Threat, Crisis and Critical Situation – Contemporary Determinants of Modern Man’s Living Conditions

• Autorzy: Wiśniewski B. , Sander G. S.

Identyfikatory

DOI

10.12845/bitp.41.1.2016.1

Warianty tytułu

PL

Zagrożenie, kryzys i sytuacja kryzysowa – jako uwarunkowania życia współczesnego człowieka

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Aim: To deliver an argumentation for supporting the view that danger and crisis are vital factors shaping one’s living conditions. Methods: Thorough examination of Polish and international literature in the field of theory of safety. Results: Nowadays, every person is delivered a huge amount of information concerning the terrorism, sabotage, crime, epidemics of incurable diseases, extreme weather events, environmental disasters and, recently, armed conflicts, etc. Therefore, it has become a frequent event that one may lose a sense of identity, cope with the demands of mass education, having a sense of an information overload. Hence, although this situation does not lead to capitulation, there often arises a sense of helplessness among such persons. ‘Security’ and ‘risk’, ‘crisis’ and ‘critical situation’ are concepts being frequent subjects of media information. They in many instances refer to such entities as human being, social organization or its specific form - society. It is a truism to say that the most advantageous mean to avoid the negative consequences is an attempt to prevent their occurrence. In case of emergency, crises or critical situation, this principle seems to be completely confirmed. Responding to emergencies and crises is currently an area of a thorough examination conducted by representatives of scientific disciplines. As a result, there have been created valuable scientific and popular-scientific works concerning mainly: the organization of crisis management, the characteristics of the potential that could be deployed in the same management, interoperability, and the relationships between the elements of a crisis management system. Abovementioned representatives of science pursue their studies independently and together with those who measure daily problems of crisis management at different scales. Contemporary challenges and threats clearly indicate the growing role of knowledge in the field of preventing, minimizing and eliminating the consequences of their possible occurrence. It is possible by, inter alia, having a knowledge on this subject. Conclusions: The omnipresence of threats in the field of state security indicates the need to build systems which essence is to prevent such events, and minimize the consequences of their possible occurrence. The situation presented in the article provided the authors with a chanc to present their opinions and indicate significant problems. The article provides an overview of the most important definitions and research in the theory of security. Its purpose is to familiarize the reader with the tradition of security research and all its contexts. Mainly in the definition of terms such as ‘security’, ‘crisis’ and ‘critical situation’. In the course of the presented considerations, the authors identified the relationship between these phenomena and explained their scope and nature.

PL

Cel: Zidentyfikowanie kryteriów decydujących o postrzeganiu kryzysu i sytuacji kryzysowej jako współczesnych uwarunkowań bezpiecznego życia współczesnego człowieka. Metody: Analiza literatury polskiej i międzynarodowej z zakresu teorii bezpieczeństwa. Wyniki: Współczesnemu człowiekowi dostarczana jest ogromna ilość informacji dotyczących terroryzmu, sabotażu, przestępczości, epidemii, ekstremalnych warunków pogodowych, katastrof ekologicznych, a ostatnio również konfliktów zbrojnych itp. Między innymi dlatego, zapewnienie bezpieczeństwa wymaga organizacji szeroko zakrojonego procesu edukacji dla bezpieczeństwa, choćby po to, aby nie dopuścić do bezradności w warunkach wystąpienia zagrożeń. „Bezpieczeństwo” i „zagrożenie”, „kryzys” i „sytuacja kryzysowa” to pojęcia często pojawiające się w mediach. Odnoszą się one w wielu przypadkach do takich podmiotów jak człowiek, organizacja społeczna i społeczeństwo. Truizmem jest twierdzenie, że współcześnie nie jest możliwe wyeliminowanie zagrożeń, lecz jedynie minimalizowanie skutków ich wystąpienia. Przebieg dotychczas analizowanych sytuacji kryzysowych potwierdza taką opinię. Zarządzanie w sytuacjach kryzysowych jest obecnie obszarem gruntownych badań prowadzonych przez przedstawicieli wielu dyscyplin naukowych. W rezultacie tych badań zostały opracowane wartościowe prace naukowe i popularno-naukowe dotyczące głównie organizacji zarządzania kryzysowego oraz reguł współdziałania i relacji, jakie zachodzą między elementami systemu zarządzania kryzysowego. Jest to tym bardziej cenne, że naukowcy, o których mowa prowadzą badania samodzielnie oraz we współpracy z pracownikami administracji publicznej zajmującymi się na co dzień problematyką zarządzania kryzysowego na różnych poziomach organizacyjnych państwa. Współczesne wyzwania i zagrożenia wyraźnie wskazują na rosnącą rolę wiedzy w zakresie zapobiegania, minimalizacji i likwidacji skutków ich ewentualnego wystąpienia. Jest to możliwe, między innymi, poprzez posiadanie aktualnej wiedzy w zakresie umożliwiającym ich przezwyciężenie. Wnioski: Wszechobecność zagrożeń w dziedzinie bezpieczeństwa państwa wskazuje na potrzebę budowania systemów, których istotą jest zapobieganie tym zagrożeniom i minimalizowanie skutków ich ewentualnego wystąpienia. Rozważania przedstawione w niniejszym artykule oparto na przeglądzie wartościowych poznawczo definicji i badań w teorii bezpieczeństwa. W przedstawionych rozważaniach, autorzy zidentyfikowali związki między tymi zjawiskami oraz wyjaśnili ich zakres i istotę.

Słowa kluczowe

EN

crisis; critical situation; emergency; threat; society; process; safety

PL

kryzys; sytuacja kryzysowa; sytuacja awaryjna; zagrożenie; bezpieczeństwo; społeczeństwo

• Wydawca: Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza
• Rocznik: 2016
• Tom: Vol. 41, nr 1
• Strony: 13--18
• Opis fizyczny: Bibliogr. 44 poz.

Twórcy

autor

Wiśniewski B.

• Police Academy in Szczytno, Poland

autor

Sander G. S.

• Higher School of Public Law in Ludwigsburg

Bibliografia

• [1] Fehler W., Zagrożenie – kluczowa kategoria teorii bezpieczeństwa, [w:] Współczesne postrzeganie bezpieczeństwa, K. Jałoszyński, B. Wiśniewski, T. Wojtuszek (red. nauk.), Wyższa Szkoła Administracji, Bielsko-Biała 2007.
• [2] Wróbel A., Mózg czyli świat subiektywny, „Wiedza i życie” Issue 3, 1998.
• [3] Wiśniewski B., Zalewski S. (red. nauk.), Bezpieczeństwo wewnętrzne RP w ujęciu systemowym i zadań administracji publicznej, Wyższa Szkoła Administracji, Bielsko-Biała 2006, 46.
• [4] Hołyst B., Wiktymologia, PWN, Warszawa 1997, 64-65.
• [5] Skorupka S., Auderska H., Łempicka Z. (red.), Mały Słownik Języka Polskiego, PWN, Warszawa 1989, 965.
• [6] Longman Dictionary of Contemporary English, PWN, Warszawa 1989, 482.
• [7] Kaczmarek J., Łepkowski W., Zdrodowski B. (red. nauk.), Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego, AON, Warszawa 2002, 162.
• [8] Hołyst B., Wiktymologia, Wydawnictwo Prawnicze PWN, Warszawa 2000, 64-65.
• [9] Kaufmann F.X., Siecherheit als soziologisches und sozialpolitisches Problem, Stuggart 1970, 167.
• [10] Socha R., Współczesne postrzeganie zagrożeń [w:] Zarządzanie kryzysowe (Teoria, praktyka, konteksty, badania), J. Stawnicka, B. Wiśniewski, R. Socha (red. nauk.), Wyższa Szkoła Policji w Szczytnie, Szczytno 2011, 21.
• [11] Ethical and Policy Issues in Research Involving Human Participants. Volume I. Report and Recommendations of the National Bioethics Advisory Commission, Bethesda 2001, p. 71-72 cyt. za R. Socha, Współczesne postrzeganie …, 21.
• [12] Cieślarczyk M., Niektóre psychospołeczne aspekty bezpieczeństwa, wyzwań, szans i zagrożeń, „Zeszyty Naukowe AON” 1999, nr 2(35), s. 232.
• [13] Jałoszyński K., Koncepcja współczesnych działań antyterrorystycznych, rozprawa habilitacyjna, AON, Warszawa 2003, s. 25.
• [14] Olszewski R., Lotnictwo w odstraszaniu militarnym, AON, Warszawa 1998, s. 95.
• [15] Zięba R., Kategoria bezpieczeństwa w nauce o stosunkach międzynarodowych [w:] Bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe u schyłku XX wieku, D.B. Bobrow, E. Haliżak, R. Zięba (red.), Warszawa 1997.
• [16] Stańczyk J., Współczesne pojmowanie bezpieczeństwa, Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 1996.
• [17] Słownik Języka Polskiego, Tom I, PWN, Warszawa 1981, 147. 9.
• [18] Jakubczak R., Flis J. (red.), Bezpieczeństwo narodowe Polski w XXI wieku. Wyzwania i strategie, Bellona, Warszawa 2006, 15.
• [19] Znamierowski Cz., Szkoła prawa. Rozważania o państwie, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1988, 80, 83.
• [20] Skrabacz A., Bezpieczeństwo, obrona narodowa i obronność, [w:] Współczesne postrzeganie bezpieczeństwa, K. Jałoszyński, B. Wiśniewski, T. Wojtuszek (red. nauk.), Wyższa Szkoła Administracji, Bielsko-Biała 2007, 46.
• [21] Delumeau J., Skrzydła anioła. Poczucie bezpieczeństwa w duchowości człowieka Zachodu w dawnych czasach, Wolumen, Warszawa 1998, 23.
• [22] Marczak J., Współczesny charakter, potrzeby i organizacja bezpieczeństwa narodowego, [w:] Wojskowe wsparcie władz cywilnych i społeczeństwa – założenia przygotowania i użycie, AON, Warszawa 2004, 20.
• [23] Leszczyński T., Źródła kryzysów wymagających reagowania kryzysowego państwa, „Myśl Wojskowa” Issue 5, 2005.
• [24] Kopaliński W., Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, PW Wiedza Powszechna, Warszawa 1990, 285.
• [25] Słownik wyrazów obcych, Warszawa 1980, 401.
• [26] Słownik języka polskiego, Warszawa 1993, 362.
• [27] Wróblewski R., Zarys teorii kryzysu, zagadnienia prewencji i zarządzania kryzysami, Warszawa 1996.
• [28] Słownik podstawowych terminów dotyczących bezpieczeństwa państwa, Warszawa 1994, s.13.
• [29] Prońko J., Wiśniewski B., Wojtuszek T., Kryzys i zarządzanie, Bielsko-Biała 2007, 11.
• [30] Andrzejczak Z., Koncepcja doskonalenia Krajowego Systemu Zarządzania Kryzysowego w aspekcie ustaw o stanach nadzwyczajnych, „Myśl Wojskowa” Issue 1, 2005, 49.
• [31] Kitler W., Wybrane aspekty kierowania państwem w sytuacjach kryzysowych w obronie narodowej RP wobec wyzwań i zagrożeń współczesności, Warszawa 1999, 48.
• [32] Czupryński A., Wiśniewski B., Prońko J., Uwarunkowania kryzysów polityczno-militarnych, „Biuletyn SG” Issue 33, 14.
• [33] Nowak A., Kitler W., Skrabacz A., Gąsiorek K., Zarządzanie kryzysowe w sytuacji kląski żywiołowej, „Zeszyt Problemowy” Vol. 45 Issue 1, 2006, 29.
• [34] Kitler W., Wiśniewski B., Prońko J., Wybrane problemy zarządzania kryzysowego w państwie, Warszawa 2006, 45.
• [35] Nowak A., Aspekty logistyczne sytuacji kryzysowych, „Myśl Wojskowa” Issue 3, 2006, 243.
• [36] Czupryński A., Czynniki zjawiska kryzysogennego na obszarze kraju, „Biuletyn CSSG” Issue 31, 2005, 133.
• [37] Falecki J., Teoretyczne aspekty zarządzania kryzysowego, [w:] Zarządzanie kryzysowe (Teoria, praktyka, konteksty, badania), J. Stawnicka, B. Wiśniewski, R. Socha (red.), WSPol, Szczytno 2011, s. 40.
• [38] Jendraszczak E., Kozłowski W., Zarządzanie w sytuacjach kryzysowych, [w:] System reagowania kryzysem, J. Gryz, W. Kitler (red.), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2007, 21.
• [39] Kitler W., Teoretyczny problem czy problematyczna teoria? Materiał na prawach maszynopisu.
• [40] Administracja wobec sytuacji kryzysowych – materiały z Polsko-Kanadyjskiej konferencji w Szkole Administracji publicznej w dniach 6-8 maja 1998.
• [41] Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym, Art. 3 pkt 1, (Dz.U. 2007 Nr 89, poz. 590 z późn. zm).
• [42] Kitler W., Wiśniewski B., Prońko J., Problemy zarządzania kryzysowego w państwie, AON, Warszawa 2000, 41.
• [43] Bujak A., Zarys teorii kryzysu i reagowania kryzysowego, „Zeszyty naukowe WSOWLąd” Vol. 133 Issue 3, 2004, 7.
• [44] Bilgin P., Nowe ujęcie bezpieczeństwa, [w:] Studia bezpieczeństwa, P.D. Williams (red.), przekład W. Nowicki, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012, 90.

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.