Porównanie zdolności zbiorowisk roślinnych śródpolnych oczek wodnych do zatrzymywania substancji biogennych

Wesołowski, P.; Jankowska-Huflejt, H.; Brysiewicz, A.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Porównanie zdolności zbiorowisk roślinnych śródpolnych oczek wodnych do zatrzymywania substancji biogennych

Autorzy

Wesołowski P. , Jankowska-Huflejt H. , Brysiewicz A.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Comparison of the ability of plant communities in mid-field ponds to stopping nutrients

Języki publikacji

Abstrakty

Badania przeprowadzono w latach 2010–2015 w śródpolnych oczkach wodnych na terenie gminy Stare Czarnowo, woj. zachodniopomorskie. Celem podjętych badań było określenie zdolności zbiorowisk roślinnych porastających oczka wodne do zatrzymywania makro- i mikroskładników. W analizowanych oczkach wodnych stwierdzono trwałą obecność zbiorowisk szuwarowych w strefach przybrzeżnych o charakterze jednogatunkowych agregacji. Ponadto w badanych oczkach wodnych stwierdzono różnice w zawartości makro- i mikroskładników w roślinności szuwarowej. Dużą ilość azotu kumulowały zbiorowiska trzciny pospolitej (Phragmites australis (Cav.) Trin. ex Steud.) – średnio z lat 2010–2015 od 28,5 do 30,1 g⋅kg^-1 s.m., najmniejszą natomiast zbiorowiska manny mielec (Glyceria maxima (Hartm.) Holmb.) – 20 g⋅kg^-1 s.m. Dużą zawartość fosforu i potasu zanotowano w roślinności zbiorowiska manny mielec (Glyceria maxima (Hartm.) Holmb.), a wapnia i magnezu – w roślinności ze zbiorowiska pałki szerokolistnej (Typha latifolia L.). Zawartości mikroskładników w roślinności analizowanych zbiorowisk były również zróżnicowane. Największe zawartości żelaza i manganu stwierdzono w roślinności ze zbiorowiska trzciny pospolitej (Phragmites australis (Cav.) Trin. ex Steud.), a najmniejsze ze zbiorowiska pałki szerokolistnej (Typha latifolia L.). Zawartość cynku w roślinności poszczególnych zbiorowisk była mała – 16,1–24,4 mg⋅kg^-1, a więc poniżej wartości granicznych przyjętych dla roślinności szuwarowej wynoszących 50–120 mg⋅kg^-1 s.m.

The study was conducted in 2010–2015 in the mid-field ponds in the area of Stare Czarnowo (West Pomeranian voivodeship). The aim of this study was to determine the ability of plant communities growing on ponds to retain macro- and micronutrients. In the analyzed ponds found a permanent presence rush communities in coastal areas of a singlespecies aggregation. Moreover, in the studied ponds there were differences in the content of macroand microelements in rushes. A large amount of nitrogen accumulated communities Phragmites australis – an average of the years 2010–2015 from 28.5 to 30.1 g∙kg^-1 s.m., while the smallest communities Glyceria maxima – 20 g∙kg^-1 s.m. High content of phosphorus and potassium were recorded in vegetation communities Glyceria maxima, and calcium and magnesium – in vegetation communities of Typha latifolia. Micronutrients content in the analyzed vegetation communities were also varied. The highest content of iron and manganese were found in vegetation communities with Phragmites australis, and the smallest of communities Typha latifolia. The zinc content in vegetation individual communities was small – 16.1–24.4 mg∙kg^-1, which is below the limits adopted for rushes ranging 50–120 mg∙kg^-1 s.m.

Słowa kluczowe

oczko wodne roślinność szuwarowa skład chemiczny

rushes pond chemical composition

Wydawca

Wydawnictwo ITP

Czasopismo

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

Rocznik

2016

Tom

T. 16, z. 2

Strony

127--138

Opis fizyczny

Bibliogr. 23 poz., rys.

Twórcy

autor

Wesołowski P.

Zachodniopomorski Ośrodek Badawczy ITP w Szczecinie, ul. Czesława 9, 71-504 Szczecin

autor

Jankowska-Huflejt H.

Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Zachodniopomorski Ośrodek Badawczy w Szczecinie

autor

Brysiewicz A.

a.brysiewicz@itp. edu.pl

Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Zachodniopomorski Ośrodek Badawczy w Szczecinie

Bibliografia

1. BRYSIEWICZ A., WESOŁOWSKI P. 2015. Wpływ nawożenia fosforowego na skład chemiczny wód w śródpolnym oczku wodnym oraz w wodzie gruntowej z przyległych terenów rolniczych [Effect of phosphoric fertilizing on the chemical composition of water in a pond and of ground water from adjacent farmland]. Przemysł Chemiczny. Nr 10 s. 1850–1853.
2. BRYSIEWICZ A., WESOŁOWSKI P., POTKAŃSKI Ł. 2012. Połowy ryb w śródpolnych oczkach wodnych w Gminie Stare Czarnowo na tle warunków tlenowych [Fish catches in mid-field ponds of the commune Stare Czarnowo in relation to oxic conditions]. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 12. Z. 1 (37) s. 37–48.
3. DOWNING J.A. 2010. Emerging global role of small lakes and ponds: Little things mean a lot. Limnetica. Vol. 29. No. 1 s. 9–24.
4. EDVARDSEN A., HALVORSEN R., NORDERHAUG A., PEDERSEN O., RYDGREN K. 2010. Habitat specificity of patches in modern agricultural landscapes. Landscape Ecology. Vol. 25. Iss. 7 s. 1071–1083.
5. FALKOWSKI M., KUKUŁKA I., KOZŁOWSKI S. 2000. Właściwości chemiczne roślin łąkowych [Chemical properties of meadow plants]. Poznań. Wydaw. AR. ISBN 83-7160-226-X ss. 132.
6. GAMRAT R. 2001. Zróżnicowanie szaty roślinnej śródpolnych oczek wodnych i bezodpływowych zagłębień terenowych na Równinie Wełtyńskiej [Diversity of flora miedfield ponds and septic hollows field on the Wełtyńska Plain]. Praca doktorska. Maszynopis. Szczecin. AR ss. 141.
7. KOC J., CYMES I., SKWIERAWSKI A., SZPEREK U. 2001. Role of protecting small water reservoirs in rural landscape. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 476 s. 397–407.
8. KOCHANOWSKA R., PIEŃKOWSKI P., WOŁEJKO L. 1997. Śródpolne oczka wodne w krajobrazie Pomorza Szczecińskiego. W: Woda jako czynnik warunkujący wielofunkcyjny i zrównoważony rozwój wsi i rolnictwa [Mid-field ponds in the landscape of Pomerania Szczecin. In: Water as a factor conditioning multifunctional and sustainable development of rural areas and agriculture]. Konferencja Naukowo-Techniczna. Falenty. PHARE-FAPA-IMUZ s. 230–236.
9. KOPEĆ S. 1987. Wpływ użytków zielonych i upraw polowych w warunkach górskich na wypłukiwanie z gleby składników mineralnych [The influence of grassland and field crops in mountains conditions for leaching from the soil minerals]. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 337 s. 143–156.
10. KRYSZAK A., GRYNIA M. 2005. Zbiorowiska trawiaste w siedliskach nadmiernie uwilgotnionych [Grassland habitats excessively waterlogged]. Łąkarstwo w Polsce. Nr 8 s. 97–106.
11. LIWSKI S. 1961. Mikroelementy – mangan, żelazo, bor, miedź, kobalt i cynk w roślinności łąkowej i bagiennej [Micronutrients – manganese, iron, boron, copper, cobalt and zinc in the meadow vegetation and wetland]. Roczniki Nauk Rolniczych. Ser. F. T. 75. Z. 1 s. 7–74.
12. ŁACHACZ 2004. Mokradła w krajobrazie – wybrane pojęcia [Wetlands as landscape elements – selected concepts]. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 4. Z. 2a (11) s. 295–301.
13. MATUSZKIEWICZ W. 2008. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski [Guide for the determination of Polish plant]. Warszawa. Wydaw. Nauk. PWN. ISBN 978-83-01-14439-5 ss. 537.
14. MIREK Z., PIĘKOŚ-MIREK H., ZAJĄC A., ZAJĄC M. 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland a checklist. Kraków. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences. ISBN 83-85444-83-1 ss. 442.
15. NICZYPORUK A., JANKOWSKA-HUFLEJT H. 2009a. The effect of use of the catchment on the content of mineral nutrients in waters of small river. Grassland Science in Europe. Vol. 14 p. 204–207.
16. NICZYPORUK A., JANKOWSKA-HUFLEJT H. 2009b. Wpływ różnego użytkowania zlewni na zawartość składników mineralnych w roślinach na obrzeżach rzeki i w jej wodach odpływowych na przykładzie rzeki Perebel [The impact of different land use on the mineral content in the plants on the edge of the river and its waters drain on the example of the Perebel River]. Wiadomości Melioracyjne i Łąkarskie. Nr 1 s. 37–40.
17. NIEDŹWIECKI E., PROTASOWICKI M., MELLER E., TRZASKOŚ M., MALINOWSKI R., SAMMEL A. 2002. Ocena stanu zanieczyszczenia metalami ciężkimi oraz glinem i litem gleb i roślinności Międzyodrza na przykładzie Polderu Widuchowskiego. W: Dolina Dolnej Odry. Monografia Parku Krajobrazowego [Assessment of contamination by heavy metals as well as aluminum and lithium soils and vegetation Międzyodrze for example Widuchowski Polder. In: Dolna Odra Valley. Monograph Landscape Park]. Red. J. Jasnowska. Szczecin. Wydaw. STN s. 355–371.
18. OŚWIT J. 1980. Rola roślinności bagiennej w środowisku przyrodniczym doliny Narwi w aspekcie oczyszczania się wód [The role of wetland vegetation in the natural environment of the valley of the Narew in terms of treatment of the waters]. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 234 s. 87–102.
19. OŚWIT J., SAPEK B. 1976. Wpływ warunków siedliskowych na zawartość mikroelementów w roślinności łąkowej [The influence of habitat conditions on the content of microelements in the meadow vegetation]. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 171 s. 211–223.
20. PIEŃKOWSKI P. 2000. Disappearance of ponds in the younger pleistocene landscapes of Pomerania. Journal of Water and Land Development. No. 4 s. 55–68.
21. STANISZEWSKI R., SZOSZKIEWICZ J., TOMOŃ M. 2004. The role of selected plants in limitation of fresh water trophy with emphasis on Salvinia natans (L.) All. Polish Journal of Environmental Studies. Vol. 13. Suppl. 1 s. 67–69.
22. WESOŁOWSKI P., BRYSIEWICZ A. 2014. Zdolność przybrzeżnej roślinności szuwarowej śródpolnych oczek wodnych do kumulacji makro- i mikroskładników [The ability to onshore rushes in midfield ponds to accumulate macro and micronutrients]. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 14. Z. 1(45) s. 111–119.
23. VAIČEKONYTĖ R., KIVIAT E., NSENGA F., OSTFELD A. 2014. An exploration of common reed (Phragmites australis) bioenergy potential in North America [online]. Mires and Peat. 13(12) s. 1–9. [Dostęp 23.02.2016]. Dostępny w Internecie: http://mires-and-peat.net/media/map13/map_13_12.pdf

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-d439fa1b-10f5-4d35-9685-c119aab0d43b