Glisno – zapomniane uzdrowisko oparte na węglu brunatnym

• Autorzy: Gontaszewska A.

Identyfikatory

DOI

DOI: 10.5277/hm160308

Warianty tytułu

EN

Glisno (West Poland) – a forgotten lignite-based-spa

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł opisuje nieistniejące już uzdrowisko, jakie funkcjonowało w pierwszej połowie XIX wieku w Gliśnie (Ziemia Lubuska). Opierało się ono na leczniczych właściwościach wód mineralnych z lokalnych źródeł oraz na tzw. mule węglowym. Nie jest do końca wiadome, czy muł węglowy był swego rodzaju nawodnionym węglem brunatnym, jego mieszaniną, czy też może rozłożonym torfem. Przedstawiono charakterystykę mułu węglowego, cytując XIX-wieczne analizy chemiczne. Artykuł opisuje także pokrótce historię górnictwa węgla brunatnego w okolicy Glisna. Górnictwo to należy do najstarszych na terenie obecnej Polski. Podano także zarys historii samej wsi Glisno i losy dawnego uzdrowiska aż do czasów współczesnych.

EN

The paper presents the no longer existing spa located in Glisno (Ziemia Lubuska, West Poland) which functioned in first half of the 19th century. The spa was based on local mineral water and socalled lignite sludge. It is not known if the lignite sludge was a kind of saturated lignite, its mixture or peat. A description of lignite sludge was provided based on the available chemical analysis from the 19th century. In 19th century Glisno was one of the oldest lignite mines in Poland. The paper also focuses on the history of Glisno village which was closely connected to the lignite and the history of the 18th century palace where the former spa was located.

Słowa kluczowe

PL

Ziemia Lubuska; węgiel brunatny; Glisno; uzdrowiska

EN

Lubusz Land; lignite; Glisno; spas

• Wydawca: Stowarzyszenie Naukowo-Edukacyjne Terra Minera
• Czasopismo: Hereditas Minariorum
• Rocznik: 2016
• Tom: Vol. 3
• Strony: 157--166
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., rys.

Twórcy

autor

Gontaszewska A.

• Uniwersytet Zielonogórski, Instytut Budownictwa, ul. Prof. Z. Szafrana 1, 65-516 Zielona Góra

Bibliografia

• BEDOIRE F., TANNER R., 2004. The Jewish Contribution to Modern Architecture, 1830-1930. KTAV Publishing House. Sztokholm.
• BIELINIS-KOPEĆ B., SKAZIŃSKI B., 2007. Zamki, dwory i pałace województwa lubuskiego. Wyd. Woj. Urzędu Ochrony Zabytków. Zielona Góra.
• CRAMER H., 1872. Beiträge zur Geschichte des Bergbaues in der Provinz Brandenburg, 1. Halle.
• GONTASZEWSKA A., 2017. W poszukiwaniu najstarszej kopalni węgla brunatnego na Ziemi Lubuskiej. Przegl. Geol. (w druku).
• GUTJAHR (BRAK INICJAŁU), 1834. Mineral- und Kohlenschlamm – Bad zu Gleissen. Ein Bericht des Jahres 1833. Bibliothek der praktischen Heilkunde. Verlag: G. Reimer. Berlin.
• HUFELAND C.W., OSANN E., 1827. Die Heilquellen der Provinzen Brandenburg, Sachsen, Pommern und Ost Preussen. Journal der Praktischen Heilkunde, Suppeleemt, 27. Berlin.
• JAROS J., 1984. Słownik historyczny kopalń węgla na ziemiach polskich. Śląski Instytut Naukowy. Katowice.
• JEGER M., 2016. Schinkels „Normalkirchen” in Gleissen und ihr jüdischer Bauherr. [w:] Badstübner-Kizik C. & Kizik E. (red.) Entdecken–Erforschen–Bewahren: Festgabe für Sibylle Badstübner-Gröger, Lukas Verlag. Berlin: 170–185.
• JOHN J.F. & ZEUSCHER F.A., 1824. Über den neu entdeckten mineralischen Kohlenschlamm im Mineral-Bad zu Gleissen. Wyd. G. Reimer. Berlin.
• JOHN J.F. & FORMEY J.L., 1821. Das Mineralbad zu Gleissen bei Zielenzig in der Neumark, Maurersche Buchhandlung. Berlin.
• KASIŃSKI J.R., CZERSKI M., SATERNUS A., 2002. Objaśnienia do Mapy geologiczno-gospodarczej Polski w skali 1:50 000. Arkusze Bogatynia (792) i Grabiszyce Górne (793). Państw. Inst. Geol. Warszawa.
• KRAUSE G., 1988. Gleissen – märkisches Bad der Biedermeierzeit. Oststernberger Heimatbrief 1/1988: 7-8,
• Meyers Großes Konversations-Lexikon. Ein Nachschlagewerk des allgemeinen Wissens, 1902. 6. Aufl. Bibliographisches Institut Leipzig – Wien.
• OSĘKOWSKI Cz., 1997. Historia i dzień dzisiejszy Glisna. Nadwarciański Rocznik Historyczno–Archiwalny, 4: 331–333.
• SCHAYER J., 1846. Das Kohlen-Mineral Schlammbad zu Gleißen. Wyd. G. Reimer. Zielenzig.
• SCHMIDT J.W., 1804. Memorabilien von und bei Gleissen, in dem Sternbergischen Kreise der Neumark. [W:] Preussisch-Brandenburgische Miszellen, 2. Berlin.
• SCHMIDT J.W., 1832. Das Mineral – und Kohlenschlamm Bad zu Gleissen. Ein Bericht des Jahres 1831. [W:] Magazin für die gesamte Heilkund, 25. Verl. G. Reimer. Berlin (brak stron).
• SCHMIDT K., 1989. Gleissen – mein Heimort. Oststernberger Heimatbrief 3/1989: 22–24.
• SIEDKE E. 1981. Geschichte der Seidenfabrik in Gleißen, Kreis Oststernberg. Neumärkisches Politisches Wochenblatt, 19: 1–4.
• SIMON J.F., 1846. Untersuchung des Badeschlammes zu Gleißen und einer Alaunrohlauge. [W:] Erdmann O.L. (red.) Journal für praktische Chemie, 19. Leipzig: 386–393.
• SKAZIŃSKI B., 2011. Gleissen/Glisno. Schlösser und Gärten der Neumark – Zamki i ogrody Nowej Marchii, 7. Berlin.
• Statistik der Spinnerei, Weberei und Druckerei usw. in Preußen. [W:] Polytechnisches Centralblatt für 1839, 1. Verlag von Leopold Voss. Leipzig.
• WEDEKIND E.L., 1855. Sternbergische Kreis-Chronik. Geschichte der Städte, Flecken, Dörfer, Kolonien, Schlösser etc. dieses Landestheiles v. d. früh. Vergangenheit bis auf die Gegenwart. C. Range. Zielenzig.
• WÓJCIK A.J., PREIDL W. 2014. Węgiel blanowicki – zarys historii rozpoznania i eksploatacji do roku 1870. Hereditas Minariorum, I: 29–45.
• ZEUSCHNER F.A., REIMANN G., 1827. Das Mineral und Kohlenschlamm-Bad zu Gleißen. Wyd. G. Reimer. Berlin.

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).