Zarządzanie ryzykiem zawodowym pracowników narażonych na substancje chemiczne i ich mieszaniny stosowane w przetwórstwie żywności

• Autorzy: Cierniak-Emerych Anna , Dziuba Szymon , Romanowska-Słomka Iwona , Piekara Agnieszka , Krzywonos Małgorzata

Identyfikatory

DOI

10.15199/62.2019.12.5

Warianty tytułu

EN

Occupational risk management for employees exposed to chemical substances and their mixtures used in food processing

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Dokonano oceny ryzyka zawodowego związanego z narażeniem inhalacyjnym i dermalnym oraz z możliwością wystąpienia wypadku wynikającego z obecności niebezpiecznych substancji chemicznych. Analizie poddano typowe kwasy organiczne (octowy, mlekowy, askorbinowy, cytrynowy, adypinowy, jabłkowy) i kwasy nieorganiczne (solny, siarkowy, fosforowy) stosowane w przemyśle spożywczym. Do oceny ryzyka zawodowego zastosowano metodę wg polskiej normy), metodę risk score i uproszczoną metodę oceny ryzyka zawodowego z wykorzystaniem informacji uzyskanych z kart charakterystyki substancji niebezpiecznych. Analizowane kwasy organiczne i nieorganiczne nie stanowiły dużego zagrożenia dla pracowników. Bez względu na zastosowaną metodę poziom ryzyka zawodowego określono jako mały lub akceptowalny.

EN

Risks of inhalation, dermal exposure and accidents related to the presence of 6 org. and 3 inorg. acids on the workplace were assessed in accordance with the applicable stds. The methods based on the possibilities of occurrence of the threats as well as on the information contained in the safety data sheets of the tested acids were used to compare the results. Regardless of the method used, the risk of the acids threat was detd. as small or acceptable.

Słowa kluczowe

PL

kwasy organiczne; BHP; przemysł spożywczy; ryzyko zawodowe

EN

organic acids; health and safety; food industry; occupational risk

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Chemiczny
• Rocznik: 2019
• Tom: T. 98, nr 12
• Strony: 1906--1912
• Opis fizyczny: Bibliogr. 34 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Cierniak-Emerych Anna

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

autor

Dziuba Szymon

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

autor

Romanowska-Słomka Iwona

• Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu

autor

Piekara Agnieszka

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

autor

Krzywonos Małgorzata

• Katedra Inżynierii Bioprocesowej, Wydział Inżynierii Produkcji, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, ul. Komandorska 118/120, 53-345 Wrocław

Bibliografia

• [1] PN-N-18002:2011, System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego.
• [2] M. Mazur, Sz.T. Dziuba, E. Weiss, Zarządzanie jakością i bezpieczeństwem w przemyśle spożywczym, Wyd. Oficyna Wydawnicza Stowarzyszenia Menedżerów Jakości i Produkcji, Częstochowa 2016.
• [3] E. Dobrzańska, M. Pośniak, Przem. Chem. 2018, 97, nr 4, 155.
• [4] M. Siemiński, Środowiskowe zagrożenia zdrowia, PWN, Warszawa 2008.
• [5] J.P. Groniec, Pomiary i ocena stężeń czynników chemicznych i pyłów w środowisku pracy. Wytyczne i zalecenia, CIOP-PIB, Warszawa 2004.
• [6] FDA, Qualitative risk assessment. Risk of activity/Animal food combinations for activities (Outside the farm definition) Conducted in a facility co-located on a farm, 2015, dostępne: http://www.fda.gov/downloads/ AnimalVeterinary/Products/AnimalFoodFeeds/UCM459595.pdf
• [7] K. Górska, J.J. Pietkiewicz, Nauk. Inż. Technol. 2009, nr 1(57), 141.
• [8] FAO, WHO, Food safety risk analysis. Part I. An overview and framework manual, Provisional Edition, 2005.
• [9] I. Romanowska-Słomka, A. Słomka, Ocena ryzyka zawodowego, Tarbonus, Kraków 2018.
• [10] Anonim, Quantitative risk assessment (QRA), Guidelines for chemical process quantitative risk analysis, AIChE, CCPS 2000.
• [11] A.S. Markowski, M. Borysiewicz, Przem. Chem. 2003, 82, nr 1, 5.
• [12] Anonim, Layer of protection analysis. Simplified process risk assessment, AIChE, CCPS New York 2001.
• [13] K. Lebecki, P. Rozmus, J. Martyka, A.S. Markowski, Zintegrowane metody zarządzania ryzykiem zawodowym, społecznymi środowiskowym dla zagrożeń stwarzanych przez poważne awarie przemysłowe, GIG, Katowice 2013.
• [14] M. Borysiewicz, A. Furtek, S. Podemski, Poradnik ocen ryzyka związanego z niebezpiecznymi instalacjami procesowymi, Wydawnictwo IEA, Otwock-Świerk 2000.
• [15] Karta charakterystyki zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1907/2006 (REACH), zmienionej 2015/830/UE.
• [16] Karta Charakterystyki substancji chemicznej zgodna z Rozporządzeniem (WE) nr 1907/2006 (REACH), Załącznik II oraz Rozporządzeniem (WE) nr 1272/2008 (CLP) - Polska.
• [17] B. Caballero, L.C. Trugo, P.M. Finglas, [w:] Encycl. Food Sci. Nutrition, Academic Press, 2003.
• [18] D. Ačkar, Đ,D. Šubarić, A. Jozinović, J. Babić, Acetic acids. Chemical properties, production and applications, Nova Publisher, New York 2013.
• [19] I.J. Joye, [w:] Encycl. Food Chem., Elsevier, Cambridge 2019.
• [20] R. Hass, J. Mrzygłód, L. Nowakowski, Podręczny słownik chemiczny, Videograf, Katowice 2004.
• [21] D. Das, A. Goyal, [w:] Microorganisms in sustainable agriculture and biotechnology, Springer, Dordrecht 2012.
• [22] S. Ameen, G. Caruso, Lactic acid in the food industry, Springer, Cham 2017.
• [23] J. Søltoft-Jensen, F. Hansen, Emerging technologies for food processing, Academic Press, San Diego 2005.
• [24] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 grudnia 2000 r. w sprawie wykazu dopuszczalnych ilości substancji dodatkowych i innych substancji obcych dodawanych do środków spożywczych lub używek, a także zanieczyszczeń, które mogą znajdować się w ośrodkach spożywczych lub używkach, Dz. U. z 5 lutego 2001 r. Nr 9, poz. 72.
• [25] J. Gawęcki. Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu. PWN, Warszawa 2010.
• [26] L.L. Barnes, Ammonia, hydrochloric acid, hydrogen sulfide, n-hexane, nitric compounds, and sulfuric acid in the food processing industry, 2015, http://hdl.handle.net/2142/77867, dostęp: 29 maja 2019 r.
• [27] H.U. Grimm Chemia w pożywieniu. Jak działają dodatki do żywności i dlaczego nam szkodzą, Vital, Białystok 2014.
• [28] https://www.bhpex.pl/bhp/ocena-ryzyka-zawodowego/ metoda-risk-score/ dostęp 22 października 2019 r.
• [29] Rozporządzenie CLP, https://m.ciop.pl/CIOPPortal- -WAR/appmanager/ciop/pl?_nfpb=true&_pageLabe- l=P14400132071346315291310&html_tresc_ root_id=16487&html_tresc_id=300004635&html_ klucz=16487&html_klucz_spis, dostęp 15 lutego 2019 r.
• [30] Guidance, draft, Hazard analysis and risk-based preventive controls for food for animals guidance for industry, Center for Veterinary Medicine, 2018.
• [31] J.M. Membré, R.J. Lambert, Int. J. Food Microbiol. 2008, 128, nr 1, 10.
• [32] M. Mataragas, M.H. Zwietering, P.N. Skandamis, E.H. Drosinos, Int. J. Food Microbiol. 2010, 141, S170.
• [33] D. Grace, G. Mahuku, V. Hoffmann, C. Atherstone, H.D. Upadhyaya, R. Bandyopadhyay, Food Sec. 2015, 7. 569.
• [34] P.P. Egeghy, D.A. Vallero, E.A.C. Hubal, Environ. Sci. Pol. 2011, 14, nr 8, 950.

Uwagi

Pracę wykonano w ramach projektu finansowanego w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą "Regionalna Inicjatywa Doskonałości" w latach 2019-2022 nr projektu 015/RID/2018/19 kwota finansowania 10 721 040,00 zł.