Problematyka współczesnych funkcji w zabytkowych byłych żydowskich domach modlitw na przykładzie „dużej” synagogi w Jarosławiu

• Autorzy: Gosztyła M. , Jandziś K.

Identyfikatory

DOI

10.7862/rb.2014.3

Warianty tytułu

EN

Problems of modern functions in the historic former Jewish prayer house on the example of "large" synagogue in Jarosław

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Publikacja traktuje o morfologii synagog europejskich. Omówiono w niej tradycyjne zasady wystroju wnętrz oraz reguły wznoszenia bóżnic. Przeanalizowano historię i stan zachowania „dużej” synagogi w Jarosławiu, przeprowadzono inwentaryzację oraz studia archiwaliów, wykonano szkice odręczne i dokumentację fotograficzną. Przedstawiono istniejące w obiekcie zagrożenia. Nakreślenie ich było niezbędne do pełnego poznania obiektu i przyjęcia działań konserwatorskich celem jego ratowania. Zaproponowano koncepcję aranżacji byłej synagogi dla Zespołu Szkół Plastycznych w Jarosławiu. Wszelkie działania na zabytku wraz z pracami restauratorskimi miały na celu nadanie budynkowi cech utylitarnych. Jednak warunkiem ich przeprowadzenia było poszanowanie wartości historycznych zabytku. Istotną sprawą było również zachowanie autentyzmu zabytku, nie może mieć bowiem miejsce jego fałszowania i domniemanego odbioru. Dlatego też wszelkie nowo wprowadzane elementy posiadają nowoczesne formy, dzięki czemu odróżniają się od oryginalnej, zabytkowej substancji. Zaprojektowano przestrzenie wystawiennicze prac plastycznych oraz kameralną ekspozycję żydowskiego dziedzictwa kulturowego. Wprowadzono odpowiedni scenariusz wystawienniczy, który został przewidziany tak, by pobudzić ciekawość zwiedzających, obserwatorzy nie będą zatem biernymi, znużonymi widzami, lecz aktywnymi performerami. Do architektury budynku wprowadzono elementy nawiązujące do jego wcześniejszego przeznaczenia: antresolę – w odniesieniu do babińca oraz szklaną instalację na kształt tuby – w odniesieniu do bimy. Systemowo zaprojektowany układ świateł podkreśli poszczególne eksponaty, wyłoni je z przestrzeni. Całość ekspozycji zapewni zwiedzającym nowe wrażenia estetyczne. Widz zostanie niejako „wciągnięty w wir sztuki”, będzie kontemplował barwy, faktury i kształty. Celem zobrazowania przyjętych rozwiązań załączono rysunki techniczne i wizualizacje wnętrz.

EN

Article refers to the morphology of European synagogues. It includes the traditional principles of interior design and general rules of climb synagogues. The history and condition of "large" synagogue in Jaroslaw have been examined, have been done an inventories, studies archives, freehand sketches and photographic documentation. The existing dangers have been presented. Demonstration of them was necessary to fully understand the object and adopt a conservation measures to rescue it. The concept of the arrangement of the former synagogue for the ZSP Art School has been proposed. Any action on the monument, along with the conservation, were intended to give the building a utilitarian features. The condition was to respect the historical value of the monument. An important thing was to preserve the authenticity of the monument. It may not be the place of the alleged forgery and unsuitable perception. Therefore, all newly introduced elements have been built with modern forms and thus, differ from the original, historic substances. Exhibition spaces and an intimate exhibition of Jewish cultural heritage have been designed. Appropriate scenario of exhibition has been introduced. It has been invented to attract attention; observers will not be passive, weary spectators but active performers. The elements alluding to his earlier function, mezzanine – with respect to the women's gallery, glass art installation in the shape of the tube – with respect to the bima have been introduced to the architecture of a building. Systemically designed lighting system will highlight the various exhibits will accentuate it from the remaining space. The exhibition will provide visitors with a new aesthetic experience. The viewer is somehow "sucked into the vortex of art", will contemplate colors, textures and shapes. To illustrate the solutions, technical drawings and visualization of interiors have been added.

Słowa kluczowe

PL

judaica; synagoga; adaptacja; restauracja; przestrzeń ekspozycyjna; dziedzictwo kulturowe

EN

judaica; synagogue; adaptation; restoration; exhibition space; cultural heritage

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej
• Czasopismo: Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture
• Rocznik: 2014
• Tom: z. 61, nr 1
• Strony: 37--53
• Opis fizyczny: il.

Twórcy

autor

Gosztyła M.

• Politechnika Rzeszowska

autor

Jandziś K.