Ogródki dla robotników przełomu XIX i XX wieku – założenia ideowe dla rozwiązań stosowanych w Królestwie Polskim

• Autorzy: Kimic K.

Warianty tytułu

EN

Workers’ gardens on the turn of the 19th century – the ideas for objects created in Polish Kingdom

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Ogródki robotnicze powstawały od 2 połowy XIX wieku i na początku XX wieku w wielu miastach Europy, w tym na terenie Królestwa Polskiego. Wiodącą ideą tworzenia tych założeń ogrodowych była poprawa złych warunków bytowania najbiedniejszym grupom społecznym. W publikacjach pochodzących z tego okresu określone zostały zasady organizowania kolonii ogródków robotniczych, ich lokalizacji i form zagospodarowania poszczególnych działek. Obiekty te pełniły wiele funkcji: umożliwiały robotnikom pozyskanie pożywienia przy jednoczesnym oszczędzaniu wydatków na ten cel dzięki własnej pracy w ogrodzie, zapewniały wypoczynek i spędzanie czasu na świeżym powietrzu, uczestniczyły w wychowaniu dzieci, ucząc szacunku dla innych i pracy, oraz miały swój udział w poszerzaniu wiedzy na temat uprawy roślin. Ogródki robotnicze okazały się jednym z bardzo ważnych rozwiązań służących przeciwdziałaniu negatywnym skutkom industrializacji.

EN

Workers’ gardens have been created since the 2nd half of the 19th and in the beginning of 20th century in many European’s cities, also in the Polish Kingdom. The main idea was to improve bad social condition of most poor workers. The rules of workers’ gardens colonies localization and layout, also single plots’ arrangement, were presented in publications of that period. The gardens had many functions: they offered the food to workers connected with saving money, became places of rest under the open sky, had influence on children’s education connected with respect to other people and their work, also the basic knowledge of plants. Workers’ gardens became one of valuable factors counteracted negative influence of industrialozation on people.

Słowa kluczowe

PL

ogródek robotniczy; ogród użytkowy; wiek XIX przełom; wiek XX przełom; urbanistyka XIX w.

EN

workers’ garden; utilitarian garden; turn of 19th century; 19th century urbanity

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Czasopismo Techniczne. Architektura
• Rocznik: 2012
• Tom: R. 109, z. 8-A
• Strony: 171--178
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., rys.

Twórcy

autor

Kimic K.

• Katedra Architektury Krajobrazu, Wydział Ogrodnictwa, Biotechnologii i Architektury Krajobrazu, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Bibliografia

• BULL. D’ARB., Z pism zagranicznych, „Ogrodnik Polski” nr 5, Warszawa 1902, 114-115.
• DREXLER I., Miasta ogrodowe, Lwów 1912.
• E.M., Ogródki dla robotników, „Ogrodnik Polski” nr 20, Warszawa 1901, 497-499.
• GRABOWSKI I., Ogrody Robotnicze, „Ogrodnik” nr 8, Warszawa 1911, 145-146.
• GIEDION S., Przestrzeń, czas i architektura. Narodziny nowej tradycji, Warszawa 1968.
• HOLEWIŃSKI J., Miasto przyszłości, Warszawa 1909.
• JANKOWSKI E., Ogródki robotników (z planikami), Warszawa 1909.
• JANKOWSKI M., Ogródek robotniczy, „Ogrodnik” nr 10, Warszawa 1912, 151-153.
• KIMIC K., Dziewiętnastowieczny park publiczny jako element uzdrowienia miast, [w:] „Architektura i technika a zdrowie”, (red.) K. Gerlic, Materiały II Sympozjum – Gliwice, 5 października 2004, Gliwice 2004, 101-107.
• MACIEJEWSKI J., Ogrody Robotnicze, „Ogrodnik” nr 27, Warszawa 1913, 421-422.
• Memorjał Tow. Ogrodów Robotniczych w Warszawie, Marszałkowska 76, „Ogrodnik”, Warszawa 1919, 263-265.
• PAWLIKOWSKA-PIECHOTKA A., Tradycja ogrodów działkowych w Polsce, Gdynia 2010.
• SCHÖNFELD S., Ogrodnictwo w wychowaniu, „Ogrodnik” nr 13, Warszawa 2011, 225‑227.
• SIEWNIAK M., MITKOWSKA A., Tezaurus sztuki ogrodowej, Warszawa 1998.
• SYRKUS H., Społeczne cele urbanizacji. Człowiek i środowisko, Warszawa 1984.
• TOŁWIŃSKI T., Urbanistyka, t. II: Budowa miasta współczesnego, Warszawa 1947.
• TYLICKI S.W., Doniosła praca, „Ogrodnik” nr 21, Warszawa 1911, 353-354.
• WESOŁOWSKI S., Ogródki robotnicze, „Ogrodnictwo” z. III, r. XI, 1908, 65-68.
• Z Tow. Ogrodów Robotniczych, „Ogrodnik” nr 7, Warszawa 1918, 115-116.
• WORONIECKI A., Ogrody robotnicze, „Odczyty Popularne dla Towarzystw Polskich” XIV, Poznań 1905.