Istota nauk o bezpieczeństwie

• Autorzy: Czupryński Andrzej

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0014.0777

Warianty tytułu

EN

The essence of security sciences

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Nauki o bezpieczeństwie jako dyscyplina naukowa formalnie istnieją w nauce polskiej od 2011 r. i nadal borykają się z określeniem swojej tożsamości naukowej, co głownie wynika z arbitralnego ich utworzenia i dokonywania w nich zmian w sposób dyrektywny, niewynikający z naukowych założeń ich rozwoju. W dużym stopniu tożsamość nauk o bezpieczeństwie determinuje nieprecyzyjnie określony przedmiot badań oraz nieukształtowana metodologia badań, którą badacze w naukach o bezpieczeństwie zapożyczają bezkrytycznie z innych dyscyplin. W artykule podkreśla się konieczność doprecyzowania struktury dyscypliny nauk o bezpieczeństwie i wyodrębnienia w niej: teorii poznania w naukach o bezpieczeństwie, ogólnej teorii bezpieczeństwa oraz szczegółowych teorii bezpieczeństwa.

EN

Security sciences as a scientific discipline have formally existed in Polish science since 2011 and are still struggling to define their scientific identity, which is mainly due to their arbitrary creation and incorporating changes to them in a directive manner not resulting from the scientific assumptions of their development. To a large extent, the identity of security sciences is determined by an imprecisely defined subject of research and unformed research methodology, which researchers in security sciences uncritically borrow from other disciplines. The article emphasizes the need to clarify the structure of the discipline of security sciences and distinguish in it: methodology in security sciences, general security theory and detailed security theories.

Słowa kluczowe

PL

nauki o bezpieczeństwie; dyscyplina naukowa; badanie bezpieczeństwa

EN

security sciences; scientific discipline; security research

• Wydawca: Szkoła Główna Służby Pożarniczej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej
• Rocznik: 2020
• Tom: Nr 73 (tom 1)
• Strony: 81--101
• Opis fizyczny: Bibliogr. 45 poz., rys.

Twórcy

autor

Czupryński Andrzej

• Akademia Wyższa Szkoła Biznesu w Dąbrowie Górniczej

Bibliografia

• [1] Beck Ulrich, Społeczeństwo światowego ryzyka. W poszukiwaniu utraconego bezpieczeństwa, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2012.
• [2] Berkeley G., Traktat o zasadach ludzkiego poznania, Wyd. Zielona Sowa, Kraków 2005.
• [3] Czaputowicz J., Kryteria bezpieczeństwa międzynarodowego – aspekty teoretyczne [w:] S. Dębski, B. Gorska-Winter (red. nauk.), Kryteria bezpieczeństwa międzynarodowego państwa, Wyd. PISM, Warszawa 2003.
• [4] Czupryński A., Aksjologiczne aspekty bezpieczeństwa, „Europejski Przegląd Prawa i Stosunków Międzynarodowych” 2015, nr 4(35).
• [5] Czupryński A., Bezpieczeństwo w ujęciu aksjologicznym [w:] J. Zboina (red. nauk.), Bezpieczeństwo na lądzie, morzu, i w powietrzu w XXI wieku, Wyd. CNBOP-PIB, Józefów 2014.
• [6] Czupryński A., Bezpieczeństwo w ujęciu teoretycznym [w:] (red. nauk.) A. Czupryński, B. Wiśniewski, J. Zboina, Bezpieczeństwo. Teoria – Badania – Praktyka, Wyd. CNBOP-PIB, Józefów 2015.
• [7] Czupryński A., Kryteria dyscypliny naukowej [w:] (red. nauk.) A. Czupryński, B. Wiśniewski, J. Zboina, Nauki o bezpieczeństwie. Wybrane problemy badań, Wyd. CNBOP-PIB, Józefów 2017.
• [8] Czupryński A., Naukowe aspekty bezpieczeństwa [w:] (red. nauk.) A. Czupryński, B. Wiśniewski, J. Zboina, Bezpieczeństwo. Teoria – Badania – Praktyka, Wyd. CNBOP-PIB, Józefów 2015.
• [9] Czupryński A., Obszar, obiekt i przedmiot badań w naukach o bezpieczeństwie [w:] (red. nauk.) A. Czupryński, B. Wiśniewski, J. Zboina, Nauki o bezpieczeństwie. Wybrane problemy badań, Wyd. CNBOP-PIB, Józefów 2017.
• [10] Czupryński A., Obszar, obiekt i przedmiot badań w naukach o bezpieczeństwie [w:] (red. nauk.)A. Czupryński, B. Wiśniewski, J. Zboina, Nauki o bezpieczeństwie. Wybrane problemy badań, Wyd. CNBOP-PIB, Józefów 2017.
• [11] Czywilis D., Pojęcie bezpieczeństwa międzynarodowego w ujęciu teorii konstruktywizmu, „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego” 2007, nr 2.
• [12] Dekret z 10 grudnia 1952 r. o akademiach wojskowych (Dz.U. 1952 nr 49 poz. 324, art. 35), uchylony: 27.02. 1960.
• [13] Dekret z 22 października 1947 r. o utworzeniu Akademii Sztabu Generalnego (Dz.U. 1947 nr 65 poz. 379), uchylony: 30.03.1951.
• [14] Denzin N.K., Lincoln Y.S., Wprowadzenie. Dziedzina i praktyka badań jakościowych [w:] N.K. Denzin, Y.S. Lincoln (red.), Metody badań jakościowych. Tom 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2014.
• [15] Ferguson N., Cywilizacja. Zachód i reszta świata, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2013.
• [16] Foucault M., Bezpieczeństwo terytorium populacja, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
• [17] Frei D., Sicherheit. Grundfragen der Weltpolitik, Stuttgart 1977.
• [18] Gottfried G., Teoria poznania od Kartzjusza do Wittgesteina, Wydawnictwo WAM, Kraków 2007.
• [19] Keller A., Wprowadzenie do teorii poznania, Wydawnictwo WAM, Kraków 2010.
• [20] Kitler W., Bezpieczeństwo narodowe RP. Podstawowe kategorie, uwarunkowania, system, Wyd. AON, Warszawa 2011.
• [21] Korzeniowski L.F., Securitologia. Nauka o bezpieczeństwie człowieka i organizacji społecznych, wyd. EAS, Kraków 2008.
• [22] Kotarbiński T., Elementy teorii poznania, logiki formalnej i metodologii nauk, Wyd. De Agostini, Warszawa 2003.
• [23] Koziej S., Między piekłem a rajem. Szare bezpieczeństwo na progu XXI wieku, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006.
• [24] Kuhn T.S., Struktura rewolucji naukowych, Wyd. Aletheia, Warszawa 2009.
• [25] Lutostański M., Idea wyodrębniania dyscypliny naukowej „nauk o bezpieczeństwie” i jej konsekwencje, „Historia i Polska” 2018, nr 25(32).
• [26] Merton R.K., Teoria socjologii i struktura społeczna, PWN, Warszawa 1982.
• [27] Montbrial T., Działanie i system świata, Wyd. Dialog, Warszawa 2011.
• [28] Pszczołowski T., Nauka [w:] Encyklopedia, wyd. PWN, Copyright @ 1997–2006.
• [29] Ratajewski J., Elementy naukoznawstwa i główne kierunki rozwoju nauki europejskiej, Uniwersytet Śląski, Katowice 1993.
• [30] Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 20 września 2018 r. w sprawie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych oraz dyscyplin artystycznych (Dz.U. 2018 poz. 1818).
• [31] Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 8 sierpnia 2011 r. w sprawie obszarów wiedzy, dziedzin nauki i sztuki oraz dyscyplin naukowych i artystycznych (Dz.U. 2011 nr 179 poz. 1065), uchylone: 01.10.2018.
• [32] Schmitt C., Teologia polityczna i inne pisma, Wyd. Aletheia, Warszawa 2012.
• [33] Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego, AON, Warszawa 2009.
• [34] Stańczyk J. (red. nauk.), Współczesne pojmowanie bezpieczeństwa, ISP PAN, Warszawa 1996.
• [35] Sulowski S., O rozwoju badań i postulacie interdyscyplinarności w naukach o bezpieczeństwie [w:] S. Sulowski (red. nauk.), Tożsamość nauk o bezpieczeństwie, Wyd. Adam Marszałek, Toruń, 2015.
• [36] Szubrycht T., Współczesne aspekty bezpieczeństwa państwa, „ZN AMW” 2006, nr 4.
• [37] Szulc B.M., Bezpieczeństwo i obronność jako przedmiot nauki, Bellona 2015, nr 4/2015(683).
• [38] Uchwała Centralnej Komisji do spraw Stopni i Tytułów z 28 stycznia 2011 r. zmieniającą uchwałę w sprawie dziedzin nauki i dziedzin sztuki oraz dyscyplin naukowych i artystycznych (M.P. 2011 nr 14 poz. 149), uchylona: 01.10.2011.
• [39] Zarządzenie Ministra Szkolnictwa Wyższego z 15 lipca 1965 r. w sprawie bliższego określenia stopni naukowych i tytułów naukowych w zależności od dziedziny nauki lub dyscypliny naukowej, których te stopnie i tytuły dotyczą (M.P. 1965 nr 38 poz. 217), uchylone.
• [40] Zawadzki P. W., Bezpieczeństwo społeczne [w:] K.A. Wojtaszczyk, A. Matera-Sosnowska (red. nauk.), Bezpieczeństwo państwa, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2009.
• [41] Ziarko J., Dylematy metodologiczne bezpieczeństwa jako nauki [w:] W. Kwieciński (red. nauk.), Bezpieczeństwo. Wymiar współczesny i perspektywa badań, Wyd. Krakówska Akademia im. A.F. Modrzewskiego, Kraków 2010.
• [42] Zięba R, Teoria ogólna bezpieczeństwa państwa w stosunkach międzynarodowych [w:] (red. nauk.) E. Haliżak, R. Kuźniar, G. Michałowska, S. Parzymies, J. Symonides, R. Zięba, Stosunki międzynarodowe w XXI wieku, Wyd. Scholar, Warszawa 2006.
• [43] Zięba R., Instytucjonalizacja bezpieczeństwa europejskiego, Wyd. Scholar, Warszawa 2007.
• [44] Zięba R., O tożsamości nauk o bezpieczeństwie, „Zeszyty Naukowe AON” 2012, nr 1(86).
• [45] Zięba R., Pojęcie i istota bezpieczeństwa państwa w stosunkach międzynarodowych, „Sprawy Międzynarodowe” 1989, nr 10.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).