Sensory gardens on university campuses: a case study

• Autorzy: Rzeszotarska-Pałka Magdalena

Identyfikatory

DOI

10.21005/pif.2024.60.D-02

Warianty tytułu

PL

Ogrody sensoryczne na terenach uczelni wyższych. Studium przypadku

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

Numerous scientific studies demonstrate that incorporating elements of horticultural therapy or sensory gardens into green spaces can have a positive impact on the mental and physical wellbeing of users. The aim of this study was to investigate whether there is also a need to establish sensory gardens within educational and research institutions, such as universities. The results of a survey revealed that all respondents expressed interest in the creation of sensory-stimulating gardens. However, the issue of their accessibility remains subject to further discussion. Design concepts prepared by students, based on the survey findings, also confirm the feasibility of implementing sensory garden elements within the surroundings of university buildings.

PL

Liczne badania naukowe dowodzą, że wprowadzenie do terenów zieleni elementów hortiterapii czy też ogrodów sensorycznych może wpłynąć pozytywnie na dobrostan psychiczny i fizyczny użytkowników przestrzeni. Celem niniejszej pracy było zbadanie, czy istnieje również potrzeba tworzenia ogrodów sensorycznych na terenie placówek dydaktyczno-naukowych, takich jak uczelnie wyższe. Wyniki przeprowadzonych badań ankietowych wykazały, że wszyscy respondenci byli zainteresowani powstaniem ogrodów pobudzających zmysły. Kwestią do dalszych uzgodnień pozostaje ich dostępność. Koncepcje projektowe wykonane przez studentów na podstawie wyników ankiet potwierdzają również, że jest możliwa realizacja elementów ogrodów sensorycznych na terenie otaczającym budynki uczelni.

Słowa kluczowe

EN

landscape architecture; survey research; sensory garden

PL

architektura krajobrazu; badania ankietowe; ogród sensoryczny

• Wydawca: Wydawnictwo Uczelniane Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie
• Czasopismo: Przestrzeń i Forma
• Rocznik: 2024
• Tom: nr 60
• Strony: 321--338
• Opis fizyczny: Bibliogr. 42 poz., fot., wykr.

Twórcy

autor

Rzeszotarska-Pałka Magdalena

• Department of Landscape Architecture Faculty of Environmental Management and Agriculture West Pomeranian University of Technology, Szczecin, Poland

• https://orcid.org/0000-0003-4479-9734

Bibliografia

• [1] Bernat, S. (2008). Inicjatywy publiczno-prywatne w zakresie kształtowania krajobrazu dźwiękowego w Polsce, eds. U. Myga-Piątek, K. Pawłowska, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG, 2008, nr 10., pp. 507–514.
• [2] Cooper-Marcus, C., Sachs, N. (2014). Therapeutic Landscapes. An Evidence-Based Approach to Designing Healing Gardens and Restorative Outdoor Spaces; JohnWiley & Sons, Inc.: Hoboken, New York, USA, pp. 14–35. 234–240.
• [3] Czałczyńska-Podolska, M., Rzeszotarska-Pałka, M. (2015). Spaces that heal and integrate as inspiration for a new look on the modern city, Przestrzeń i Forma, DOI: 10.21005/pif.2016.28.C-02
• [4] Czałczyńska-Podolska, M., Rzeszotarska-Pałka, M. (2016a). The possibility of creating an integrating schoolyard, Przestrzeń i Forma, DOI: 10.21005/pif.2016.27.D-01
• [5] Czałczyńska-Podolska, M., Rzeszotarska-Pałka, M. (2016b). Ogród szpitalny jako miejsce terapii i rekonwalescencji, KOSMOS Problemy Nauk Biologicznych, TOM 65, nr 4, pp. 690-619.
• [6] Dudkiewicz, M., Krupiński, P., Czapla, S., Moryc, C. (2019). Concept of sensory garden in the revitalization project of a housing estate in Krasnystaw, TEKA Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych Oddział Polskiej Akademii Nauk w Lublinie, 2, pp. 98-104.
• [7] Dudkiewicz, M., Krupiński, P., Stefanek, S., Iwanek, M. (2020). Sensory garden in the school area, TEKA Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych Oddział Polskiej Akademii Nauk w Lublinie, 2020, 1, pp. 87-93.
• [8] Dudkiewicz, M., Marcinek, B., Tkaczyk, A. (2014). Idea ogrodu sensorycznego w koncepcji zagospodarowania atrium przy Szpitalu Klinicznym nr 4 w Lublinie. Acta Scien. Pol. Architec. 13, pp. 71-7.
• [9] Etherington, N. (2015). Gardening of children with Autism spectrum Disorders and Special Educational Needs, Jessica Kingsley Publishers, London.
• [10] Frumkin, H. (2001). Beyond toxicity: human health and the natural environment. Am J Prev Med. Apr 20(3), pp. 234-40. DOI: 10.1016/s0749-3797(00)00317-2. PMID: 11275453.
• [11] Gesler, W. (2005). Therapeutic Landscapes: An evolving theme. Health Place, 11, pp. 295–297.
• [12] Gonzalez, M. T., Kirkevold, M. (2015), Clinical use of sensory gardens and outdoor environments in norwegian nursing homes: A cross-sectional e-mail survey, Issues in Mental Health Nursing, 36, 1, pp. 35–43.
• [13] Górska-Kłęk, L., (2016). ABC Zielonej Opieki. Seria „Biblioteka Nestora”, t. VIII., Dolnośląski Ośrodek Polityki Społecznej, Wrocław.
• [14] Grzybowska, E. (2011), ‘Nauka przez dotyk’, Integracja Sensoryczna, 1 (11), pp. 32-36.
• [15] Hussein, H. (2009). Sensory Garden in Special Schools: The issues, design and use. J. Des. Built Environ., 5, pp. 77–95.
• [16] Kaplan, R. (1992). Psychological benefits of nearby nature. The role of horticulture in human well - being and social development. Timber Press, Portland, Ore., USA.
• [17] Kosiacka-Beck, E., Myszka, I. (2019), ‘Designing gardens for hortitherapy’, Annals of Warsaw University of Life Sciences — SGGW. Horticulture and Landscape Architecture, 40. Available at: https://ahorticulture.sggw.pl/index.php/hala/article/view/19 (accessed: 20.09.2024).
• [18] Krzeptowska-Moszkowicz, I., Moszkowicz, Ł., Porada, K. (2021). Evolution of the Concept of Sensory Gardens in the Generally Accessible Space of a Large City: Analysis of Multiple Cases from Kraków (Poland) Using the Therapeutic Space Attribute Rating Method. Sustainability. 13. pp. 5904. 10.3390/su13115904.
• [19] Krzymińska, A. (2017), Hortiterapia jako element wspomagający tradycyjne leczenie, Rhytmos, Poznań.
• [20] Kuo, F. E. (2004). Horticulture, well-being, and mental health: From intuitions to evidence. Acta Hort. 639, pp. 27-34.
• [21] Kuryłowicz, E. (2005), Projektowanie uniwersalne. Udostępnianie otoczenia osobom niepełnosprawnym, wyd. 2, Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji, Warszawa.
• [22] Latkowska, M. J. (2008). Hortiterapia – rehabilitacja i terapia przez pracę w ogrodzie, Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 523, pp. 229-235.
• [23] Latkowska, M. J., Miernik, M. (2012). Ogrody terapeutyczne – miejsca biernej i czynnej „zielonej terapii”. Czasopismo Technologiczne 8-A, pp. 243-251.
• [24] Latkowska, M. J. (2009), Ogród bez barier – jak urządzić ogród dostosowany do potrzeb osób z niepełnosprawnością ruchową i sensoryczną, eds. B. J. Gawryszewska, B. Rothimel, Ogród za oknem. W poszukiwaniu formy, Wydawnictwo Sztuka Ogrodu Sztuka Krajobrazu, Warszawa, pp. 96–108.
• [25] Pawłowska, K. (2008), Ogród sensoryczny, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 9:, pp. 143-152.
• [26] Porada, K., Moszkowicz, Ł., Krzeptowska-Moszkowicz, I. (2022). Urban Sensory Gardens with Aromatic Herbs in the Light of Climate Change: Therapeutic Potential and Memory-Dependent Smell Impact on Human Wellbeing. Land. 11. pp. 760. 10.3390/land11050760.
• [27] Skorupa, O. 2024, Laboratorium badań nad szczęściem na Politechnice Białostockiej, Architektura i Biznes. Available at: Laboratorium badań nad szczęściem na Politechnice Białostockiej (accessed 07.11.2024).
• [28] Szczepańska, A. (2022). ‘Hortiterapia — terapia ogrodem’, ZIELONA TERAPIA przestrzeń naturalnie kształtowana. Available at: https://zielonaterapia.pl/hortiterapia-terapia-ogrodem/ (accessed: 20.09.2024).
• [29] Szymichowska, K. (2011). Stymulacja wielozmysłowa jako metoda zajęć edukacyjnych, Specjalistyczny serwis edukacyjny. Available at: https://www.szkola.net/ (accessed: 11.10.2024).
• [30] Trojanowska, M. (2017), Parki i ogrody terapeutyczne, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• [31] Trojanowska, M. (2024) The Importance of Resilient, Health-Promoting, and Accessible Cultural Landscapes Using the Example of One Suburb of Gdańsk, Poland. Sustainability, 16, 9, pp. 3652. https://doi.org/10.3390/su16093652.
• [32] Tubielewicz-Michalczuk, M. (2023). Selected sensory gardens in Poland as educational and therapeutic spaces, Teka Komisji Urbanistyki i Architektury O/PAN w Krakowie, tom LI/2023, pp. 443–466.
• [33] Ulrich, R. S. (1984). View through a window may influence recovery from surgery, Science, 224, pp. 420 – 421.
• [34] Ulrich, R. S. (1981). Natural Versus Urban Scenes: Some Psychophysiological Effects, Environment and Behavior, 13(5), pp. 523-556. https://doi.org/10.1177/0013916581135001.
• [35] Ulrich, R. S. (1999). ‘Effects of gardens on health outcomes: Theory and research’, Healing gardens: Therapeutic benefits and design recommendations, ed. C. Cooper Marcus, M. Barnes, New York, Wiley, pp. 27–86.
• [36] Ulrich, R. S. (1993). Biophilia, biophobia, and natural landscapes. Kellert, S.R., Wilson, E.O. (Eds.), The Biophilia Hypothesis. Island Press, pp. 13-73.
• [37] Wilson, E. O. (1993). Biophilia and the conservative ethic. The biophilia hypothesis, Washington D.C., Island Press, USA.
• [38] Wilson, E. O. (1984), Biophilia, Cambridge: Harvard University Press. ISBN 9780674074422.
• [39] Winterbottom, D., Wagenfeld, A. (2015). Therapeutic Gardens: Design for Healing Spaces, Timber Press, Portland, OR, USA.
• [40] Zajadacz, A., Lubarska, A. (2019), Sensory gardens in the context of promoting well-being of people with visual impairments in the outdoor sites, International Journal of Spa and Wellness, 2:1, pp. 3–17.
• [41] Zajadacz A., Lubarska A. (2020). Ogrody sensoryczne jako uniwersalne miejsca rekreacji dostosowane do potrzeb osób niewidomych w kontekście relacji człowiek–środowisko, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• [42] Zhong, W., Schröder, T. W. A., Bekkering, J. D. (2022). Biophilic Design in Architecture and Its Contributions to Health, Well-being, and Sustainability: A Critical Review. Frontiers of Architectural Research, 11(1), pp. 114-141. https://doi.org/10.1016/j.foar.2021.07.006.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki (2025).