Opakowania funkcjonalne i ekologiczne – moda czy konieczność?

• Autorzy: Żbikowska Katarzyna , Marciniak-Łukasiak Katarzyna , Żbikowska Anna , Kowalska Małgorzata

Identyfikatory

DOI

10.15199/65.2023.7.5

Warianty tytułu

EN

Functional and ecological packaging – fashion or necessity?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zmiany w przepisach, dotyczących opakowań, jak również pro-ekologiczne postawy konsumentów zachęcają producentów do poszukiwania nowych rozwiązań, zmierzających do zrównoważonego rozwoju w opakowalnictwie żywności. Na szczególną uwagę zasługują opakowania kompostowalne, które są przyjazne środowisku i ułatwiają dostosowanie produkcji do Gospodarki Obiegu Zamkniętego (GOZ). Ekoprojektowanie takiego opakowania wspiera realizację zasad GOZ poprzez przyjazne środowisku zamykanie cyklu życia opakowania. Współczesne opakowanie, poza tradycyjnymi funkcjami, powinno być innowacyjne i funkcjonalne. Nowe rozwiązania umożliwiają opakowaniom funkcjonalnym aktywny udział m.in. w procesie podgrzewania mikrofalami, samoogrzewanie i samochłodzenie zawartego w nich produktu. Ponadto mogą informować konsumenta, do którego momentu spożywanie żywności jest bezpieczne i ma ona optymalne cechy sensoryczne. Funkcjonalność i ekologiczność są generalnie sprzeczne ze sobą (np. wygoda, nowoczesna technologia czy wielomateriałowość opakowań funkcjonalnych generują koszty czy energię, co jest sprzeczne z ekologią).

EN

Changes in packaging regulations and consumers’ pro-ecological attitudes encouraging producers to look for new solutions aimed at sustainable development of food packaging. Particularly noteworthy is compostable packaging, which is environmentally friendly and facilitates the adaptation of production to a Closed Circuit Economy. Modern packaging, beyond its traditional functions, should be innovative and functional. New developments enable functional packaging to actively participate in the microwave heating process, self-heating and self-cooling of the product contained in them. In addition, they can inform the consumer of the point at which the food is safe to consume and has optimal sensory qualities. Functionality and eco-friendliness are generally contradictory (e.g. convenience, modern technology or multimaterial functional packaging generate costs or energy, which is contrary to ecology).

Słowa kluczowe

PL

opakowania samoogrzewające się; opakowania samochłodzące się; regulacje prawne; materiały biokompostowalne

EN

self-heating packaging; self-cooling packaging; regulations; biocompostable materials

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Spożywczy
• Rocznik: 2023
• Tom: T. 77, nr 7
• Strony: 26--30
• Opis fizyczny: Bibliogr. 48 poz.

Twórcy

autor

Żbikowska Katarzyna

• Warszawski Uniwersytet Medyczny, Wydział Lekarski

• https://orcid.org/0000-0003-2066-9740

autor

Marciniak-Łukasiak Katarzyna

• Katedra Technologii i Oceny Żywności, Instytut Nauk o Żywności, Wydział Technologii Żywności, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

• https://orcid.org/0000-0001-8214-4689

autor

Żbikowska Anna

• Katedra Technologii i Oceny Żywności, Instytut Nauk o Żywności, Wydział Technologii Żywności, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

• https://orcid.org/0000-0001-7013-4520

autor

Kowalska Małgorzata

• Wydział Inżynierii Chemicznej i Towaroznawstwa, UTH w Radomiu

• https://orcid.org/0000-0001-8947-2861

Bibliografia

• [1] Ahvenainen R. 2003. „Novel food packaging techniques”. W Active and intelligent packaging (Ed. Ahvenainen R.). Wielka Brytania, Sawston: Woodhead Publishing. DOI:10.1533/9781855737020.1.5.
• [2] AlMaadeed M.A.A., D. Ponnamma, M.A. Carignano. 2020. „Polymer Science and Innovative Applications, Materials, Techniques, and Future Developments”. Elsevier. DOI: 10.1016/C2018-0-00918-4.
• [3] Ankiel M., M. Grzybowska-Brzezińska. 2020. „Wartość informacyjna opakowań jako determinanta zakupu żywności”. Marketing Instytucji Naukowych i Badawczych -MINIB 36 (2) : 31-44. DOI: 10.2478/minib-2020-0015.
• [4] Ankiel-Homa M. 2012. „Wartość komunikacyjna opakowań jednostkowych”. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu.
• [5] Assman K. 2017. „Nowoczesne materiały polimerowe i ich przetwórstwo. Część 3” (red. Klepka T.), 51-70. Monografie – Politechnika Lubelska, Wyd. Politechniki Lubelskiej. ISBN 9788379473007.
• [6] Bednarczyk M. 2020. „Wytyczne dotyczące podatności na recykling opakowań z papieru”. Środowiskowe aspekty projektowania opakowań, 32-41. Krajowa Izba Gospodarcza.
• [7] Bhattacharya M., T. Basak. 2016. „A review on the susceptor assisted microwave processing of materials”. Energy 97 : 306-338. DOI: 10.1016/j.energy.2015.11.034.
• [8] Brzeziński J., E. Tyczyna, Ł. Marzantowicz, G. Wieteska, B. Ocicka, B. Wieteska-Rosiak. 2021. „Łańcuchy dostaw bioopakowań w gospodarce o obiegu zamkniętym — koncepcja badań”. Marketing i Rynek 28 (3) : 3-13. DOI 10.33226/1231-7853.2021.3.1.
• [9] Cierpiszewski R. 2015. „Opakowania inteligentne”. Acta Poligraphica 6 : 9-18.
• [10] Czarnecka-Komorowska D., K. Wiszumirska. 2020. „Zrównoważone projektowanie opakowań z tworzyw sztucznych w gospodarce cyrkularnej”. Polimery 65 (1) : 8-18. DOI: 10.14314/polimery.2020.1.2.
• [11] Dornyei K.R., T. Gyulavari. 2015. „Why do not you read the label? – an integrated framework of consumer label information search”. International Journal of Consumer Studies 40 (1) : 92-100. DOI: 10.1111/ijcs.12218.
• [12] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/904 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko.
• [13] Fenko A., L. Kersten, S. Bialkova. 2016. „Overcoming consumer scepticism toward food labels: The role of multisensory experience”. Food Quality and Preference 48 (part A): 81-92.
• [14] Firouz M.S., K. Mohi-Alden, M. Omid. 2021. „A critical review on intelligent and active packaging in the food industry. Research and development”. Food Research International 141 : 110113. DOI: 10.1016/j.foodres.2021.110113.
• [15] Guerreiro T M., D.N. de Oliveira, C.F.O.R. Melo, E. de Oliveira Lima, R.R. Catharino. 2018. „Migration from plastic packaging into meat”. Food Research International 109 : 320-324. DOI: 10.1016/j.foodres.2018.04.026.
• [16] HeatGenie Becomes HeatGen 2019 https://dailycoffeenews.com/. [dostęp: 01.06.2023].17
• [17] Karwowska J. 2020. „Ekoprojektowanie oraz polityka informacyjna jako elementy jakości środowiskowej opakowania”. Przegląd Papierniczy 76 (3) : 164-167.
• [18] Kawecka A., A. Cholewa-Wójcik. 2017. „Jakość opakowania jako determinanta bezpieczeństwa żywności w kontekście wymagań społecznych konsumentów”. Żywność Nauka Technologia Jakość 24 (3) : 138-148. DOI: 10.15193/zntj/2017/112/205.
• [19] Kaźmierczak M. 2017. „Innowacyjne opakowania jako inteligentne rozwiązania na przykładzie branży spożywczej”. Zeszyty Naukowe ASzWoj 2 (107) : 29-31.
• [20] Korzeniowski A., M. Ankiel-Homa, M. Czaja-Jagielska. 2011. „Innowacje w opakowalnictwie”. Wyd. UE w Poznaniu, Poznań.
• [21] Kubiak M.S., T . Borowy. 2013. „Opakowania aktywne, funkcjonalność i wygoda użytkowania”. Opakowanie 8 : 11.
• [22] Lee D.S., K.L. Yam, L. Piergiovanni. 2008. Food Packaging Science and Technology. USA, Boca Raton : CRC Press, Taylor & Francis Group.
• [23] Lenartowicz-Klik M. 2022. „Wybrane aspekty bezpieczeństwa opakowań w dobie pandemii”. Przemysł Spożywczy 76 (2) : 31-33. DOI. 10.15199/65.2022.2.5.
• [24] Lesiów T., Z. Foltynowicz. 2018. „Opakowania funkcjonalne w żywności”. Nauki Inżynierskie i Technologie. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 32-41. DOI: 10.15611/nit.2018.1.03.
• [25] Łopacka J., A. Lipińska, U. Rafalska. 2015. „Zmiany zachodzące w materiale opakowaniowym i w żywności w trakcie obróbki mikrofalowej”. Problemy Higieny i Epidemiologii 96 (1) : 77-83.
• [26] Malinowski R. 2015. „Biotworzywa jako nowe materiały przyjazne środowisku naturalnemu”. Inżynieria i Ochrona Środowiska, 18(2): 215-231.
• [27] Risch S.J., K. Heikkila, R. Williams. 1991. „Analysis of Volatiles Produced in Foods and Packages During Microwave Cooking”. W Food and Packaging Interactions II. USA, Washington : American Chemical Society.
• [28] Rozporządzenie 2004: Rozporządzenie (WE) nr 1935/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 października 2004 r. w sprawie materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością oraz uchylające dyrektywy 80/590/EWG i 89/109/EWG.
• [29] Rozporządzenie 2006: Rozporządzenie Komisji (WE) nr 2023/2006 z dnia 22 grudnia 2006 r. w sprawie dobrej praktyki produkcyjnej w odniesieniu do materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością.
• [30] Rozporządzenie 2008a: rozporządzenie Komisji (WE) nr 282/2008 z dnia 27 marca 2008 r. w sprawie materiałów i wyrobów z tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu przeznaczonych do kontaktu z żywnością.
• [31] Rozporządzenie 2008b: Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 15 stycznia 2008 r. w sprawie wykazu substancji, których stosowanie jest dozwolone w procesie wytwarzania lub przetwarzania materiałów i wyrobów z innych tworzyw niż tworzywa sztuczne przeznaczonych do kontaktu z żywnością (Dz. U. Nr 17, poz. 113).
• [32] Rozporządzenie 2018: Rozporządzenie Komisji (UE) 2018/79 z dnia 18 stycznia 2018 r. zmieniające rozporządzenie (UE) nr 10/2011 w sprawie materiałów i wyrobów z tworzyw sztucznych przeznaczonych do kontaktu z żywnością.
• [33] Rozporządzenie 2011. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności (Dz.U. UE L304/18 z 22.11.2011).
• [34] Sielicka M., K. Assman. 2017. „Naczynia jednorazowego użytku w teorii i praktyce”. Opakowanie 1: 64.
• [35] Tin E.T.P.M. 2017. „Design of Self-heating Instant Noodle Packaging”. Asian Institute of Technology. Thailand, Pathum Thani.
• [36] Trinetta V., P. Scientist, R. Ecolab, D. Campus. 2016. „Definition and function of food packaging”. Reference Module in Food Science, 1.
• [37] Wróblewska-Krepsztul J., T. Rydzkowski, G. Borowski, M. Szczypiński, T. Klepka, V. Kumar Thaku. 2018. „Recent progress in biodegradable polymers and nanocomposite-based packaging materials for sustainable environment”. International Journal of Polymer Analysis and Characterization 23 (4) : 383-395. DOI: 10.1080/1023666X.2018.1455382.
• [38] Zhong Y., P. Godwin, Y. Jin, H. Xiao. 2020. „Biodegradable polymers and green-based antimicrobial packaging materials: A mini-review”. Advanced Industrial and Engineering Polymer Research 3 : 27-35. DOI: 10.1016/j. aiepr.2019.11.002.
• [39] Żbikowska A., A. Mendryk, S. Onacik-Gur, M. Brzeski, I. Szymańska. 2019. „Analiza opinii konsumentow na temat bezpieczeństwa opakowań do żywności. Badania wstępne”. Nauki Inżynierskie i Technologie 1 (32): 58-69. DOI: 10.15611/nit.2019.1.03.http://www. smartage.pl/samoogrzewajace-sie-puszki/. [dostęp: 01.06.2023].
• [40] http://www.packaging-polska. [dostęp: 01.06.2023].
• [41] https://www.bevnet.com/news/2018/chill-idea-long-journey-self-chilling-can/. [dostęp: 01.06.2023].
• [42] https://nt.interia.pl/gadzety/news-samochlodzace-sie-puszki-juz-w-sieci-7-eleven,nId,2582121. [dostęp: 01.06.2023].
• [43] https://tech.wp.pl/zapomnij-o-gotowaniu-puszki-hot-can-same-podgrzeja-zupy-i-napoje, 6034872066466433a. [dostęp: 30.05.2023].
• [44] https://tempratech.com/self-chilling-can/. [dostęp: 30.05.2023].
• [45] https://www.bol.com/. [dostęp: 30.05.2023].
• [46] https://www.Opakowania inteligentne a opakowania aktywne – czym różnią się te rozwiązania i jakie niosą korzyści. [dostęp: 30.05.2023].
• [47] https://www.packagingnews.co.uk. [dostęp: 30.05.2023].
• [48] https://www.tworzywa.com.pl. [dostęp: 30.05.2023].

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).