Gaz łupkowy? Hydraulika, hydraulika i jeszcze raz hydraulika

• Autorzy: Marianowski J. , Teper W.

Warianty tytułu

EN

Shale gas? Hydraulics, hydraulics and once again hydraulics

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono energetyczne oraz ekologiczne aspekty spalania paliw kopalnych. Opisano genezę powstawania paliw kopalnych ciekłych i gazowych, w tym gazu łupkowego (shale gas). Sprecyzowano różnice, jakimi charakteryzują się konwencjonalne i niekonwencjonalne złoża gazu ziemnego. Opisano techniki i technologie wykonywania odwiertów kierunkowych. Szczegółowo opisano procedury szczelinowania (fracturing) związane z pozyskiwaniem gazu zalegającego w łupkach. Wyjaśniono, na czym mogą polegać potencjalne zagrożenia związane z udostępnianiem i wydobyciem gazu łupkowego.

EN

The article presents energy and ecology aspects of mined fuel combustion. A genesis of forming of mined fluid and gasses fuels, involving the shale gas has been described. The differences characteristic for conventional and unconventional deposits of natural gas have been defined. The engineering and technologies of operating of directed boreholes were also described. The fracturing procedures connected with getting of gas strata deposition have been given in details. Some potential dangerous conditions connected with the exploitation of shale gas were also explained.

Słowa kluczowe

PL

gaz łupkowy; hydraulika; paliwa kopalne; gaz ziemny

EN

shale gas; natural gas; hydraulics; fossil fuels

• Wydawca: Wydawnictwo "Druk-Art" SC
• Czasopismo: Napędy i Sterowanie
• Rocznik: 2013
• Tom: R. 15, nr 7/8
• Strony: 116--125
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Marianowski J.

• Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica, Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki, Kraków

autor

Teper W.

• Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica, Wydział Wiertnictwa Nafty i Gazu, Kraków

Bibliografia

• [1] An Introduction to Shale Gas. 3Legs Resources. June 2011. 31eg- sresources.com/wp-content/uploads/2013/06/A-guide-to-shale-gas.
• [2] BrodeRicK J., Anderson K., Wood R., Gilbert P., Sharmina M.: Shale gas: an updated assessment of environmental and climate change impacts. A Report by Researchers at the Tyndall Centre. University of Manchester, November 2011.
• [3] Eni. ENI. Olsztyn, 6 grudnia 2011 [prezentacja], http://www.ca- ewse.pl/187/spoleczenstwo-debata-publiczna-polska-rodzaje- zrodel-prezentacje/.
• [4] Gaz łupkowy. Podstawowe informacje. ORLEN, Warszawa, lipiec 2010. http://konferencje.orlen.pl/pl/publikacje-2010.
• [5] GeoVann. World Oil, May 1984, s. 144 [materiały reklamowe].
• [6] Górecki W.: Perspektywy rozwoju górnictwa naftowego w Polsce. „Wiadomości Naftowe i Gazownicze” 9/2003, s. 3-8.
• [7] Górecki W.: Perspektywy rozwoju górnictwa naftowego w Polsce. Krajowy Kongres Naftowców i Gazowników: Polski przemysł naftowy i gazowniczy w strukturach energetycznych Unii Europejskiej. Bobrka, 22-24 maja 2003. SNTIiTPNiG. Zarząd Główny. 2003, s. 99-122.
• [8] Grzesiak A.: Na tropie słodkiego punktu. „Polityka” 13/2013, s. 35-37.
• [9] Hydraulic Fracturing Operations - Well Construction and Integrity Guidelines. API Guidance Document HF1, First Edition, Washington October 2009.
• [10] http://gazlupkowy.pl/tag/odwierty/.
• [11] http://i54.photobucket.com/albums/gl08jefft82392/fig_20520-20Halliburton20-20onshore20Frac20sDread.iDg.
• [12] Jakiel M., Potera J.: Poszukiwanie i wydobycie gazu z łupków. Materiały PGNiG, PGNiG SA w Warszawie, Oddział w Sanoku. www.caewce.pl/187/spoleczenstwo-debata-publiczna-polska- rodzaje-zrodel-prezentacje .
• [13] Kasza P.: Zabiegi hydraulicznego szczelinowania w formacjach łupkowych. „Nafta-Gaz”, 12/2011, s. 874-883.
• [14] Klawiter M.M., Kumięga J.: Uwarunkowania i możliwości wykorzystania gazu ze złóż łupkowych. Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gniewino 17 listopada 2011 [prezentacja]. http://www.caewse.pl/187/spoleczenstwo-debata-publiczna- polska-rodzaje-zrodel-prezentacje/.
• [15] Lavelle M.: Metan. National Geographic POLSKA, 2012 grudzień, s. 66-83.
• [16] Maj. T.: Gaz z łupków. Koncesja Gdańsk W. Podsumowanie prac badawczo-poszukiwawczych. San Leon Energy. Talisman Energy. Gdańsk 5 grudnia 2011 [prezentacja]. http://www.caewse. pl/187/spoleczenstwo-debata-publiczna-polska-rodzaje-zrodel- prezentacje/.
• [17] Modern Shale Gas. Development in The United States. U.S. Department of Energy and National Energy Technology Laboratory. Ground Water Protection Counsil. All Consulting Tulsa. April 2009.
• [18] Mokrzycki E.: Perspektywy gazu łupkowego w Polsce. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN. Posiedzenie Plenarne Problemów Energetyki. Warszawa 14 grudnia 2011 [prezentacja], www.kproblem.pan.pl/images/stories/pliki/pdf/ gazlupkowy/e.mokrzycki/pdf.
• [19] Nowakowski M.: Nowy gaz z perspektywy polskiego operatora. Ocena stanu i możliwości rozwoju poszukiwań i wydobycia. PGNiG. Departament Poszukiwania Złóż. Centrala Spółki PGNiG, Gdańsk 18 października 2011 [prezentacja], www.ca- ewce.pl/187/spoleczenstwo-debata-publiczna-polska-rodzaje- zrodel-prezentacje.
• [20] Poprawa P.: System węglowodorowy z gazem ziemnym w lupkach -północnoamerykańskie doświadczenia i europejskie perspektywy. „Przegląd Geologiczny” 3/2010, s. 216-225.
• [21] Steward & Stevenson Control System Group. AccuFrac PC. Automated Blender Controller. Operation Manual. Houston, June 2005.
• [22] Witek W., Budak P.: Gaz łupkowy (Shale Gas) - strategia dla Polski do 2025 r. „Wiadomości”, 2011 nr 7(159), s. 4-11.
• [23] Woźniak J.: Szczelinowanie hydrauliczne. Halliburton Polska. Halliburton [prezentacja], http://www.caewse.pl/187/ spoleczenstwo-debata-publiczna-polska-rodzaje-zrodel- prezentacje/.
• [24] Zagórski J.: Termodynamika techniczna, T 2. PWN, Warszawa 1953.
• [25] Zarębska K., Baran P.: Gaz łupkowy - niekonwencjonalne źródło energii. V Krakowska Konferencja Młodych Uczonych, Kraków 2010, s. 175-180.
• [26] Zawisza L.: Geologia Naftowa. Kraków, styczeń 2009.