Architektura uzdrowiskowa Krynicy Zdrój

• Autorzy: Filas-Zając P

Warianty tytułu

EN

Architecture of spas in Krynica Zdroj

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania nad kształtem przestrzennym zdrojowisk leżą w polu zainteresowań zarówno architektów, urbanistów jak i geografów, w pracach badawczych obserwuje się powiązanie roli uzdrowisk z procesem rozwoju gospodarczego regionu i miejscowości, głównie w dziedzinie turystyki. Powszechnie uważa się że uzdrowiska są założeniami, w których realizowane są różne potrzeby zdrowotne człowieka, takie jak: zapewnienie warunków przywrócenia kondycji fizycznej i psychicznej po wypadkach i leczeniu szpitalnym, podtrzymanie aktualnego stanu zdrowia w chorobach przewlekłych, profilaktyka badań podnosząca odporność, zapobieganie chorobom cywilizacyjnym i łagodzeniu skutków. Uzdrowiska mają również na celu propagowanie i szerzenie edukacji pozazdrowotnej. Uzdrowiska są założeniami urbanistycznymi, których kształt przestrzenny wynika z jego funkcji i jest efektem wielowiekowych formowań tych układów, przy czym sytuowane są w miejscach występowania naturalnych czynników leczniczych takich jak: naturalne surowce (wody mineralne, peleoidy lecznicze: abiolity- sapropele, gytie, osady morskie, osady źródlane, glinki i biolity – torfy i muły borowinowe) i w miejscu występowania takich czynników środowiskowych jak: środowisko przyrodnicze, klimat, lesistość terenu, morze, krajobraz, środowisko kulturowe regionu i miejscowości uzdrowiskowej, układ przestrzenny i formy architektoniczne. Oprócz zasadniczej funkcji jaką pełnią są to na ogół bardzo ciekawe założenia architektoniczno-urbanistyczne, które zostały omówione na przykładzie miejscowości Krynica Zdrój.

EN

Research on the spatial shape of spas lies in the field of interest of architects, urban planners and geographers. The research shows a link between the role of spas and the process of economic development of the region and the town, mainly in the field of tourism. Spa town is based on the assumption that various human health needs are supported there. For example spa provides conditions to restore physical and mental health after accidents and hospital treatment, it maintains the present state of health in chronic diseases, provides prophylactic examinations to enhance immunity and should prevent diseases of civilization or mitigate the effects of such diseases. Spas also aim at promoting and spreading education not only related to health. The spatial shape of a spa derives from its function and is the result of a centuries long forming of these systems. They are located in places, which are richly supplied with natural healing factors such as: natural resources, and environmental factors such as: the natural environment, climate, forestation, sea, landscape, cultural environment of the region and the spa town, spatial layout and architectural forms. In addition to the essential function they perform, they are also very interesting architectural and urban designs, which have been discussed through the example of Krynica Zdroj town.

Słowa kluczowe

PL

architektura uzdrowiskowa; Krynica-Zdrój; dom wypoczynkowy; projektowanie uzdrowisk

EN

architecture of spa; health resorts; modern architecture; cultural heritage protection

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej
• Czasopismo: Budownictwo i Architektura
• Rocznik: 2015
• Tom: Vol. 14, nr 1
• Strony: 33--42
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., rys.

Twórcy

autor

Filas-Zając P

• Wydział Architektury, Politechnika Warszawska

Bibliografia

• 1. Geppert W. Domy wypoczynkowe. Architektura 3 (1964) 103–105.
• 2. Gliszczyński M. Sanatorium budowlanych w Krynicy. Architektura 2 (1973) 73–77.
• 3. Gliszczyński M. Uzdrowiska Polskie. Architektura 7 (1970) 223–233.
• 4. Madeyski A. Wymagania balneotechniczne przy projektowaniu uzdrowisk. Architektura 7 (1970) 219–220.
• 5. Piotrowska H., Gliszczyński M. Projektowanie i realizacja obiektów uzdrowiskowych w Polsce. Architektura 7 (1970) 220–222.
• 6. Spyt S. Nowa Pijalnia Wód Mineralnych w Krynicy. Architektura 2 (1973) 78–81.
• 7. Szymsiak Z. Zespół sanatorium wojskowego w Krynicy. Architektura 10 (1968) 391–394.
• 8. Świątkowski W. Dzielnica uzdrowiskowa na Górze Parkowej w Krynicy. Architektura 8 (1967) 308–313.
• 9. Chrzanowski T. Krynica. Wydawnictwo „Sport i Turystyka”, Warszawa 1980.
• 10. Węcławowicz-Bilska E. Zdrojowiska w strefie wpływu dużego miasta i aglomeracji - zagadnienia programowo przestrzenne. Politechnika Krakowska, Kraków 1998.
• 11. Węcławowicz-Bilska E. Historyczne założenia zdrojowisk w kształtowaniu współczesnych ośrodków balneologicznych w Polsce. Politechnika Krakowska, Kraków 1990.
• 12. Materiały i Sprawozdania konserwatorskie województwa krakowskiego, Zespół dokumentacji zabytków, Kraków 1974.