Możliwości przeciwdziałania wykluczeniu transportowemu na przykładzie powiatu gorlickiego

• Autorzy: Soboń Mariusz

Warianty tytułu

EN

Opportunities to counteract transport exclusion on the example of the Gorlice poviat

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wykluczenie transportowe jest jednym z najczęściej dyskutowanych tematów w polityce transportowej Polski ostatnich lat. Celem artykułu jest zbadanie poziomu dostępności transportowej oraz zdefiniowanie metod zwalczania wykluczenia transportowego w powiatach, przeprowadzone na bazie obecnego stanu systemu transportowego powiatu gorlickiego. Artykuł zawiera krótki rys historyczny regionu oraz jego charakterystykę geograficzną i społeczno-gospodarczą. Diagnoza istniejącego stanu systemu transportowego przeprowadzona została na podstawie danych adresowych zaczerpniętych z Państwowego Rejestru Granic, danych GUS oraz rozkładów jazdy przewoźników. Na podstawie uzyskanych danych zdefiniowane zostały główne problemy w odniesieniu do poszczególnych gałęzi transportu publicznego. W oparciu o analizę dostępności czasowej i przestrzennej, wskazane zostały obszary, w których należy podjąć działania, aby zminimalizować wpływ wykluczenia transportowego na mieszkańców powiatu. Zaproponowane zmiany obejmują między innymi sposób finansowania transportu publicznego, wytyczenie nowych linii czy zwiększenie częstotliwości kursowania pojazdów. Poruszony został także temat nowoczesnych rozwiązań, takich jak autobusy na żądanie, carpooling, czy wykorzystanie autobusów szkolnych w regularnym przewozie pasażerów. Artykuł zamyka porównanie stanu wykluczenia transportowego przed i po wdrożeniu sugerowanych zmian.

EN

Transport exclusion is one of the most discussed topics in Poland’s transport policy in recent years. The article aims to examine the level of transport accessibility and to define the methods of counteracting transport exclusion in poviats based on the current state of the transport system of the Gorlice poviat. The diagnosis was carried out based on address data collected from the State Register of Borders (PRG), data from the Central Statistical Office (GUS), and timetables of carriers. Based on the obtained data, a socio- economic analysis was carried out and the main problems concerning individual modes of public transport were defined. Based on the analysis of the availability of time and space, changes have been proposed, including, among others, the method of financing public transport, establishing new lines, or increasing the frequency of vehicles. The subject of modern solutions, such as buses on demand, carpooling, or the use of school buses in the regular transport operating, was also discussed. The article ends with a comparison of the transport exclusion state before and after implementing the suggested changes.

Słowa kluczowe

PL

transport zbiorowy; wykluczenie transportowe; dostępność transportowa

EN

public transport; transport exclusion; accessibility

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej
• Czasopismo: Transport Miejski i Regionalny
• Rocznik: 2022
• Tom: nr 9
• Strony: 22--30
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Soboń Mariusz

• absolwent Politechniki Krakowskiej im. T. Kościuszki w Krakowie, os. Boh. Września 60/61, 31-621 Kraków

Bibliografia

• 1. Strategia Rozwoju Województwa „Małopolska 2030”, Zarząd Województwa Małopolskiego, Kraków 2020.
• 2. Levitas R., Pantazis C., Fahmy E., Gordon D., Lloyd E., Patsios D., The multi-dimensional analysis of social exclusion, University of Bristol, Bristol 2007.
• 3. Ciechański A., Bariery w przemieszczaniu się osób dorosłych na obszarach wykluczonych transportowo – przykład rejonu Komańczy, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 2020, 23(5).
• 4. Keynon S., Rafferty J., Lyons G., Social exclusion and transport: A role for virtual accessibility in the alleviation of mobility-related social exclusion, “Journal of Social Policy”, 2003, 32(3).
• 5. Jaros V., Social and transport exclusion, “Geographia Polonica”, 2017, 90(3).
• 6. Komornicki T., Polska sprawiedliwa komunikacyjnie, Fundacja Batorego, Warszawa 2019.
• 7. Church A., Frost M., Sullivan K., Transport and social exclusion in London, 2000, 7.
• 8. Lucas K., Transport and social exclusion: Where are we now?, “Transport Policy”, 2012, 20.
• 9. Żmuda-Trzebiatowski P., Dostępność transportowa, a partycypacja w aktywnościach, ubóstwo oraz zagrożenie wykluczeniem społecznym, „Autobusy”, 2006, 12.
• 10. Kamruzzaman Md., Yigitcanlar T., Yang J., Mohamed M.A., Measures of Transport-Related Social Exclusion: A Critical Review of the Literature, “Sustainibility”, 2016, 8, 696.
• 11. Faron A., Wpływ dostępności pieszej oraz lokalizacji przystanku kolejowego na jego potencjał pasażerski, „Transport Miejski i Regionalny”, 2018, nr 5.
• 12. Puławska-Obiedowska S., Bajwoluk T., Langer P., Impact of Transport Development on the Accessibility of Selected Functional Elements: The Case of the Suburban Zielonki Municipality within the Krakow Metropolitan Area, “Sustainability”, 2022, 14, 1821.
• 13. Zweckverband Verkehrsverbund Bremen/Niedersachsen: Haltestellen im Verkehrsverbund Bremen/Niedersachsen. Qualitätsanforderungen, 2014.
• 14. Kiełczewska-Zaleska M., Studia nad strukturą lokalnej sieci osadniczej wybranych obszarów w Polsce, Polska Akademia Nauk, Warszawa 1974.
• 15. http://www.gorlice.pl (dostęp: 20.05.2022).
• 16. Główny Urząd Statystyczny – Bank Danych Lokalnych (online: https://bdl.stat.gov.pl/bdl/, dostęp: 31.05.2022).
• 17. Państwowy Rejestr Granic (online: http://integracja.gugik. gov.pl/daneadresowe/, dostęp: 05.06.2022).
• 18. https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-wykluczenie-komunikacyjne-zapewnic-transport-publiczny-choc-do-siedzibygminy, dostęp: 31.05.2022.
• 19. http://www.portalsamorzadowy.pl/gospodarka-komunalna/fundusz-przewozow-autobusowych-co-z-umowamiwieloletnimi, 344443.html (dostęp: 12.06.2022).
• 20. http://pl.plsk.eu/program-2021–2027 (dostęp: 12.06.2022).
• 21. http://komunikacja.powiatgorlicki.pl/p,73,rozklady-jazdy (dostęp: 09.06.2022).
• 22. http://www.gov.pl/web/infrastruktura/pytania-i-odpowiedzi (dostęp: 12.06.2022).
• 23. Hansson J., Pettersson-Lofstedt F., Svensson H., Wretstrand A. Effects of rural bus stops on travel time and reliability, Public Transport, 2021.
• 24. Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. 2017 poz. 59 z późn. zm.).

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).