Oświetlenie skuteczne biologicznie na stanowiskach pracy zmianowej

• Autorzy: Wolska A.

Identyfikatory

DOI

10.15199/48.2018.02.36

Warianty tytułu

Biologically effective lighting on shift workstations

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Potencjalne ryzyko dla zdrowia rotacyjnego pracownika zmianowego można przypisać do dwóch głównych kategorii: związanej z zaburzeniami cyklu okołodobowego skutkującego nieregularnym cyklem snu i czuwania i związanej z ostrym hamowaniem wydzielania melatoniny po ekspozycji na światło niebieskie. Innym istotnym czynnikiem ryzyka pracowników zmianowych jest występujące u nich nadmierne zmęczenie i bezsenność, które w efekcie mogą prowadzić do ograniczenia wydajności pracy, popełniania błędów i wypadków przy pracy. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie aktualnej wiedzy dotyczącej zastosowania pozawzrokowego oddziaływania światła na organizm człowieka do celów projektowania oświetlenia skutecznego biologicznie na stanowiskach pracy zmianowe.

EN

Potential health risk for health of rotating shift worker could be related to two main categories: circadian rhythm disturbances, which affect irregular sleep-wake rhythm and acute melatonin suppression after exposure to blue light. The important risk factors of shift worker are: excessive fatigue and insomnia, which could lead to limited work performance, errors and occupational accidents. The aim of this article is to present the upto- date knowledge concerning USAGE THE non-visual light effects on human body for designing the biologically effective lighting on shift workstations.

Słowa kluczowe

PL

praca zmianowa; rytm okołodobowy; fotodetekcja wzrokowa; bodziec cyrkadialny

EN

shift work; circadian rhythm; visual photodetection; circadian stimulus

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przegląd Elektrotechniczny
• Rocznik: 2018
• Tom: R. 94, nr 2
• Strony: 156--160
• Opis fizyczny: Bibliogr. 49 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Wolska A.

• Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytutu Badawczy (CIOPPIB), Zakład Techniki Bezpieczeństwa, Pracownia Promieniowania Optycznego ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa

Bibliografia

• [1] Alterman T, Luckhaupt SE, Dahlhamer JM, Ward BW, Calvert GM, Prevalence rates of work organization characteristics among workers in the US. Data from the 2010 National Health Interview Survey. Am J Ind Med (2012).
• [2] Eurofound, Fifth European Working Conditions Survey. (2012) Luxemburg
• [3] Boudreau P., Dumont GA, Boivin D. Circadian adaptation to night shift work influences sleep, performance, mood and the autonomic modulation of the heart. PLoS ONE, 8(7) e70813 (2013), DOI: 10.1371/journal.pone.0070813.
• [4] Figueiro MG, Hunter CM, Understanding rotating shift workers’ health risks. (2016). https://oshonline.com/Articles/2016/11/01/Understanding-
• [5] Kelleher FC, Rao A, Maguire A. Circadian molecular clocks and cancer. Cancer Lett (2014), 342, 9-18.
• [6] Richter K., Acker J., Kamcev N., Bajraktarov S., Piehl A., Niklewski G.: Recommendations for the prevention of breast cancer in shift workers EPMA Journal, (2011); 2 (4): 351-356.
• [7] Cipolla-Neto, J., Amaral, F.G., Afeche, S.C., Tan, D.X., Reiter, R.J. Melatonin, energy metabolism, and obesity: a review. Journal of Pineal Research, (2014) 56(4), 371-381.
• [8] Reiter RJ., Tan DX., Fuentes-Broto L. Melatonin: a multitasking molecule. Progress in Brain Research, (2010). 181, 127-151.
• [9] Srinivasan, V., Maestroni, G.J., Cardinali, D.P., Esquifino, A.I., Pandi-Perumal, S.R., Miller, S.C. Melatonin, immune function and aging. Immunity & Ageing, (2005). 2(17).
• [10] Karasek, M. Znaczenie kliniczne melatoniny Postępy Nauk Medycznych, (2007). 10, 395-398.
• [11] Richter K., Acker J., Adam S., Niklewski G. Prevention of fatigue and insomnia in shift workers- a review of nonpharmacological measures. EPMA J (2016) 7(16), DOI: 10.1186/s13167-016-0064-4.
• [12] Słownik Języka Polskiego, (2006) Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• [13] Khalsa SB, Jewett ME, Cajochen C, Czeisler CA, A phase response curve to single bright light pulses in human subjects J Physiol. (2003) 15;549(Pt 3), 945-952.
• [14] Brainard G.C., Hanifin J.P., Photons, clocks, and consciousness. J. Biol. Rhythms. 20 (2005), n. 4, 314-25. DOI: 10.1177/0748730405278951
• [15] Brainard GC, Sliney D, Hanifin JP, Glickman G, Byrne B, Greeson JM, Jasser S, Gerner E, Rollag MD., Sensitivity of the human circadian system to short-wavelength (420-nm) light. J. Biol. Rhythms. 23 (2008) n. 5, 379-86. DOI: 10.1177/0748730408323089.
• [16] Pickard G.E., Sollars P.J., Intrinsically Photosensitive Retinal Ganglion Cells. In: Nilius B. et al (editors) Reviews of Physiology, Biochemistry and Pharmacology part 162. Springer 2012.
• [17] Brainard G. C., Hanifin J. P. Greeson J.M., Byrne B., Glickman G., Gerner E., Rollag M.D., Action spectrum for melatonin regulation in humans: Evidence for a novel circadian photoreceptors. J. Neurosci 21 (2001), 6405-6412.
• [18] Zawilska J., Czarnecka K, Melanopsyna - nowo odkryty chronobiologiczny receptor światła, Postępy Biologii Komórkowej, (2006), 33, n. 2, 229-246.
• [19] Berson DM. Strange vision: ganglion cells as circadian photoreceptors. Trends Neurosci (2003); 26, 314-320
• [20] Berson DM, Dunn FA, Takao M. Phototransduction by retinal ganglion cells that set the circadian clock. Science (2002); 295:1070-1073.
• [21] Wolska A. Zużewicz K., Barwa światła a poziom czujności człowieka, Przegląd Elektrotechniczny, 91 (2015), n. 7, 77-80. DOI:10.15199/48.2015.07.23
• [22] Figueiro MG, Bullough JD, Bierman A, Fay CR, Rea MS. On light as alerting stimulus at night. Acta Neurobiol Exp (2007), 67 , 171-178.
• [23] Figueiro MG, Bierman A., Plitnick B., Rea MS. Preliminary evidence that both blue and red light can induce alertness at night. BMC Neuroscience 10 (2009). 10:105. DOI: 10.1186/1471-2202-10-105.
• [24] Figueiro MG, Steverson B, Heerwagen J., Kampschroer K., Hunter CM, Gonzlaes K. Plitnick B., Rea MS, The impact of daytime light exposure on sleep and mood in office workers. Sleep Health (2017), 3, 204-215
• [25] Boivin DB, James FO. Light treatment and circadian adaptation to shift work. Industrial Health, (2005), 43, 34-48.
• [26] Bonmati-Carrion MA, Arguelles –Prieto R., Martinez-Madrid MJ, Reiter R, Hardeland R, Rol MA, Madrid JA. Protecting the melatonin rhythm through circadian healthy light exposure. Int J Mol Sci (2014), 15, 23448-23500.
• [27] Zużewicz K. Biologiczne skutki pracy zmianowej, http://www.ciop.pl/
• [28] Kodeks pracy
• [29] Thorpy M. Understanding and diagnosing shift work disorder. Postgrad Med (2011), 123(5), 96-105.
• [30] Koller M, Health risks related to shift work. An example of time –contingent effects of long –term stress. Int Arch Occup Environ Health, (1983), 53, 59-75.
• [31] Knutss A. Hallquist J, Reuterwall C, Theorell T, Akerstedt T. Shiftwork and myocardial infarction: a case –control study. Occup Environ Med, (1999) 56, 46-50.
• [32] Nagaya T, Yoshida H, Takahashi H, Kawai M, Markers of insulin resstance in day and shift workers aged 30-59 years. Int Arch Occup Environ Health (2002) 75, 562-568.
• [33] Romon M, Nuttens MC, Fievet C, Pot P, Bard JM, Furon D, Fruchart JC, Inreased triglyceride levels in shift workers. Am J Med, (1992), 93, 259-261
• [34] Roodbandi AJ, Choobineh A, Daneshvar S. Relationship between circadian rhythm amplitude and stability with sleep quality and sleepiness among shift nurses and health care workers. JOSE (2015), 12(3), 312-317.
• [35] Gumenyuk V, Roth T, Drake CL. Circadian phase, sleepiness, and light exposure assessment in night workers with and without shift work disorder, Chronobiol Int, (2012), 29(7), 928- 936.
• [36] Rea MS, Bierman A, Figueiro MG, Bullough JD. A new approach to understanding the impact of circadian disruption on human health, Journal of Circadian Rhythms (2008), 6(7), 1- 14.
• [37] Figueiro MG Disruption of circadian rhythms by light during day and night, Curr Sleep Medicine Rep., (2017) Springer International Publishing AG.
• [38] Zużewicz K, Zużewicz M.A. Chronobiologiczne aspekty ryzyka zawodowego u pracowników zmianowych nocnych. Bezpieczeństwo Pracy, (2016) 4, 12-17.
• [39] Hansen J. Increased breast cancer risk among women who work predominantly at night. Epidemiology (2001), 12, 74-77.
• [40] Nurminen T, Shift work and reproductive health. Scand J Work Environ Health, (1998), 24, 28-34
• [41] Justen H., Dynamic Lighting and human performance. Philips Lighting, https://static.aminer.org/pdf/PDF/000/240/462/effects_of_lightin g_on_human_performance_in_training.pdf
• [42] Rea M., Figueiro M,Light as a Circadian Stimulus for Architectural Lighting,” Lighting Research & Technology, (2016).1-14.
• [43] Figueiro MG, Gonzales K, Pedler D. Designing with circadian stimulus, LD+A, (2016) October, 30-34.
• [44] Figueiro MG, Rea M. Quantifying Circadian Light and its impact, Architectural Lighting (2017) http://www.archlighting.com/technology/quantifying-circadianlight- and-its-impact_o
• [45] Rea M., Figueiro M, Office Lighting and Personal Light Exposures in Two Seasons: Impact on Sleep and Mood, Lighting Research & Technology, (2016), 48, 352-364.
• [46] Sawicki D., Wolska A., Rosłon P., Ordysiński S. New EEG Measure of the Alertness Analyzed by Emotiv EPOC in a Real Working Environment. In: Proc. of the 4th International Congress on Neurotechnology, Electronics and Informatics, NEUROTECHNIX 2016, Porto, Portugal, 7-8 Nov. 2016, 35-42. DOI: 10.5220/0006041200350042
• [47] Sahin L, Figueiro M.G., Alerting effects of short-wavelengths (blue) and long – wavelengths (red) lights in the afternoon. Physiology & Behavior, 116-117 (2013), 1-7. DOI:10.1016/j.physbeh.2013.03.014.
• [48] Figueiro M.G., Bierman A, Plitnick B, Rea M.S., Preliminary evidence that both blue and red light can induce alertness at night. MC Neuroscience, 10 (2009). 10:105. DOI: 10.1186/1471-2202-10-105
• [49] Figueiro MG, Sahin L, Wood B, Plitnick B Light at night and measures of alertness and performance: implications for shift workers. Biological Research for Nursing 18(1), (2016), 90-100.

Uwagi

Opracowanie w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).