Contemporary lusatian house as a result of research into historical buildings in the Upper Lusatian region

• Autorzy: Rdzawska-Augustin Elżbieta , Sitek Jakub

Identyfikatory

DOI

10.21005/pif.2025.63.B-02

Warianty tytułu

PL

Współczesny dom łuzycki jako wynik badań zabudowy historycznej Górnych Łużyc

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

In this article, the authors will attempt to answer the question: how to design in the countryside in relation to the existing historical and cultural context? The aim of the article is to present the results of research that has been used to conceptualise the contemporary Lusatian house. Contemporary Upper Lusatian housing does not always fit into the cultural context of the region. Single-family houses do not relate to the existing historic architectural heritage (e.g. in terms of the materials used, technology, mass or shape of the building) or, on the contrary, are literal reconstructions of historic post supported buildings, which is not in line with the art of conservation (Venice Charter). An analysis of the selected buildings according to specific criteria was carried out and based on this, guidelines for the project were drawn up. The result of the described case study is the presen-tation of a contemporary design solution for Lusatian architecture on the Polish-Czech-German border triangle, which is likely to be realised.

PL

W artykule tym autorzy podejmą próbę odpowiedzi na pytanie: jak projektować na terenach wiejskich w odniesieniu do istniejącego kontekstu historycznego i kulturowego? Celem artykułu jest przedstawienie wyników badań, które zostały wykorzystane w koncepcji współczesnego domu łużyckiego. Współczesna zabudowa mieszkalna Górnych Łużyc nie zawsze wpisuje się w kontekst kulturowy regionu. Domy jednorodzinne nie nawiązują do zastanego zabytkowego dziedzictwa architektonicznego (np. w zakresie użytych materiałów, technologii, bryły czy też kształtu budynku) lub wręcz przeciwnie, stanowią dosłowną rekonstrukcję historycznych obiektów przysłupowych, co jest niezgodne ze sztuką konserwatorską (Karta Wenecka). Została przeprowadzona analiza wybranych obiektów, według określonych kryteriów i na jej podstawie zostały sporządzone wytyczne do projektu. Efektem opisanego studium przypadku jest zaprezentowanie współczesnego rozwiązania projektowego architektury łużyckiej na trójstyku granic Polski Czech i Niemiec, które prawdopodobnie zostanie zrealizowane.

Słowa kluczowe

EN

vernacular architecture; regional architecture; Lusatian house

PL

architektura wernakularna; budownictwo regionalne; dom łużycki

• Wydawca: Wydawnictwo Uczelniane Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie
• Czasopismo: Przestrzeń i Forma
• Rocznik: 2025
• Tom: nr 63
• Strony: 33--56
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., fot., rys.

Twórcy

autor

Rdzawska-Augustin Elżbieta

• Silesian University of Technology Faculty of Architecture, Poland

• https://orcid.org/0000-0001-8829-6173

autor

Sitek Jakub

• Silesian University of Technology Faculty of Architecture, Poland

• https://orcid.org/0009-0002-4774-1124

Bibliografia

• [1] Bernert K. (1988) ‘Umgebindehäuser’, VEB, Berlin.
• [2] Cebula A., zdjęcie: Nowy dom przysłupowy w Łagowie. [online] https://adamcebula.eu/wp-content/uploads/2020/02/Adam-Cebula-Przys%C5%82upy-%C5%81ag%C3%B3w-3.jpg (Accessed: 30.07.2025).
• [3] Cebula A., zdjęcie: Świetlica wiejska w Radomicach. [online] https://adamcebula.eu/wp-content/uploads/2020/02/Adam-Cebula-Radomice-%C5%9Awietlica.jpg (Accessed: 30.07.2025).
• [4] Cieslak J., Goldberg-Holz C., Gosteli J., Richter K., Schulz A. (2006) ‘Umgebinde Eine einzigartige Bauweise im Dreiländereck Deutschland - Polen – Tschechien'.
• [5] Ciołek G. (przedruk 1984) ‘Regionalizm w budownictwie wiejskim w Polsce’, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków.
• [6] Deutsche Fotothek, archiwalne zdjęcia budynków przysłupowych, tag Umgebindehaus [online] https://www.deutschefotothek.de/gallery/freitext/umgebindehaus (Accessed: 30.07.2025).
• [7] Rdzawska E. (2001) ‘Architektura wschodnich Łużyc jako przedmiot ochrony konserwatorskiej – adaptacja zabytkowych obiektów dla współczesnych potrzeb użytkowych’, maszynopis, Gliwice.
• [8] Rdzawska E. (2004) ‘Drewniana architektura przysłupowa jako wyznacznik wspólnoty kultury ludowej trzech narodów W: Budownictwo drewniane w gospodarce przestrzennej europejskiego dziedzictwa’, Wydaw. Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania, Białystok s. 497-504.
• [9] Rdzawska-Augustin E. (2018) ‘Vernacular immeasurable heritage - searching for uniqueness in the old way of building, W: 2018 IEEE International Conference on Metrology for Archaeology and Cultural Heritage: MetroArcheo 2018’, Institute of Electrical and Electronics Engineers, Cassino, Italy. s.303-307, ISBN 978-1-5386-5275-6.
• [10] Rogóż K., wizualizacja: Przysłup tradycyjny. [online] http://www.sk-architekci.pl/wp-content/uploads/Bez-naz3wy-1.jpg (Accessed: 30.07.2025).
• [11] Rutyna H. (2022)’ Historical value of cultural heritage of wooden architecture in Zielona Góra. Space & Form | Przestrzeń i Forma 50. http://doi.org/10.21005/pif.2022.50.E-02.
• [12] Sitek J. (2022) ‘Dom przysłupowy jako aktualne rozwiązanie dla współczesnego budownictwa mieszkalnego na terenie Górnych Łużyc’, Gliwice.
• [13] WAGNER+GÜNTHER Architekten., zdjęcie nowoczesnego budynku przysłupowego autorstwa pracowni. [online] https://mapio.net/images-immo2-expose/11973967/-modernes-einfamilienhaus-innen-rohbau-umgebindehaus-energiesparhaus-mit-solar-in-falkenstei-img-2.jpeg (Accessed: 30.07.2025).
• [14] Schurig Ch. (2016) ‘Ilustrowany Słownik Architektury Ludowej Górnych Łużyc’, Wydanie 2, Weifa.