Aspekty bezpieczeństwa użytkowania w procesie udostępniania zabytkowych wyrobisk

• Autorzy: Wieja Tomasz , Radziejowska Aleksandra

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0053.9379

Warianty tytułu

EN

Safety aspects of use in the process of accessing historic workings

• Konferencja: Druga Konferencja Naukowo-Techniczna „Zarządzanie Bezpieczeństwem Pracy w Budownictwie”, Wrocław, 26-27.10.2023 r.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Adaptacja przestrzeni zabytkowych wymaga rozwiązania wielu specyficznych i skomplikowanych problemów inżynierskich. Jednocześnie niezbędne jest tu współdziałanie specjalistów, m.in. górników, architektów, konserwatorów zabytków, archeologów, historyków, architektów wnętrz itp. Wykonanie pełnego zakresu prac zabezpieczających – górniczych i budowlanych oraz prac konserwatorskich – umożliwia odtworzenie i zachowanie pierwotnych wartości historyczno-architektonicznych dawnego obiektu. Opracowanie odpowiednich zasad, metod i sposobów ratowania podziemnych obiektów na bazie analiz teoretycznych i empirycznych wytycza kierunki prac przy zabezpieczaniu, ochronie, a także adaptacji kolejno udostępnianych wyrobisk. Problem polega na zagwarantowaniu osobom wykonującym prace zabezpieczająco-adaptacyjne maksymalnego bezpieczeństwa przy wykonywaniu tych prac. Również zabezpieczony obiekt musi spełniać odpowiednie standardy, zapewniające stuprocentowe warunki bezpieczeństwa i odpowiedni komfort turystom zwiedzającym te obiekty. W tej części artykułu skupiono się na przedstawieniu zagadnień prawnych, jakie obecnie funkcjonują w polskim ustawodawstwie i jakie powinny stanowić podstawę podczas adaptacji wyrobisk górniczych do celów turystycznych, przede wszystkim z uwagi na zapewnienie w nich bezpieczeństwa.

EN

Adaptation of historic spaces requires solving many specific and complicated engineering problems. At the same time, the cooperation of specialists is necessary, including: miners, architects, conservators, archaeologists, historians, interior designers, etc. Carrying out a full range of security works – mining, construction and conservation works – enables the reconstruction and preservation of the original historical and architectural values of the former facility. The development of appropriate principles, methods and ways of saving underground facilities based on theoretical and empirical analyzes sets the directions for work in securing, protecting and adapting subsequent excavations. The problem is to guarantee maximum safety for people performing protection and adaptation works when performing these works. The secured facility must also meet appropriate standards to ensure 100% safety conditions and appropriate comfort for tourists visiting these facilities. This part of the article focuses on presenting legal issues that currently exist in Polish legislation and which should constitute the basis when adapting mining excavations for tourist purposes, primarily due to ensuring safety there.

Słowa kluczowe

PL

bezpieczeństwo użytkowania; wyrobisko zabytkowe; adaptacja wyrobisk podziemnych; zagospodarowanie turystyczne; udostępnianie; trasa turystyczna podziemna; aspekt prawny

EN

usage safety; historic excavation; adaptation; touristic management; accessibility; underground tourist route; legal aspect

• Wydawca: Fundacja Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa
• Czasopismo: Przegląd Budowlany
• Rocznik: 2023
• Tom: R. 94, nr 9-10
• Strony: 135--139
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., il., tab.

Twórcy

autor

Wieja Tomasz

• Wydział Inżynierii Lądowej i Gospodarki Zasobami, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

• https://orcid.org/0000-0003-1073-1109

autor

Radziejowska Aleksandra

• Wydział Inżynierii Lądowej i Gospodarki Zasobami, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

• https://orcid.org/0000-0002-3190-7129

Bibliografia

• [1] Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. 2003 nr 162, poz. 1568)
• [2] Wytyczne operacyjne do realizacji Konwencji Światowego Dziedzictwa, P. I. UNESCO, 2012
• [3] Wieja T., Ochrona i adaptacja zabytkowych podziemnych wyrobisk, Kraków, Wydawnictwo AGH, 2019
• [4] Recommendation No. R (90) 20, The protection and conservation of the industrial, technical and civil engineering heritage in Europe, 1990
• [5] The Nizhny Tagil Charter for the Industrial Heritage, The International Committee for the Conservation of Industrial Heritage, dostęp: 27.03.2023, 2003
• [6] I. Heritage, S. Committee, and C. Europe, European Strategy for Promotion of Industrial Heritage, tom 1924, 10/2014
• [7] Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Dz.U. 2003 nr 80, 2016, str. 1-67
• [8] Wytyczne operacyjne do realizacji Konwencji Światowego Dziedzictwa, UNESCO
• [9] Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze, Online. Available: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu20111630981, Accessed: 23-Jun-2023
• [10] Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie planów ruchu zakładów górniczych. 2017
• [11] Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, str. 1-83
• [12] Mikoś T., Chmura J., Tajduś A., Górniczo-geotechniczne metody adaptacji i rekonstrukcji zabytkowych podziemi, Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne, AGH, 2014
• [13] Chmura J., Wieja T., Synergia funkcji muzealnej i komercyjnej w projektowaniu podziemnych tras turystycznych - Synergy museum and commercial functions in the design of underground routes tourist, 2015, str. 103-112
• [14] Duda Z., Mikoś T., Problemy geotechniczne ochrony podziemnych i naziemnych obiektów zabytkowych, 1999, str. 62
• [15] Mikos T., Metodyka kompleksowej rewitalizacji, adaptacji i rewaloryzacji zabytkowych obiektów podziemnych z wykorzystaniem technik górniczych, Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne AGH, 2005
• [16] Malik S., Kopalnia Soli Wieliczka - zabytek światowego dziedzictwa kultury, Miesięcznik WUG 6/1999, str. 37
• [17] Karsznia K., Czarnecki L., Stawowy L., System ciągłego monitoringu deformacji odkrywkowych wyrobisk górniczych a bezpieczeństwo prowadzenia robót górniczych, Górnictwo i Geoinżynieria, rok 34, zeszyt 4, 2010, str. 279-288
• [18] Trenczek S., Wojtas P., Systemowe monitorowanie bezpieczeństwa w podziemiach kopalń, Pomiary Automatyka Robotyka 2/2010