Zmiany jakości wód powierzchniowych i gruntowych w okresie realizacji dyrektywy azotanowej w wybranej zlewni rolniczej woj. Zachodniopomorskiego

• Autorzy: Durkowski T. , Jarnuszewski G.

Identyfikatory

DOI

10.12912/23920629/58913

Warianty tytułu

EN

Changes in quality of surface and ground waters during implementation of nitrates directive in selected agricultural river basin of western Pomerania

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Polska w ramach szeroko pojętej polityki zrównoważonego rozwoju oraz zobowiązań międzynarodowych, wynikających z Ramowej Dyrektywy Wodnej, a szczególnie Dyrektywy Azotanowej zobligowana jest do realizacji działań związanych z ochroną jakości wody przed zanieczyszczeniami pochodzenia rolniczego zwłaszcza azotanami. W województwie zachodniopomorskim w ramach wdrażania dyrektywy w 2003 roku wyznaczono obszar szczególnie narażony na azotany pochodzenia rolniczego (OSN), z którego odpływ azotu ze źródeł rolniczych do wód należy ograniczyć. Obszar ten dotyczył zlewni rzeki Płoni, pomimo realizacji programu zmniejszenia odpływu azotu ze źródeł rolniczych do wód, teren ten został wyznaczony jako szczególnie narażony także w roku 2008 i 2012. Badaniami objęto wody Gowienicy Miedwiańskiej z wybranych przekrojów oraz wody gruntowe pochodzące z piezometrów rozmieszczonych w zlewni rzeki o powierzchni 63,65 km² w całości położonej na obszarze OSN. Wody powierzchniowe i gruntowe badano pod kątem zawartości składników nawozowych NO₃^-, NH₄⁺ i PO₄^-3 oraz określono pH. Otrzymane wyniki wskazują na małą skuteczność realizowanych programów działań dla OSN w celu ograniczenia emisji azotanów.

EN

The implementation of the EU Sustainable Development Strategy and Water Framework Directive and Nitrates Directive in particular by Poland requires taking actions aiming at protection of water quality against agricultural pollution, especially with nitrates. Therefore, in 2003, in the province of Western Pomerania, the area vulnerable to nitrates of agricultural origin the measures preventing their leaching into waters were undertaken. That area was located in the Płonia river basin. Despite the programme of reducing water pollution caused by nitrates from agricultural sources, in 2008 and 2012 that area was recognised again as a Nitrate Vulnerable Zone (NVZ). The studies focused on the waters of the Gowienica Miedwiańska river, from selected sections, and ground water from the piezometers located in the river basin of 63.65 km², within the Nitrate Vulnerable Zone. The concentration of NO₃^-, NH₄⁺ and PO₄^-3 as well as pH in surface and ground waters were determined. The obtained results indicated insufficient effectiveness of action programmes to reduce nitrates emission.

Słowa kluczowe

PL

wody gruntowe; wody powierzchniowe; zanieczyszczenia; obszary OSN

EN

ground water; surface water; pollution; Nitrate Vulnerable Zone (NVZ)

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2015
• Tom: Nr 43
• Strony: 122--130
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., tab., rys.

Twórcy

autor

Durkowski T.

• Katedra Gleboznawstwa, Łąkarstwa i Chemii Środowiska, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, ul. Słowackiego 17, 71-434 Szczecin

autor

Jarnuszewski G.

• Katedra Gleboznawstwa, Łąkarstwa i Chemii Środowiska, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, ul. Słowackiego 17, 71-434 Szczecin

Bibliografia

• 1. Borowiec S. 1961. Zróżnicowanie warunków glebowo-rolniczych obszaru plejstoceńskiego zastoiska wodnego na tle powiatu pyrzyckiego. Rocz. Nauk Rol. tom 84-A-4, 613–630.
• 2. Dąbrowska J. 2008. Ocena zawartości związków azotu i fosforu w wodach rzeki Trzemny. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich Nr 7, PAN, Oddział w Krakowie, 57–68.
• 3. Durkowski T., Burczyk P., Królak B. 2006. Ocena odpływu składników nawozowych ze zlewni rolniczych Jeziora Miedwie w okresie restrukturyzacji rolnictwa. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 6, z. 2(18), 51–63.
• 4. Durkowski T., Burczyk P., Królak B. 2007. Stężenie wybranych składników chemicznych w wodach gruntowych i roztworze glebowym w małej zlewni rolniczej. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 7, z. 1(19), 5–15.
• 5. Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej. Dz. U. UE L z dnia 22 grudnia 2000 r.
• 6. Dyrektywa rady z dnia 12 grudnia 1991 r. dotycząca ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego (91/676/ EWG). Dz. U. UE L z dnia 31 grudnia 1991 r.
• 7. Gondek K. 2009. Wpływ nawożenia na zawartość mobilnych form wybranych mikroelementów w glebie oraz ich wymywanie w doświadczeniu wazonowym. Acta Agrophysica 13(1), 89–101.
• 8. Hart M.R., Quin B.F., Nguyen M.L. 2004. Phosphorus runoff from agricultural land and direct fertilizer effects: a review. J. Environ. Qual. 33(6), 1954–1972.
• 9. Kaca E. 2010. Zagrożenia wynikające ze stanu sanitacyjnego wsi. Probl. Inż. Rol. nr 3, 5–15.
• 10. Kaczorowska z. 1962. Opady w Polsce w przekroju wieloletnim. Przegląd Geograficzny IG PAN. Nr 33, 112.
• 11. Kaniuczak J., Augustyn Ł. 2011. Zawartość związków azotowych i fosforanów w wodach powierzchniowych przeznaczonych do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia. Inż. Ekol. Nr 27, 46–57.
• 12. Kiryluk A., Rauba M. 2009. Zmienność stężenia związków azotu w różnie użytkowanej zlewni rolniczej rzeki Ślina. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 9 z. 4 (28), 71–86.
• 13. Kondracki J. 2001. Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wydaw. Nauk. PWN ss. 441.
• 14. Meller E. 2004. Niektóre właściwości chemiczne różnie użytkowanych gleb gytiowo-murszowych w pobliżu Jeziora Miedwie. Rocz. Gleb. tom LV nr 3, 139–146.
• 15. Rafałowska M. 2008. Ocena zawartości azotanów w wodach powierzchniowych obszaru szczególnie zagrożonego zanieczyszczeniami ze źródeł rolniczych. Proceedings of ECOpole, 2(2), 473–478.
• 16. Rossa L. 2012. Zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych przez odpływ ścieków opadowych z ferm chowu bydła. Woda Środ. Obsz. Wiej. t. 12 z. 1(37), 119–137.
• 17. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. Dz.U. 2003, Nr 241, poz. 2093.
• 18. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dn. 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. Dz. U. Nr 241,, poz. 2093.
• 19. Rozporządzenie Nr 9/2003 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie z dnia 28 listopada 2003 r.
• 20. Urząd Statystyczny w Szczecinie. szczecin.stat. gov.pl/statystyczne-vademecum-samorządowca strona dostępna 20.10.2014.
• 21. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 Prawo wodne Dz. U. 2001 Nr 115 poz. 1229.
• 22. WIOŚ w Szczecinie. 2005. Analiza oddziaływania rolnictwa na środowisko wodne w województwie zachodniopomorskim potencjalne ograniczenia w rozwoju produkcji zwierzęcej. http://www.wios. szczecin.pl strona dostępna 20.10.2014.
• 23. WIOŚ w Szczecinie. 2008. Raport o stanie środowiska w województwie zachodniopomorskim w latach 2006-2007. http://www.wios.szczecin.pl strona dostępna 20.10.2014.
• 24. Withers P.J., Lord E.I. 2002. Agricultural nutrient inputs to rivers and groundwaters in the UK: policy, environmental management and research needs. Sci Total Environ. 23(282-283), 9–24.
• 25. Zbierska J., Ławniczak A.E., Kupiec J., Zbierska A. 2011. Stężenie składników biogennych w wodach gruntowych i podziemnych w zlewni bezpośredniej Jeziora Niepruszewskiego narażonego na zanieczyszczenia pochodzenia rolniczego. Nauka Przyr. Technol. 5(5), 103.