Wkład geologów polskich w odkrycia złóż surowców mineralnych Syberii i Dalekiego Wschodu

• Autorzy: Graniczny M. , Wołkowicz K. , Urban H. , Wołkowicz S.

Warianty tytułu

EN

Contribution of Polish geologists to the discoveries of mineral deposits in Siberia and the Far East

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Systematyczne badania obszarów Syberii i Dalekiego Wschodu rozpoczęły się z początkiem XIX wieku. Znaczący udział w tych badaniach mieli Polacy. Byli to zarówno zesłańcy, którzy trafili tam po upadku kolejnych powstań, jak i podróżnicy, badacze i przemysłowcy, których przyroda lub chęć zysku ciągnęły w tamte strony. Wśród nich było wielu geologów. Wachlarz ich zainteresowań był bardzo szeroki i obejmował również etnografię, zoologię, botanikę. Wykonywali oni również pomiary meteorologiczne i topograficzne. W artykule przedstawiono sylwetki słynnych geologów: Aleksandra Czekanowskiego, Jana Czerskiego, Karola Bohdanowicza, Józefa Morozewicza oraz mniej znanych – Antoniego Giedroycia, Leona Barszczewskiego, Bronisława Grąbczewskiego, Leonarda Jaczewskiego, Kazimierza Grochowskiego i Stanisława Doktorowicza-Hrebnickiego. Wszyscy byli znakomitymi badaczami i zapisali się złotymi zgłoskami w poznanie obszarów położonych na wschód od Uralu. Część z nich, po odzyskaniu niepodległości wniosła doniosły wkład w rozwój nauk geologicznych w Polsce.

EN

Systematical studies of Siberia and the Far East regions were started in the beginning of XIX century. Poles participated significantly in those studies. There were deportees after overthrowing of the following insurrections and also voyagers, explorers and industrialists – all of whom were attracted to that region by nature and cupidity. There were a lot of geologists among those people. Their interests ranged from ethnography, zoology to botany. They also carried on meteorological and topographical measurements. In the present paper, there are outlines of such well-known explorers as: Aleksander Czekanowski, Jan Czerski, Karol Bohdanowicz or Józef Morozewicz and, less famous, Antoni Giedroyć, Leonard Barszczewski, Bronislaw Grąbczewski, Leon Jaczewski, Kazimierz Grochowski, Stanisław Doktorowicz-Hrebnicki portrayed. All of them were brilliant researchers, they distinguished themselves in exploration territories east of Ural. After recovery of independence, part of them contributed significant share in developing of geological sciences in Poland.

Słowa kluczowe

PL

historia nauk geologicznych; Syberia; Daleki Wschód

EN

history of geoscience; Siberia; Far East

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2010
• Tom: nr 439 (2)
• Strony: 475--489
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., zdj.

Twórcy

autor

Graniczny M.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Wołkowicz K.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Urban H.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Wołkowicz S.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

• [1] CIUK E., 1975 — Stanisław Doktorowicz-Hrebnicki 1888–1974. Rocz. Pol. Tow. Geol., 45, 3/4: 469–476.
• [2] GAIGALAS A., 2008 — Quaternary research in the Balic countries. History of geomorphology and Quaternary geology. Geol. Soc. London, Sp. Publ., 301: 129–140.
• [3] BOHDANOWICZ K., 1893? — Geologiąeskija i'zsl'dovanija vdol'sibirskoj űel'znoj dorogi v' 1893 g. Sredne – sibirskaja gornaja partia. Gornyj żurnal, 2.
• [4] BOHDANOWICZ K., 1894 — Ob’iskopaemom’ gorjuąem’ v’Enisejskoij guberni. Bibl. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• [5] GRĄBCZEWSKI B., 1924–1926? — Kaszgaria. Kraj i ludzie. Podróż do Azji Środkowej. Podróże gen. Br. Grąbczewskiego. T. I. Nakład Gebethnera i Wolfa, Warszawa–Kraków–Lublin–Łódź–Poznań–Wilno–Zakopane.
• [6] GRĄBCZEWSKI B., 1924–1926? — Przez Pamiry i Hindukusz do źródeł rzeki Indus. Podróże gen. Br. Grąbczewskiego. T. II. Nakład Gebertnera i Wolfa. Warszawa–Kraków–Lublin –Łódź–Poznań–Wilno–Zakopane.
• [7] GRĄBCZEWSKI B., 1924–1926 — W pustyniach Raskemu i Tybetu. Podróże gen. Br. Grąbczewskiego. T. III. Nakład Gebertnera i Wolfa. Warszawa–Kraków–Lublin–Łódź–Poznaź–Wilno–Zakopane.
• [8] KAJDAŃSKI E., 1982 — Fort Grochowski. Wyd. Pojezierze, Olsztyn.
• [9] PAWŁOWSKI S., ROMER E., 1918 — Geografia i podróżnictwo. W: Polska w kulturze powszechnej. Część II. szczegółowa (red., F. Koneczny). Krakowska Ekspozytura Biura Patronatu Dla Spółek Oszczędn. i Pożyczek, Kraków.
• [10] MOROZEWICZ J., 1925 — Komandory. Studjum geograficzno-przyrodnicze. Wyd. Kasy im. Mianowskiego Instytutu Popierania Nauki, Warszawa.
• [11] NIEDŹWIECKI R., 2008 — Kazimierz Grochowski (1873–1937) – zapomniany badacz złota Syberii. Prz. Geol., 56, 6: 460–464.
• [12] SŁABCZYŃSKI W., 1988 — Polscy podróżnicy i odkrywcy. PWN, Warszawa.
• [13] SYLWESTRZAK, H., 1997 — Złoto w przyrodzie i dziejach. Wiedza i życie, Warszawa.
• [14] WÓJCIK Z., 1982 — Aleksander Czekanowski. Wyd. Lubelskie, Lublin.
• [15] WÓJCIK Z., 1986 — Jan Czerski. Wyd. Lubelskie. Lublin.
• [16] WÓJCIK Z. 1997 — Karol Bohdanowicz. Szkic portretu badacza Azji. Pol. Tow. Ludoznawcze. Oficyna wydawnicza „Oficyna Zesłańca”. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• [17] ZDANOWSKI A., REJMAN A., 2010 — Badania geologiczne Profesora Stanisława Doktorowicz-Hrebnickiego (1888–1874) w regionie zabajkalskim. Prz. Geol., 58, 1: 31–41.

Uwagi

PL

Artykuł w Część 7, Geologia w architekturze, malarstwie i zdobnictwie Historia górnictwa