Bioakumulacja metali ciężkich w faunie glebowej w Puszczy Niepołomickiej

• Autorzy: Chrzan A.

Identyfikatory

DOI

10.2429/proc.2014.8(2)078

Warianty tytułu

EN

Bioaccumulation of heavy metals in soil invertebrates in Niepolomice Forest

• Konferencja: ECOpole’14 Conference (15-17.10.2014, Jarnoltowek, Poland)
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem badań było określenie zawartość metali ciężkich (Pb, Cd, Ni, Zn i Cu) w glebie i wyekstrahowanej faunie glebowej w dwóch typach siedliskowych lasów w Puszczy Niepołomickiej, odległej o 20 km na wschód od centrum Krakowa. Próbki glebowe pobierano w III klasie wiekowej każdego typu drzewostanu obejmującą drzewa w wieku od 41 do 60 lat. Zbadano również liczebność i strukturę troficzną zespołów pedofauny. Zawartość metali ciężkich uzależniona była od typu lasu i grupy troficznej. Najwyższe wartości kadmu, ołowiu i miedzi odnotowano w glebie w borze mieszanym świeżym (BMśw), a niklu w borze mieszanym wilgotnym (BMw). Wskaźnik biokoncentracji wskazuje, że zarówno saprofagi, jak i drapieżne bezkręgowce glebowe w największej ilości kumulowały Cd, w mniejszej Zn, natomiast pozostałe metale kumulowane były w zależności od typu siedliskowego lasu. W borze mieszanym świeżym drapieżce kumulowały metale w kolejności Cd>Zn>Pb>Ni>Cu, a saprofagi Cd>Zn>Ni>Cu>Pb.

EN

The purpose of the research was to determine the respective contents of heavy metals (Pb, Cd, Ni, Zn and Cu) in soil and extracted soil fauna in two types of forest habitats of Niepolomice Forest distant about 20 km east of the Krakow centre. Soil samples were taken during autumn of 2011-2012 vegetation season in two stands of age category III (41 to 60 years). Also tested was the trophic structure of pedofauna assemblages. The contents of heavy metals varied, depending on the forest type and trophic group. The highest values of cadmium, lead, and copper content were recorded in fresh mixed broadleaved forest MFBF, while of nickel in moisture mixed coniferous forest MHCF. Bioconcentration factor shows that both soil saprophages and predacious invertebrates accumulated the largest amounts of Cd and smaller amounts of Zn, while the accumulation of remaining metals depended on the type of forest habitat. In fresh mixed coniferous forest predators accumulated heavy metals in the following order: Cd>Zn>Pb>Ni>Cu, in the case of saprophages it was: Cd>Zn>Ni>Cu>Pb.

Słowa kluczowe

PL

Puszcza Niepołomicka; metale ciężkie; grupy troficzne; saprofagi; drapieżne

EN

Niepołomice Forest; heavy metals; trophic groups; saprophages; predators

• Wydawca: Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Proceedings of ECOpole
• Rocznik: 2014
• Tom: Vol. 8, No. 2
• Strony: 481--487
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Chrzan A.

• Zakład Ekologii, Badań Łowieckich i Ekoturystyki, Instytut Biologii, Uniwersytet Pedagogiczny, ul. Podbrzezie 3, 31-054 Kraków, tel. [phone]

Bibliografia

• [1] Santorufo L, Van Gestel CAM, Rocco A, Maisto G. Soil invertebrates as bioindicators of urban soil quality. Environ Pollut. 2012;161:57-63. DOI:10.1016/j.envpol.2011.09.042.
• [2] Laskowski R, Niklińska M, Maryański M. The dynamics of chemical elements in forest litter. Ecology. 1995;76:1393-1406. DOI:org/10.2307/1938143.
• [3] Dube A, Zbytniewski R, Kowalkowski T, Cukrowska E, Buszewski B. Adsorption and migration of heavy metals in soil. Pol J Environ Stud. 2001;10:5-12.
• [4] Lavelle P, Decaëns T, Aubert M, Barot S, Blouin M, Bureau F, et al. Soil invertebrates and ecosystem services. Eur J Soil Biol. 2006;42:S3-S15. DOI:10.1016/j.ejsobi.2006.10.002.
• [5] Cortet J, Gomot-De Vauflery A, Poinsot Balaguer N, Gomot L, Texier C, Cluzeau D. The use of invertebrate soil fauna in monitoring pollutant effects. Eur J Soil Biol. 1999;35:115-134. DOI: 10.1016/S1164-5563(00)00116-3.
• [6] Van Straalen NM, Butovsky AD, Pokarzhevskii AS, Zaitsev S, Verhoef R. Metal concentrations in soil and invertebrates in the vicinity of a metallurgical factory near Tula (Russia). Pedobiologia. 2001;45:451-466. DOI: 10.1078/0031-4056-00099.
• [7] Notten MJM, Oosthoek AJP, Rozema J, Aerts R. Heavy metal concentrations in a soil-plant-snail food chain along a terrestrial soil pollution gradient. Environ Pollut. 2005;138:178-190. DOI: 10.1016/j.envpol.2005.01.011.
• [8] Van Gestel CAM. Physico-chemical and biological parameters determine metal bioavailability in soils. Sci Total Environ. 2008;406:385-395. DOI: 10.1016/j.scitotenv.2008.05.050.
• [9] Gruszczyk A. Types of forest site of Niepołomice. Studia Ośrodka Dokumentacji Fizjograficznej. PAN. 1981;9:205-219.
• [10] Stanisz A. Przystępny kurs STATYSTYKI PL z zastosowaniem na przykładach z medycyny. Kraków: StatSoft; 2006.
• [11] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi. DzU 02.165.1359 z dnia 4 października 2002 r.
• [12] Brożek S, Grzywnowicz I, Wojciechowicz A. Metale ciężkie w skałach macierzystych gleb leśnych. Zesz Probl Post Nauk Roln. 2003;493:53-63.
• [13] Cieśla W, Dąbkowska-Naskręt H, Borowska K, Malczyk P, Długosz J, Jaworska H, et al. Pierwiastki śladowe w glebach wybranych obszarów Pomorza i Kujaw. Zesz Probl Post Nauk Roln. 1994;414:63-70.
• [14] Jelaska LŠ, Blanuša M, Durbešić P, Jelaska SD. Heavy metal concentrations in ground beetles, leaf litter, and soil of a forest ecosystem. Ecotox Environ Safe. 2007;66(1):74-81. DOI:10.1016/j.ecoenv.2005.10.017.
• [15] Morgan JE, Morgan AJ. Earthworms as biological monitors of cadmium, copper, lead and zinc in metalliferous soils. Environ Pollut. 1988;54:123-138. DOI: 10.1016/0269-7491(88)90142-X.