation at what was previously Batory, and is now HW Pietrzak Holding SA Plate Mill Batory in Chorzów. Approximately 37 m3 of pine wood was used for the construction of the model of the mould and flashing. Work on the casting pit lasted 464.3 hours, while work on the mould for the stand took 3 moulders and 3 assistants working double shifts 2712 hours. The moulding sand was made of 60 tonnes of quartz sand, 5 tonnes of coarse chamotte, 4 tonnes of graphite, and 5 tonnes of casting clay. For the interior cooling rods, 8 tonnes of steel rods were used. Drying of the mould lasted three days, and the cast was allowed to cool in the mould for 34 days. The casting of the stand took place 56 years ago, and this paper is a well-deserved homage to the Polish foundrymen who created the casting, honouring their knowledge, effort, and ingenuity in making the largest steel casting in Poland, completely created by Polish engineers and technicians from various branches of the metal industry.

Słowa kluczowe

PL

odlewnictwo; walcarka; walcarka quarto; odlew; stojak

EN

foundry practice; mill stand; roll housing; cast

• Wydawca: Stowarzyszenie Techniczne Odlewników Polskich
• Czasopismo: Przegląd Odlewnictwa
• Rocznik: 2016
• Tom: Vol. 66, nr 5-6
• Strony: 224--233
• Opis fizyczny: Biblikogr. 7 poz., rys.

Twórcy

autor

Pucka G.

• emerytowany pracownik Politechniki Śląskiej w Katowicach

Bibliografia

• 1. PUCKA G.: Największe odlewy w Polsce, Przegląd Odlewnictwa, t. 57, 2007, nr 12
• 2. KNIAGININ G.: Staliwo. Metalurgia i odlewnictwo, Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice, 1977
• 3. KRAIN P., KAŁUŻA A.: Technologia odlewu stojaka walcarki „Quarto”. Zakłady Mechaniczne w Łabędach (brak pozostałych danych bibliograficznych)
• 4. CEMBRZYŃSKI W.: Technologia i wykonanie odlewów walcarki quarto, Konferencja Techniczna Budowy Walcarki „Quarto”, SITPH, Koło Zakładowe przy Hucie Zygmunt, Bytom, 1960
• 5. WICHER W., CEMBRZYŃSKI W.: Technologia wykonania odlewów ramy stojaka walcarki quarto, Konferencja Techniczna Budowy Walcarki „Quarto”, SITPH, Koło Zakładowe przy Hucie Zygmunt, Bytom, 1960
• 6. KARST A.: Technologia obróbki i montażu walcarki quarto, Konferencja Techniczna Budowy Walcarki „Quarto”, SITPH, Koło Zakładowe przy Hucie Zygmunt, Bytom, 1960
• 7. KOLECKI W.: Wykonanie walcarki quarto, Konferencja Techniczna Budowy Walcarki „Quarto”, SITPH, Koło Zakładowe przy Hucie Zygmunt, Bytom, 1960