Football Stadiums – Icons of Sports Architecture

• Autorzy: Twardowski M.

Identyfikatory

DOI

10.4467/2353737XCT.18.162.9418

Warianty tytułu

PL

Football Stadiums – Icons of Sports Architecture

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Modern stadiums constitute a challenge to urban planning, architects and buildings. The exceptional character of these enormous structures is, on the one hand, highlighted by their unique massings and the innovative materials that they employ, while on the other, their composition within the space of the city and its skilful blending into its context causes them to become icons and landmarks. Three different examples demonstrate that the requirements presented above can be fulfilled. Modern forms have been fitted into the scale of cities of various size and adapted to their surroundings. Functional solutions were well-thought out and circulation and access have been placed so that events would not block traffic in the city each time they are held.

PL

Nowoczesne stadiony to wyzwanie dla urbanistyki miasta, architektów i budowniczych. Wyjątkowość tych dużych budowli z jednej strony podkreślana jest niespotykaną bryłą i zastosowanymi nowatorskimi materiałami. Z drugiej strony, ich kompozycja w przestrzeni miasta i umiejętne wpisanie w jego kontekst sprawiają, że stają się one ikonami i punktami orientacyjnymi. Trzy zróżnicowane przykłady ukazują, że powyższe wymagania mogą być spełnione. Nowoczesne formy wkomponowane zostały w skale różnej wielkości miast i w dostosowane do otoczenia. Rozwiązania funkcjonalne przemyślano, a komunikację i dostęp usytuowano w sposób taki, by każdorazowe wydarzenia nie blokowały ruchu w mieście.

Słowa kluczowe

EN

stadium; Eisenman Peter; Arroyo; Herzog & de Meuron; Munich; La Coruńa; Barakaldo; icon

PL

stadion; Eisenman Peter; Arroyo; Herzog & de Meuron; Monachium; La Coruńa; Barakaldo; ikona

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Technical Transactions
• Rocznik: 2018
• Tom: Vol. 115, iss. 11
• Strony: 53--70
• Opis fizyczny: Bibliogr. 71 poz., il.

Twórcy

autor

Twardowski M.

• Institute of Urban Design, Faculty of Architecture, Cracow University of Technology

Bibliografia

• [1] Alexander Ch., Język wzorców Miasta, Gdańsk 2008.
• [2] Allianz Arena, https://allianz-arena.com/en/arena/facts/the-making-of-the-allianz-arena (access: 19.05.2018).
• [3] Arene, Area 2004, Iss. 75.
• [4] Arnheim R., Sztuka i percepcja wzrokowa. Psychologia twórczego oka, transl. J. Mach, Warszawa 1978.
• [5] Augé M., Nie-Miejsca. Wprowadzenie do antropologii nadnowoczesności, Teksty Drugie 2008, 4.
• [6] Aymonino C., Il significato delle città, Marsylia 2000.
• [7] Aymonino C., Per Un’Idea di Citta, Cluva 1984.
• [8] Barakaldo CF, Pagina Oficial, http://barakaldocf.com/localizacion/ (access: 27.09.2012)
• [9] Bonenberg W., Architektura ostatnich dziesięcioleci XX wieku, Stowarzyszenie Psychologia i Architektura, Poznań 2001.
• [10] Borowska M., Estetyka i poszukiwanie znaczeń w przestrzeniach architektonicznych, Semper, Warszawa 2013.
• [11] Broto C., New urban design, Barcelona 2000.
• [12] Cassirer E., Filosofia Delle Forme Symboliche, La Nuova Italia, 1961.
• [13] Changing Cities, Area 2008, Iss. 100.
• [14] Definiowanie przestrzeni architektonicznej, materiały Międzynarodowej Konferencji Naukowej IPA WA PK, Kraków 2000–2008.
• [15] Eco U., Historia brzydoty, Poznań 2007.
• [16] Espuelas F., Il. Vuoto. Riflessioni sullo spazio in architettura, Marinotti 2004.
• [17] Estadio De Futbol De Lasesarre / NO.MAD [w:] Plataforma Arquitectura, 18.11.2013, https://www.plataformaarquitectura.cl/cl/02-310227/estadio-de-futbol-de-lasesarreno-mad/52897f45e8e44ea3db0000d4-lasesarre-football-stadium-no-mad-photo (access: 21.05.2018)
• [18] Focillon H., Vita Delle Forme, Einaudi, 1987.
• [19] Franta A., Adaptable City, Czasopismo Techniczne, 2-A/2014, 81–102.
• [20] Gehl J., Życie między budynkami. Użytkowanie przestrzeni publicznych, transl. M. A. Urbańska, RAM, Kraków 2009.
• [21] Grassi G., Architettura, Lingua Morta, Electa, 1988.
• [22] Gregotti V., Architettura e postmetropoli, Einaudi, Turin 2011.
• [23] Gregotti V., Città visibile, Einaudi, Turin 1993.
• [24] Gyurkovich J., Architektura w przestrzeni miasta. Wybrane problemy, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 2010.
• [25] Gyurkovich J., Znaczenie form charakterystycznych dla ksztaltowania i percepcji przestrzeni, Monograph, Series: Architektura, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 1999.
• [26] Gyurkovich M., Hybrydowe przestrzenie kultury we współczesnym mieście europejskim, Monograph, Series: Architektura, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 2013.
• [27] Herzog & de Meuron, Arupsport Allianz Arena [in:] Divisare 23.09.2009, https://divisare.com/projects/91395-herzog-de-meuron-arupsport-duccio-malagamba-allianz-arena
• [28] Herzog&de Meuron, https://www.herzogdemeuron.com/index/projects/completeworks/201-225/205-allianz-arena.html (access: 12.03.2008)
• [29] Adam H., Allianz-Arena – Gralsburg und Hexenkessel, [in:] Next Room, Vienna 28.05.2005, www.nextroom.at/building.php?id=655 (access: 18.05.2018).
• [30] Jagiełło-Kowalczyk M., Zrównoważone osiedla bez samochodów… i bez mieszkańców, Środowisko Mieszkaniowe, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 2014.
• [31] Jałowiecki, B. (ed.), Czy metropolia jest miastem?, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2009.
• [32] Kadłuczka A., Architektoniczne “reguły gry” w przestrzeni historycznych centrów miejskich, International Symposium Protection and Management of UNESCO Cultural World Heritage in East Central Europe, Warsaw, Zamość, Cracow, September 14–18 1994.
• [33] Kantarek A.A., O orientacji w przestrzeni miasta, Monografia, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 2013.
• [34] Kobylarczyk J., Wpływ nowych rozwiązań architektoniczno-urbanistycznych na tożsamość miast, [in:] Tożsamość miasta w dobie globalizacji: Problemy tożsamości metropolii i dużych miast, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 2009.
• [35] Koolhaas R., Junckspace, Quodlibet, 2006.
• [36] Koolhaas R., S, M, L, XL, Monacelli Press, New York 1995.
• [37] Kosiński W., Człowiek – wartości – piękno – miasto – architekt – kompozycja, Czasopismo Techniczne. 2-A/2014, 121–193.
• [38] Kosiński, W., Miasto i piękno miasta, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 2011.
• [39] Krier R., Architectural Composition, London 1988.
• [40] Krier L., Architektura, wybór czy przeznaczenie, Warszawa 2001.
• [41] Krier R., Lo spazio della citta, Cluva, Milano 1982.
• [42] Kucza-Kuczyński K., Czwarty wymiar architektury miasta, Arkady, Warszawa 1982.
• [43] Lasesarre Football Stadium / NO.MAD [in:] ArchDaily, 20.11.2013, www.archdaily.com/449637/lasesarre-football-stadium-no-mad (access 20.05.2018)
• [44] Lasesarre Football Stadium [in:] MacContext, Chicago, issue 30–31, www.mascontext.com/issues/30-31-bilbao/lasesarre-football-stadium/ (access: 12.08.2015).
• [45] Learning from cities, 10. Mostra Internazionale di Architettura, Marsilio, Venezia 2006.
• [46] Lynch K., The Image Of The City, Cambridge 1960.
• [47] New Lasesarre Football Stadium, Barakaldo, Spain [inw:] AREA, Arene, iss. 75, Firenze 2004,
• [48] No.Mad, www.nomad.as/html%20css/ (access: 20.05.2018).
• [49] Norberg-Schultz, Ch., L’Abitare: L’Insediamento, Lo Spazio Urbano, La Casa, Electa, 1984.
• [50] Norberg-Schulz Ch., Bycie, przestrzeń, architektura, transl. B. Gadomska, Warszawa 2000.
• [51] One Madison, Cetra/Ruddy, www.cetraruddy.com.
• [52] Eisenman P., House X, Rizzoli, 1982.
• [53] Phaidon Atlas, Phaidon Press Ltd, London 2015.
• [54] Czasopismo Techniczne, 1-A/1/2012, Politechnika Krakowska, Kraków 2012.
• [55] Rossi A., Considerazioni sulla morfologia urbana e la tipologia edilizia, 1964.
• [56] Rossi A., L’architettura della citta, 1966, Officina Edizioni, Roma 1976.
• [57] Saarinen E., The City. Its Growth, Its Decay, Its Future, MIT Press, Cambridge 1966.
• [58] Staten S., Case Study: Allianz Arena – Munich, Germany, Parametric Modelling [in:] ARCH 653 – BIM Modeling in Architecture 26.03.2013 https://sstamu.wordpress.com/2013/03/26/parametric-modeling/ (access: 21.05.2019)
• [59] Schneider-Skalska G., Kształtowanie zdrowego środowiska mieszkaniowego: wybrane zagadnienia, Monograph 307, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 2004.
• [60] Szpakowska E., Architektura miasta idealnego, Kraków 2011.
• [61] The Pritzker Architecture Prize, 2001, www.pritzkerprize.com/laureates/2001 (access: 18.05.2018)
• [62] Ventur, R., Complexity and Contradiction in Architecture, New York 1966.
• [63] Wejchert K., Elementy kompozycji urbanistycznej, Warszawa 1971.
• [64] Węcławowicz-Bilska E., Kierunki współczesnego rozwoju przestrzennego miast europejskich, Czasopismo Techniczne, 3-A/2011, 147–172.
• [65] Węcławowicz-Gyurkovich, E., Czy najnowsza architektura może upiększyć miasto?, [in:] Odnowa krajobrazu miejskiego: uroda miasta, Wydział Architektury Politechniki Śląskiej i Komitet Architektury i Urbanistyki PAN, Gliwice 2009.
• [66] Woodehouse L., Architecture Since 1945, Kinko’s, Knoxville 1992.
• [67] Ahmed Y.M., Allianz Arena – Football Stadium | Herzog & de Meuron [in:] arch20, https://www.arch2o.com/allianz-arena-football-stadium-herzog-de-meuron/
• [68] Zuziak Z.K., Od architektury do urbanistyki i od urbanistyki do architektury, [in:] Definiowanie przestrzeni architektonicznej. Architektura dziś, vol. 1, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 2010.
• [69] Materiały konferencyjne „Definiowanie przestrzeni architektonicznej”, Co z tym pięknem architektury współczesnej, ed. M. Misiągiewicz, D. Kozłowski, Kraków 2007.
• [70] TSA CardinalsMultipurpose Facility, Glendale, Arizona [in:] AREA, Arene, iss. 75, Firenze 2004.
• [71] Framepool RightSmith Company, http://footage.framepool.com/es/shot/965080678-herzog-&-de-meuron-aparcar-allianz-arena-construccion-de-edificios (access: 16.01.2014).

Uwagi

EN

Section "Architecture and urban planning"

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).