Praktyczne aspekty modelowania litologicznych typów rud w złożach Cu-Ag LGOM (Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego)

• Autorzy: Kaczmarek W. , Twardowski M. , Wasilewska-Błaszczyk M.

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0010.0113

Warianty tytułu

EN

Practical aspects of lithological types modelling in Cu-Ag ore LGOM deposit (Legnica-Głogów Copper District)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Racjonalna gospodarka złożem rud miedzi oraz efektywne i bezpieczne prowadzenie robót górniczych opierają się na podejmowaniu decyzji, których podstawę stanowią dostępne dane geologiczne i doświadczenie zdobyte przez 50 lat działalności w dziedzinie górnictwa kruszcowego na monoklinie przedsudeckiej. W 2011 roku w KGHM Polska Miedź S.A. podjęto decyzję o budowie kompetencji w zakresie modelowania trójwymiarowego złoża rud miedzi. Zdecydowano, że model złoża będzie opracowany w dwóch wariantach, zarówno jako jakościowy na podstawie trzech głównych typów rud miedzi, tj. tradycyjnego podziału litologicznego na: węglany (W), łupki (L), piaskowce (P), jak i geologiczno-strukturalny na podstawie 16 szczegółowych typów litologicznych, wdrożonych do stosowania w latach 2009–2012. Charakterystyka szczegółowych typów litologicznych została opracowana na podstawie wieloletnich doświadczeń i wprowadzona w roku 2011 na podstawie instrukcji opróbowania złoża. Dane litologiczne W–L–P i szczegółowe, pochodzące z opróbowania wyrobisk górniczych, są przechowywane w Bazie Danych Geologicznych wdrożonej w roku 2010. Dane te są wykorzystywane w procesie strukturalnego modelowania złoża 3D, który składa się zarówno z modelu powierzchni stropowych wydzieleń poszczególnych typów litologicznych, jak i modelu blokowego 3D. Model W–L–P jest wykorzystywany w procesie komputerowego generowania trójwymiarowego modelu jakościowego złoża miedzi. Model geologiczno-strukturalny pozwala na wizualizację w przestrzeni 3D struktur geologicznych, jak również charakterystykę budowy litologicznej modelowanych obszarów, wspomagając tym samym proces interpretacji geologicznej. Dostarcza on wiele dodatkowych informacji, które z powodzeniem mogą znaleźć zastosowanie m.in. w procesie planowania produkcji górniczej.

EN

Available geological data and 50 years of mining experience on Fore-Sudetic Monocline is a base of decision making for reasonable geological resource management of copper deposit with effective and safe mining works development. In 2011 KGHM Polska Miedź S.A. decided to build competence in 3D geological modelling. It was decided that copper deposit model would be built in two variants: grade model based on three main copper ore types, traditional lithological types for copper deposit, that is: carbonates (W), shale (L), sandstone (P), and geological-structural model based on sixteen detail lithological types, introduced between 2009–2012. Characteristic of those detail lithological types was developed on the basis of many years experiences and introduced to use by sidewall logging best practices in 2011. Lithological data W–L–P as well as detail lithological types, that come from mining excavation sampling, are stored in Geological Data Base, that was implemented in 2010. This data is used to build 3D geological-structural model. The model consist of 3D wireframes that represent top of each lithological structures and 3D block model. W–L–P model is used in 3D grade modelling process. Geological-structure model, as more detailed, allow to visualize geological structures and lithological structure of copper deposit in 3D, supporting geological interpretation process. In addition geological-structural model allows to acquire additional information, that could be effectively used in mining production planning process.

Słowa kluczowe

PL

modelowanie geologiczne 3D; litologia; złoże Cu-Ag; monoklina przedsudecka

EN

Cu-Ag ore deposit; Fore Sudetic Monocline; 3D geological modelling; lithology

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2017
• Tom: nr 468
• Strony: 209--226
• Opis fizyczny: Bibliogr. 37 poz., rys.

Twórcy

autor

Kaczmarek W.

• KGHM Polska Miedź S.A., ul. M. Skłodowskiej-Curie 48, 59–301 Lubin

autor

Twardowski M.

• KGHM Polska Miedź S.A., ul. M. Skłodowskiej-Curie 48, 59–301 Lubin

autor

Wasilewska-Błaszczyk M.

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, al. Mickiewicza 30, 30–059 Kraków

Bibliografia

• 1. BŁASZCZYK J.K., 1981 — Wpływ paleomorfologii stropu białego spągowca na zmienność facjalną serii złożowej w Zagłębiu Lubińskim. Geol. Sud., 16, 1: 195–217.
• 2. BŁASZCZYK J.K., PRYMKA W., 1973a — Pierwsze stanowiska fauny w białym spągowcu na monoklinie przedsudeckiej. Kwart. Geol., 17, 2: 277–294.
• 3. BŁASZCZYK J.K., PRYMKA W., 1973b — Wapień organogeniczny w spągowej części cechsztynu kopalni Lubin. Rudy i Metale Nieżel., 18, 10.
• 4. HARAŃCZYK CZ., 1972 — Mineralizacja kruszcowa dolnośląskich osadów euksynicznych monokliny przedsudeckiej. Arch. Mineral., 30: 13–171.
• 5. JAROSZ J., 1968 — Charakterystyka mineralogiczno-petrograficzna złoża Lubin. Rudy i Metale Nieżel., 13, 12: 625–634.
• 6. JAROSZ J., ZALESKA M., 1977 — Piaskowiec anhydrytowy w złożu miedzi Rudna. Rudy i Metale Nieżel., 22: 664–668.
• 7. JERZYKIEWICZ M., KIJEWSKI P., MROCZKOWSKI J., TEISSEYRE A.K., 1976 — Geneza osadów białego spągowca monokliny przedsudeckiej. Geol. Sudetica, 11, 1: 57–90.
• 8. KACZMAREK W., 2006 — Zróżnicowanie mineralizacji miedziowej a wykształcenie litologiczne białego spągowca w kopalniach LGOM. [pr. doktor., niepubl.]. Arch. ING UWr., Wrocław.
• 9. KACZMAREK W., ROŻEK R., ŚLIWIŃSKI W., 2005a — Zależność występowania bilansowego okruszcowania miedziowego od wykształcenia litologicznego serii złożowej w LGOM (Monoklina przedsudecka). Gospodarka Surowcami Mineralnymi, Kwart. IGSMiE PAN, 21, z. spec. 1: 217–229.
• 10. KACZMAREK W., ROŻEK R., ŚLIWIŃSKI W., 2007 — Elewacje stropu białego spągowca w kopalniach rud miedzi na monoklinie. W: Mat. Konf. Nauk.-Techn. „Geologiczne, gospodarcze i społeczne znaczenie odkrycia złoża rud miedzi”. Lubin, 26–28 września 2007.
• 11. KACZMAREK W., ŚLIWIŃSKI W., JASIŃSKI W., 2005b — Spoiwa a właściwości mechaniczne (Rc) piaskowców białego spągowca na obszarze LGOM (monoklina przedsudecka). Prz. Geol., 53, 3: 255.
• 12. KACZMAREK W., ROŻEK R., SOSONOWSKI K., ŚLIWIŃSKI W., 2006 — Piaskowce o podwyższonych parametrach wytrzymałościowych i ich wpływ na eksploatację rud miedzi w kopalni „Rudna”. Mat. Szkoły Eksploat. Podz., 15: 861–869.
• 13. KONSTANTYNOWICZ E. (red.), 1971 — Monografia przemysłu miedziowego w Polsce. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
• 14. KOTARBA M., 2016 — Badania geochemiczne materii organicznej w złożu rud miedzi i produktach przeróbki pod kątem górniczych planów produkcji oraz szacowania efektu cieplnego dla procesu hutniczego [pr. zlec. KGHM Polska Miedź S.A., niepubl.]. Arch. KGHM Polska Miedź S.A.
• 15. KUCHA H., 1990 — Geochemistry of Kupferschiefer, Poland. Geol. Rundschau, 79: 387–399.
• 16. LORENC S., 1975 — Petrografia i zróżnicowanie facjalne wapieni i anhydrytów Werra monokliny przedsudeckiej. Geol. Sudetica, 10, 1: 59–113.
• 17. MAYER W., PIESTRZYŃSKI A., 1985 — Ore minerals from lower Zechstein sediments at Rudna Mine, Fore-Sudetic Monocline, SW Poland. Pr. Miner. Kom. Nauk. Miner. PAN, 75: 1–72.
• 18. MUCHA J., WASILEWSKA-BŁASZCZYK M., AUGUŚCIK J., PASZEK M., 2017 — Gęstość przestrzenna rudy – parametr zasobowy drugiego planu? Złoże Cu-Ag Polkowice–Sieroszowice, Legnicko-Głogowski Okręg Miedziowy. Biul. Państ. Inst. Geol., 468: 227–236.
• 19. MUCHA J., WASILEWSKA-BŁASZCZYK M., AUGUŚCIK J., PASZEK M., WÓJTOWICZ J., 2016 — Wpływ gęstości objętościowej rud Cu na rozliczanie produkcji górniczej i szacowanie zasobów [pr. zlecenie KGHM Polska Miedź S.A., niepubl.]. Arch. KGHM Polska Miedź S.A.
• 20. NIŚKIEWICZ J., 1980 — Zjawiska metasomatozy w cechsztyńskich złożach rud miedzi Dolnego Śląska. Geol. Sudetica, 15, 2: 7–110.
• 21. OSZCZEPALSKI S., 1985 — Sedymentacja utworów cechsztyńskich wapienia podstawowego w rejonie Wrocławia. Prz. Geol., 33, 4: 192–198.
• 22. OSZCZEPALSKI S., 1986 — On the Zechstein Copper Shale lithofacies and paleoenvironment in SW Poland. Spec. Pub. Geol. Soc. London, 22: 171–182.
• 23. OSZCZEPALSKI S., 1988 — Środowisko sedymentacji cechsztyńskiego łupku miedzionośnego w południowo-zachodniej Polsce. Prz. Geol., 36, 4: 223–130.
• 24. OSZCZEPALSKI S., RYDZEWSKI A., 1987 — Paleogeography and sedimentary model of the Kupferschiefer in Poland. W: The Zechstein facies in Europe (red. T.M. Peryt): 189–205. Springer, Heidelberg.
• 25. PERYT T.M., 1978 — Charakterystyka mikrofacjalna cechsztyńskich osadów węglanowych cyklotemu pierwszego i drugiego na obszarze monokliny przedsudeckiej. Stud. Geol. Pol., 54: 1–88.
• 26. PERYT T.M., 1981 — Cechsztyn w otoczeniu bloku przedsudeckiego. Kwart. Geol., 25, 1: 75–91.
• 27. PERYT T.M., 1984 — Sedymentacja i wczesna diageneza utworów wapienia cechsztyńskiego w Polsce zachodniej. Pr. Państw. Inst. Geol., 109: 1–80.
• 28. PERYT T.M., OSZCZEPALSKI S., 1996 — Stratygrafia serii złożowej. W: Monografia KGHM Polska Miedź S.A. (red. A. Piestrzyński i in.). Wyd. II. KGHM Cuprum Sp z o.o, Lubin.
• 29. PIESTRZYŃSKI A. (red.), 1996 — Monografia KGHM Polska Miedź S.A. Wyd. II. KGHM Cuprum Sp z o.o, Lubin.
• 30. PIESTRZYŃSKI A. (red.), 2007 — Monografia KGHM Polska Miedź S.A. Wyd. II. KGHM Cuprum Sp z o.o, Lubin.
• 31. PIESTRZYŃSKI A., WODZICKI A., 2000 — Origin of gold deposit in the Polkowice-West Mine, Lubin–Sieroszowice Mining District, Poland. Mineral. Deposita, 35, 1: 37–47.
• 32. RYDZEWSKI A., ŚLIWIŃSKI W., 2007 — Litologia skał złożowych. W: Monografia KGHM Polska Miedź S.A. (red. A. Piestrzyński i in.). Wyd. II. KGHM Cuprum Sp z o.o, Lubin.
• 33. SAWŁOWICZ Z., WEDEPOHL K.H., 1992 — The origin of rhytmic sulphide bands from the Permian sandstones (Weissliegendes) in the footwall of the Fore-Sudetic „Kupferschiefer” (Poland). Miner. Deposita, 27, 3: 242–248.
• 34. SPECZIK S., PUTTMANN W., 1987 — Origin of Kupferschiefer mineralization as suggested by coal petrology and organic geochemical studies. Acta Geol. Pol., 37, 3–4: 167–187.
• 35. ŚLIWIŃSKI W., 2000 — Rozwój mineralizacji miedziowej w utworach permu monokliny przedsudeckiej – uwarunkowania sedymentacyjno-diagenetyczne. Acta Univ. Wratisl., 2197; Pr. Geol.-Miner., 68: 7–36.
• 36. VAUGHAN D.J., SWEENEY M., FRIEDRICH G., DIEDEL R., HARAŃCZYK C., 1989 — The Kupferschiefer: An Overview with an Appraisal of the Different Types of Mineralization. Econ. Geol., 84, 5: 1003–1027.
• 37. ZIELIŃSKA A., 2015 – Charakterystyka rozmieszczenia zawartości metali w poszczególnych wydzieleniach litologicznych łupku miedzionośnego [pr. zlec. KGHM Polska Miedź S.A.]. Arch. KGHM Polska Miedź S.A.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).