Chwasty segetalne we współczesnym krajobrazie otwartym gminy Markowa

• Autorzy: Gargała M. , Trąba Cz.

Warianty tytułu

EN

Segetal Weeds in Contemporary Open Landscapes in the Municipality of Markowa

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Celem pracy była charakterystyka zbiorowisk segetalnych pod względem składu gatunkowego i walorów krajobrazowych. Gmina Markowa wyróżnia się wysokim poziomem produkcji rolnej i intensywną chemiczną ochroną pól przed chwastami. Krajobraz otwarty jest monotonny, pozbawiony barwnych akcentów. Gatunki chwastów o okazałych, kolorowych kwiatach i kwiatostanach, które decydują o walorach estetycznych pól, m.in. Papaver rhoeas, Centaurea cyanu, rosną tu nielicznie. Aktualne zbiorowiska to zubożałe postaci klasycznych zespołów: Vicietum tetraspermae w zbożach, a Echlnochloo-Setarietum w kukurydzy i okopowych. Na polach uprawnych gminy Markowa dominuje w zbożach ozimych Apera spica-venti, w jarych Avena fatua, a w okopowych i kukurydzy Echinochloa crus-galli, Chenopodium album, a więc głównie trawy o małych walorach estetycznych. We florze analizowanych zbiorowisk udział gatunków z klasy Stellarietea nie przekraczał na ogół 50%. Pozostałe stanowiły gatunki wywodzące się z siedlisk łąkowych, ruderalnych i innych.

EN

This study aims to describe segetal communities in terms of the composition of species and landscape value. The municipality of Markowa has a high level of agricultural production and the fields are intensively chemically treated for weeds. The open landscape is uninteresting and devoid of colorful accents. There are only a small number of weed species that brighten the appearance of the fields with pleasingly colorful flowers and inflorescences, like for example, Papaver rhoeas Centaurea cyanus. The existing communities are poor versions of the classic associations: Vicietum tetraspermae in cereal crops and Echilnochloo-Setarietum in corn and root crops. Agricultural fields in the municipality of Markowa are primarily dominated by the presence of grasses of low aesthetic value, Apera spica-venti in winter cereal crops, Avena fatua in summer cereal crops and Echinochloa crus-galli and Chenopodium album in root and corn crops. Communities of species from the class of Stellarietea constituted no more than 50% of the analyzed flora.

Słowa kluczowe

PL

krajobraz otwarty; rośliny uprawne; chwasty segetalne; zbiorowiska roślinne; bioróżnorodność

EN

open landscape; agricultural crops; segetal weeds; plant communities; biodiversity

• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu
• Czasopismo: Architektura Krajobrazu
• Rocznik: 2014
• Tom: nr 1
• Strony: 74--85
• Opis fizyczny: Bibliogr. 33 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Gargała M.

• Zakład Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Rzeszowski

autor

Trąba Cz.

• Katedra Agroekologii, Uniwersytet Rzeszowski

Bibliografia

• 1. Anonim, 2010. Plan odnowy miejscowości Husów. Wyd. Gmina Markowa, 45.
• 2. Braun-Blanquet J., 1964. Pflanzensoziologie. Grundzuge der Vegetationskun de, 3. Aufl. Springer, Wien-New-York. 1–865.
• 3. Dostanty D.F., 2007. Zagrożenia różnorodności w zespole Caucalido-Sandicetum. Zeszyty Probl. Postęp. Nauk Roln. 517, 267–276.
• 4. Ducka M., 2007. Roślinność segetalna Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego. Rozprawa doktorska. Akademia Podlaska. Siedlce, 175.
• 5. Jędruszczak M., 1996. Niektóre biologiczne cechy Convolvulus arvensis L. w łanach roślin uprawnych i siedlisku ruderalnym. Zesz. Nauk. ATR Bydgoszcz. 38, 257–264.
• 6. Kaczmarek S., Adamczewski K., 2008. Wpływ uproszczeń w uprawie roli na występowanie chwastów. Postępy w Ochronie Roślin. 48(4), 1421–1429.
• 7. Kondracki J., 1980. Geografia fizyczna Polski. Wydawnictwo PWN Warszawa.
• 8. Koreleski K., 2009. Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich. PAN. Kraków. Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi. 4, 5–20.
• 9. Kornaś J., 1987. Zmiany roślinności segetalnej w Gorcach w ostatnich 35 latach. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, 15, 7–23.
• 10. Krupa A., 2010. Ochrona Krajobrazu w programie rolno-środowiskowym. Biblioteczka programu rolno-środowiskowego 2007–2013. Warszawa, 11.
• 11. Latowski K., 2002. Problem pospolitych chwastów segetalnych Polski. Postępy w Ochronie Roślin. 42(1), 392–399.
• 12. Matuszkiewicz W., 2005. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Wydawnictwo PWRiL Warszawa
• 13. Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M., 2002. Flowering Plants and pteridophytes of Poland a Checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Wyd. Inst. Bot. PAN Kraków.
• 14. Nowak E., 2000. Studium uwarunkowań przyrodniczych dla gminy Markowa. Usługowy Zakład Fizjografii i Geologii inżynierskiej. Rzeszów.
• 15. Pawlaczyk P., 2004. Ginące polne kwiaty. Kropla – magazyn ekologiczny. ww.org.pl/?p=1891&c=8904 – data wejścia 14.06.2013 r.
• 16. Pawłowski B., 1977. Skład i budowa zbiorowisk roślinnych oraz metody ich badań [w:] Szafer W. Zarzycki Z. (red). Szata roślinna Polski. Wydawnictwo PWN Warszawa, 229–263.
• 17. Pawłowski F., Kapeluszny J., Kolasa A., Wesołowski M., 1981. Zachwaszczenie roślin uprawnych w zmianowaniach na terenie trzech jednostek glebowych w makroregionie południowo-wschodniej Polski. Zesz. Nauk. Akademii Rolniczej im. H. Kołłataja w Krakowie. 166, 75–80.
• 18. Piechota T., 2010. Zachwaszczenie kukurydzy w różnych sposobach prasowej uprawy roli. Postępy w Ochronie Roślin. 50(2), 828–831.
• 19. Ratyńska H., 2003. Zanim zginą maki i kąkole. Wydawnictwo Klubu Przyrodników. Świebodzin, 55.
• 20. Rola H., Rola, J. (2001). Pozytywne i negatywne aspekty stosowania herbicydów w uprawach rolniczych w Polsce w latach 1950-2000. Postępy w Ochronie Roślin. 41(1), 47-57.
• 21. Rola H., Rola J., 2002. Teoria i praktyka uodparniania się chwastów segetalnych na herbicydy stosowane w Polsce. Postępy w Ochronie Roślin. 42(1), 375–382.
• 22. Siciński J., 2001. Gatunkowa różnorodność biologiczna chwastów segetanych i jej zagrożenia w Polsce. Acta Univ. Lodz. Folia bot. 16, 73–86.
• 23. Skrzyczyńska J., Skrajna T., 2000. Zachwaszczenie upraw na Wysoczyźnie Kałuszyńskiej cz. II. Zachwaszczenie okopowych. Fragm. Agron. 2(66), 76–85.
• 24. Trąba C., 2007. Różnorodność floty segetalnej i jej zagrożenia. Aura, 8, 17–20.
• 25. Trąba C., 2010. Gatunki migrujące na pola uprawne na rędzinach z ekosystemów występujących w ich sąsiedztwie. Fragm. Agron. 27(2), 156–163.
• 26. Urbanowicz J., 2004. Występowanie chwastów w ziemniaku i metody ich zwalczania na terenie Polski. Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin. 232, 185–191.
• 27. Warcholińska A.U., 1994. List of threatened segetal plant species in Poland [in:] Mochnacký S., Terpó A. (eds.) Antropization and environment of rural settlements. Flora and vegetation. Proceeding of International Conference. Sátoraljaújhely, 206–219.
• 28. Wójcik Z., 1998. Zbiorowiska segetalne Pogórza Przemyskiego i jego najbliższego otoczenia. Fragm. Flor. Geobot. Ser. Polonica. 5, 117–164.
• 29. Wyrzykowska K., 2008. Rolnictwo a zmienność krajobrazu. Krajobraz i ogród wiejski. Zmienność krajobrazów otwartych. Warszawa. Wydawnictwo KUL. 5, 99–103.
• 30. Ziemińska-Smyk M., Trąba C., 2004a. Zachwaszczenie roślin upraw na różnych glebach otuliny Roztoczańskiego Parku Narodowego. Cz. I. Zboża ozime i jare. Acta Agrobotanica. 1–2, 207–219.
• 31. Ziemińska-Smyk M., Trąba C., 2004b. Zachwaszczenie roślin upraw na różnych glebach otuliny Roztoczańskiego Parku Narodowego. Cz. II. Uprawy okopowe. Acta Agrobotanica. 1–2, 221–229.
• 32. www.muzeumwsiopolskiej.pl/node/200 – data wejścia www.kp.org.pl/index.php? option =com_content&task=view&i d=185&Itemid=245 – datawejścia 16.06.2013 r.
• 33. www.wikipedia.org/wiki/Hu-s%C3%B3w – data wejścia 16.06.2013 r.