Sacrum i profanum w ogrodach przykościelnych

• Autorzy: Trzaskowska E. , Adamiec P.

Warianty tytułu

EN

Sacred and profane in the church gardens

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zarówno świątynie jak i ogrody, były symbolicznym zapisem pierwotnych krajobrazów. Znaczenia sakralne w ogrodzie sygnalizowano poprzez wprowadzanie do nich symbolicznych elementów, jak i odpowiednio ukształtowaną strukturę. Zarówno materiał roślinny, jak i sposoby jego kształtowania nawiązywały do ogrodu rajskiego. Obecnie w świadomości wielu ludzi (niezależnie od religii) budowla kościoła i jego otoczenie jawi się, jako miejsce sacrum, miejsce szczególne pod względem formalnym, jak i metafizycznym, wydzielone od strefy profanum. O ile kościół, jako budowla architektoniczna jest identyfikowany w przestrzeni, dzięki umieszczonym symbolom religijnym, to wskazanie sacrum na terenie ogrodu kościelnego może sprawiać trudności. Na podstawie badań przeprowadzonych w Lublinie i okolicach, dokonano oceny zachowania aranżacji i zagrożeń dla sfery sacrum w ogrodach przykościelnych. Analizie poddano nasadzenia i ich symbolikę. Wskazano również jak przywrócić sferę sacrum na terenach przykościelnych.

EN

The temples and gardens were a symbolic record of the most original landscapes. Religious significance in the garden was indicated by introducing to them the specific symbolic elements as well as appropriately shaped structure. Plant material and its shape have suggested a God-Creator. Currently in the minds of many people(regardless of religion) the church building and its surroundings is seen as a sacred place, special place (in respect of formal and metaphysical) separate from the zone of the profane. While the church as an architectural structure is identified in space - thanks to religious placed symbols, its indication of the ecclesiastical boundaries of the garden can be difficult. The study was conducted in Lublin and the surrounding area. The aim of the study was analysis of contemporary trends in maintenance and arrangement of space around the church and church gardens, plantings and their symbolism. In this work was also indicated how to restore the sacred realm of the church areas.

Słowa kluczowe

PL

kościoły; ogrody kościelne; sfera sacrum; sfera profanum

EN

church; church garden; sphere sacred; sphere profane

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2013
• Tom: nr 22
• Strony: 129--141
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., tab., fot.

Twórcy

autor

Trzaskowska E.

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Instytut Architektury Krajobrazu, Lublin, Polska

autor

Adamiec P.

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Instytut Architektury Krajobrazu, Lublin, Polska

Bibliografia

• Baum Sz., 2008: Ogrodowa przestrzeń sakralna w krajobrazie naturalnym na przykładzie realizacji wielofunkcyjnego zespołu parafialnego [w:] Ogród sakralny – idea i rzeczywistość. SacroExpo, Kielce: 141-150.
• Forstner D., 1990: Świat symboliki chrześcijańskiej. Wyd. PAX, Warszawa.
• Knapiński R., 2005: Sakralizująca funkcja kościoła w mieście, tradycja i współczesność [w:] Kościoły naszych czasów - zespół sakralny w mieście. SacroExpo, Kielce: 25-38.
• Kobielus S., 2006: Florarium christianum. Symbolika roślin - chrześcijańska starożytność i średniowiecze. Wydawnictwo Benedyktynów Tyniec, Kraków.
• Lengiewicz I., 2008: Rośliny biblijne. Przedsiębiorstwo Wydawnicze Rzeczpospolita, Warszawa.
• Majdecka-Strzeżek A., 2008: Ukryta symbolika ogrodów [w:] Zieleń Miejska 11: 18-19
• Marecki J., Rotter L., Frey L., Kardaś A., Małocha J., Gruca K., Włodarczyk Z., 2008: Heraldyka i symbolika chrześcijańska. Symbolika roślin. Wyd. Inigo, Kraków
• Mitkowska A., 2008: Europejskie sacrum ogrodowe – ewolucja historyczna i typologiczna [w:] Ogród sakralny – idea i rzeczywistość. SacroExpo, Kielce: 27-36.
• Mitkowska A., Siewniak M., 1997: Sacrum w ogrodach historycznych i symbolika ich roślinności [w:] Sacrum w ogrodach. Święte ogrody kalwaryjne i ich symbolika. (red.): A. Mitkowska. Wyd. Politechnika Krakowska, Kraków: 7-10.
• Mitkowska A., Siewniak M., 1998: Tezaurus sztuki ogrodowej. Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa.
• Nadrowski H., 2000: Kościoły naszych czasów. Dziedzictwo i perspektywy. Wyd. WAM, Kraków.
• Nadrowski H., 2008: Bliższe i dalsze otoczenie kościoła [w:] Ogród sakralny – idea i rzeczywistość. SacroExpo, Kielce: 51-70.
• Rabiej J., 2008: Archetyp ogrodu we współczesnej architekturze sakralnej [w:] Ogród sakralny – idea i rzeczywistość. SacroExpo, Kielce: 109-117.
• Różańska A., 2008: Ogród kościelny w miejskim krajobrazie kulturowym Warszawy [w:] Ogród sakralny – idea i rzeczywistość. SacroExpo, Kielce: 99-107.
• Swaryczewska M., 2004: Sacrum w krajobrazie wsi. Związki funkcjonalno-przestrzenne sacrum i profanum w tradycji i współcześnie [w:] Krajobraz i ogród wiejski t. 2 (red.): J. Janecki, Z. Borkowski. Wyd.KUL, Lublin: 33-38.
• Swaryczewska M., 2008: Zapomniane ogrody sakralne na Warmii [w:] Ogród sakralny – idea i rzeczywistość. SacroExpo, Kielce: 5-26.
• Wawrzyniak W., 1996: Sacrum w architekturze. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław.