Kłodawskie i himalajskie różowe sole kamienne – porównanie wybranych składników

• Autorzy: Jaworska Joanna , Siepak Marcin

Warianty tytułu

EN

Pink rock salts from Kłodawa and Himalayan – comparison of selected components

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Analizom poddano dwa typy różowych soli kamiennych, wykorzystywanych w celach spożywczych, dostępnych powszechnie w sprzedaży detalicznej. Przebadano ich skład chemiczny oraz część nierozpuszczalną. Pierwszy typ stanowiły cechsztyńskie różowe sole kamienne eksploatowane w kopalni Kłodawa, natomiast do porównania wytypowano tzw. różowe sole himalajskie, wieku neoproterozoicznego, wydobywane w Pakistanie. W wybranych próbkach soli, pochodzących z obu regionów, oznaczono podstawowe makroelementy oraz szereg mikroelementów. W tym celu wykorzystano absorpcyjną i emisyjną spektrometrię atomową z atomizacją płomieniową (F-AAS i F-AES) oraz indukcyjnie sprzężoną plazmą z detekcją mas (ICP-QQQ). Przebadano także część nierozpuszczalną obu typu soli pod kątem ilościowym i jakościowym. Wyniki badań obu typów soli porównano ze sobą i odniesiono do wcześniejszych analiz przeprowadzonych analogicznie dla białych soli kamiennych (kłodawskich i himalajskich).

EN

Two types of table pink rock salts a available on the Polish market were tested. The first type is Zechstein pink rock salts from Poland, excavated in the Kłodawa salt mine, and the second type is so called pink Himalayan rock salts (Neoproterozoic age) obtained in Pakistan. In rock salts samples, basic macroelements and a wide range of microelements, including rare-earth elements, were determined using absorption and emission atomic spectrometry with flame atomization (FAAS and F-AES) and inductively coupled plasma with mass detection (ICP-QQQ). Salt samples of both types were dissoluted and insoluble matter were analysed (qualitative and quantitative) also. The results of chemical analysis of both pink rock salt types were compared, with analysis of white rock salts from the same places also.

Słowa kluczowe

PL

różowa sól kamienna; sól kłodawska; sól himalajska; analiza porównawcza; skład chemiczny; część nierozpuszczalna

EN

pink rock salt; himalayan salt; rock salt from Kłodawa; comparative analysis; chemical composition; insoluble matter

• Wydawca: Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
• Czasopismo: Przegląd Solny
• Rocznik: 2019/2020
• Tom: T. 15
• Strony: 78--88
• Opis fizyczny: Bibliogr. 48 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Jaworska Joanna

• Instytut Geologii UAM, ul. B. Krygowskiego 12, 61-680 Poznań

autor

Siepak Marcin

• Instytut Geologii UAM, ul. B. Krygowskiego 12, 61-680 Poznań

Bibliografia

• ABIR I.A., KHAN S.D., GHULAM A., TARIQ S., SHAH M.T., 2015. Active tectonics of western Potwar Plateau–Salt Range, northern Pakistan from InSAR observations and seismic imaging. Remote Sensing of Environment, 168: 265-275.
• ASRARULLAH P., 1967. Geology of the Khewra Dome.- Proceedings of the 18th and 19th combined session of All Pakistan Science Conference, University of Sind, Hyderabad, Part-III, Abstracts, F3-F4.
• BENDER F.K., RAZA H.A. (eds.), 1995. Geology of Pakistan, Gerbrüder Borntraeger, Berlin.
• BURLIGA S., 1997. Ewolucja wysadu solnego Kłodawy. Mat. Konferencji: Tektonika solna regionu kujawskiego. Wyd. Wind, Wrocław, 66-76.
• BURLIGA S., KOLONKO P., MISIEK G., CZAPOWSKI G., 1995. Kłodawa Salt Mine. Upper Permian (Zechstein) profile from basin center, salt tectonics, mineral transformations, salt mining problems. XIII International Congress on Carboniferous-Permian Guide to Excursion A3., 45–54. Warszawa: Wyd. PIG.
• DADLEZ R., MAREK S., POKORSKI J. (red.), 2000. Mapa geologiczna Polski bez utworów kenozoiku. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.
• FATMI A.N., 1973. Lithostratigraphic units of the Kohat-Potwar Province, Indus Basin. Geological Survey of Pakistan Memoir, 10, 80 p.
• FATMI A.N., AKHTAR M., ALAM G.S., HUSSAIN I., 1984. Guide Book of Geology of the Salt Range: Geological Survey of Pakistan, First Pakistan Geological Congress, 14 p.
• GEE E.R., 1989. Overview of the geology and structure of the Salt Range, with observations on related areas of northern Pakistan. In: Malinconico L.L., Lillie R.J. (eds) Tectonics of the western Himalayas. Geol. Soc. Am. Spec. Pap., 232: 95-112.
• GHAZI S., MOUNTNEY N.P., BUTT A.A., SHARIF S., 2012. Stratigraphic and palaeoenvironmental framework of the Early Permian sequence in the Salt Range, Pakistan. Journal of Earth System Science, 121 (5): 1239–1255.
• GRELAUD S., SASSI W., LAMOTE D.F., JASWAL T., ROURE F., 2002. Kinematics of eastern Salt Range and South Potwar Basin (Pakistan): a new scenario. Marine and Petroleum Geology, 19: 1127–1139.
• HUSSAIN W., ABBAS S.Q., HUSSAIN S., 2017. Structure Investigation, Economics and Stratigraphy of the Paleozoic, Mesozoic and Cenozoic Sequence in the Vicinity Eastern and Western side of the Salt Range, Punjab Pakistan. Journal of Computer Science of Newports Institute of Communications and Economics, 6: 95-116.
• JAUMÉ S.C., LILLIE R.J., 1988. Mechanics of the Salt Range-Potwar Plateau, Pakistan. A fold-and-thrust belt underlain by evaporites. Tectonics, 7: 57-71.
• JAWORSKA J., SIEPAK M., 2018. Polskie sole kamienne vs sole himalajskie – analiza porównawcza wybranych składników soli spożywczych. Polish rock salts vs Himalayan salts – comparative analysis of selected components of table salts. Przegląd Solny. Salt Review 14: 95–104.
• KAZMI A.H., ABBASI I.A., 2008. Stratigraphy and historical geology of Pakistan. Department and NCE in Geology, University of Peshawar, Peshawar, 524 p.
• LADOO R.B., MYERS W.M., 1951. Non-metallic minerals. Mac Graw-Hill Book Company, New York — Toronto — London, 605 p.
• LENDINEZ E., LORENZO M.L., CABRERA C., 2001. Chromium in basic foods of the Spanish diet: seafood, cereals, vegetables, olive oils and dairy product. The Science of the Total Environment, 278 (1-3): 183-189.
• LENNTECH, 1980-2020. Recommended daily intake of vitamins and minerals by Lenntech water treatment and purification holding B.V. https://www.lenntech.com/recommended-daily-intake.htm
• MANCIA G. i in., 2007. Guidelines for the management of arterial hypertension: The Task Force for the Management of Arterial Hypertension of the European Society of Hypertension (ESH) and of the European Society of Cardiology (ESC). European Heart Journal, 28 (12): 1462–1536.
• MANCIA G. i in., 2013. Wytyczne ESH/ESC dotyczące postępowania w nadciśnieniu tętniczym w 2013 roku. Nadciśnienie tętnicze, 17 (2): 69-168.
• NAFEES M., KHAN N., RUKH S., BASHIR A., 2013. Analysis of rock and sea salts for various essentials and inorganic elements. J. Sc. & Tech. Univ. Peshawar, 37 (1): 9-20.
• PATNAIK P., 2002. Handbook of Inorganic Chemicals. New York, NY: McGraw-Hill Professional.
• PENNOCK E.S., LILLIE R.J., ZAMAN A.S.H., YOUSAF M., 1989. Structural interpretation of seismic refection data from eastern Salt Range and Potwar Plateau. Am. Assoc. Petrol. Geol. Bull., 73: 841-857.
• POBORSKI J., 1957. Cechsztyńska struktura solna Izbica-Łęczyca. Przegląd Geologiczny, 1: 31-32.
• POBORSKI J., 1971. Przewrót w poglądach na tektonikę wysadów solnych w Regionie Kujawskim. Materiały z kolokwium. Prace Inst. Min. i Złóż Sur. Min. AGH w Krakowie.
• POBORSKI J., 1975. Studium geologiczno-górnicze krajowych złóż soli. Kraków.
• RICHARDS L., KING R.C., COLLINS A.S., SAYAB M., KHAN M.A., HANEEF M., MORLEY C.K., WARREN J., 2015. Macrostructures vs Microstructures in Evaporite Detachments: An Example from the Salt Range, Pakistan. Journal of Asian Earth Sciences, 113: 922-934.
• SAMEENI S.J., 2009. The Salt Range: Pakistan’s unique field museum of geology and paleontology.- In: Lipps J.H. & Granier B.R.C. (eds.), PaleoParks - The protection and conservation of fossil sites worldwide.- Carnets de Géologie / Notebooks on Geology, Brest, Book 2009/03, Chapter 6.
• SHAH S.M.I., 1977. Stratigraphy of Pakistan.- Geological Survey of Pakistan. Memoirs, Quetta, 12, 138 p.
• SIEPAK M., 2005. Arsen, antymon i selen w wodach podziemnych doliny rzeki Warty pomiędzy Poznaniem a Śremem. Wydawnictwo Naukowe Bogucki, Geologos 7, Monographiae 1,ISBN 83-89290-97-9, Poznań, 172 p.
• SZUFLICKI M., MALON A, TYMIŃSKI M (red.), 2019. Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31.XII.2018. PIG--PIB, Warszawa.
• SZYBIST A., 2003. Struktury solne regionu kujawskiego [w]: Bujakowski W. (red.), Termiczna charakterystyka górotworu w rejonie wysadów solnych. Wyd. IGSMiE PAN, Kraków, 15–37.
• SZYBIST A., 2008. Geologiczna charakterystyka wybranych struktur solnych na Niżu Polski [w]: Kortas G. (red.), Ruch górotworu w rejonie wysadów solnych. Wyd. IGSMiE PAN, Kraków, 13–65.
• SZYBIST A., GARLICKI A., 2003. Geologiczna charakterystyka regionu kujawskiego [w]: Bujakowski W. (red.), Termiczna charakterystyka górotworu w rejonie wysadów solnych. Wyd. IGSMiE PAN, Kraków, 7–14.
• ŚLIZOWSKI K., SAŁUGA P., 1996. Surowce mineralne Polski. Surowce chemiczne, sól kamienna. Wydaw. Centrum PPGSMiE PAN, Kraków, 179 p.
• TARKA R., 1992. Tektonika wybranych złóż soli w Polsce na podstawie badań mezostrukturalnych. Pr. Państw. Inst. Geol., 147: 1–47.
• TITLER R.V., CURRY P., 2011. Chemical analysis of major constituents and trace contaminants of rock salt. Pennsylvania Department of Environmental Protection.
• WHITMORE F.C., WILLIAMS M.E., 1982. Resources for the twenty-first century. Washington D.C: U.S. Geological Survey, 175 p.
• WHO, 2003. Diet, nutrition and the prevention of chronic diseases. Report of a Joint FAO/WHO expert consultation. WHO, Geneva.
• WHO, 2004. Vitamin and mineral requirements in human nutrition. WHO Library Cataloguing-in-Publication Data https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/42716/9241546123.pdf
• YALÇIN S., MUTLU I.H., 2012. Structural Characterization of Some Table Salt Samples by XRD, ICP, FTIR and XRF Techniques. Acta Physica Polonica, 121: 50-52.
• ZIEGLER P.A., 1990. Geological Atlas of Central and Western Europe. Second edition, Shell Internationale Petroleum Maatschappij B.V. Geological Society Publishing House, 74-77.
• ŻELAŹNIEWICZ A. (red.), 2011. Regionalizacja tektoniczna Polski. Kom. Nauk Geol. PAN, Wrocław, 60 p. raport PIG--PIB, 2019. Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31.12.2018.
• http://geoportal.pgi.gov.pl/css/surowce/images/2018/pdf/bilans_2018.pdf
• http://webmineral.com/data/Halite.shtml
• https://nadcisnienietetnicze.pl/ptnt/wytyczne_ptnt
• Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym — 2015 rok. Wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego
• http://www.pmdc.gov.pk