Trietyloamina. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego

• Autorzy: Sapota A. , Skrzypińska-Gawrysiak M

Warianty tytułu

EN

Triethylamine

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Trietyloamina (TEA)jest silnie zasadową cieczą, stosowaną głównie jako katalizator w procesach polimeryzacji oraz środek emulgujący, np. dla barwników i pestycydów. Pary TEA o dużych stężeniach działają drażniąco na błony śluzowe oczu i górnych dróg oddechowych. W postaci roztworów związek działa silnie drażniąco na oczy i umiarkowanie drażniąco na skórę królików. W badaniach podprzewlekłych, 6-tygodniowe narażenie królików na TEA o stężeniu 210 - 414 mg/m3 powodowało zmiany zwyrodnieniowe w wątrobie, nerkach, mięśniu sercowym oraz nadżerki rogówki. Związek nie wykazywał działania mutagennego w teście Amesa i teście wymiany chromatyd siostrzanych. Nie ma danych na temat rakotwórczego działania TEA u zwierząt i u ludzi. Związek ten wchłania się z dużą wydaj¬nością w postaci par w drogach oddechowych oraz przez skórę w postaci roztworów. Na podstawie wyników badań epidemiologicznych osób narażonych zawodowo TEA wykazano odwracalne, przemijające zaburzenia widzenia, objawiające się osłabieniem ostrości widzenia i postrzegania kontrastu oraz zgrubieniem i obrzękiem rogówki, a także tworzeniem się podnabłonkowych mikrotorbieli - zaburzenie widzenia jest typowym objawem działania trietyloaminy u ludzi. Na podstawie wyników badań, dotyczących oceny narażenia na TEA w przemyśle, wynika, że objawy subiektywne i obiektywne zaburzenia widzenia występowały, gdy średnie stężenia TEA w powietrzu przekraczały 10 mg/m3. Na stanowiskach pracy, gdzie średnie stężenia wynosiły 4 i 5 mg/m , nie notowano objawów zaburzeń widzenia. Za podstawę ustalenia wartości NDS trietyloaminy przyjęto wyniki badań doświadczalnej oceny zaburzeń widzenia po inhalacyjnym narażeniu na TEA, wykonanej na 4 ochotnikach przez Janńnena i in. W 1999 r. Narażenie 4-godzinne na TEA o stężeniu 40,6 mg/m3 powodowało u wszystkich badanych subiektywne zaburzenie widzenia, obiektywne osłabienie ostrości widzenia i postrzegania kontrastu oraz zgrubienie, znaczny obrzęk rogówki i powstanie podnabłonkow^ch mikrotorbieli. Po narażeniu na TEA o stężeniu 6,5 mg/m3 subiektywne zaburzenia widzenia wystąpiły tylko u 2 osób, natomiast w rogówce wystąpiły tylko niewielkie zmiany. Po narażeniu na TEA o stężeniu 3 mg/mJ nie wykryto zmian w rogówce; nie wystąpiły też subiektywne zaburzenia widzenia. Proponujemy przyjęcie dla trietyloaminy wartości NDS na poziomie 3 mg/m3 jako stężenie średnie ważone 8-godzinnym czasem pracy. Ze względu na działanie drażniące proponujemy przyjąć za wartość NDSCh trietylo¬aminy, stężenie 9 mg/m3. Proponujemy także przyjąć wartość DSB na poziomie 28 mmol niezmienionego TEA w moczu pobranego przed zakończeniem pracy, w przeliczeniu na mol kreatyniny (25 mg TEA/g kreatyniny). Ze względu na fakt, że TEA u królików wchłania się z dużą wydajnością przez skórę, należy wprowadzić oznaczenie związku literami Sk.

EN

Triethylamine (TEA) is a strong basic liquid used mainly as a catalyst in the polymerization process and as an emulsifying agent for dyes and pesticides. TEA vapours in high concentrations have an irritating effect on eye mucosa and upper airways. In the form of a solution the compound strongly irritates eyes and, moderately, rabbit skin. In semi-long term investigations, 6-week exposure of rabbits to TEA of 210-414 mg/nr’ concentrations results in degen-erative changes in the liver, kidneys, myocardium and cornea erosions. No mutagenic activity of the compound is observed in Ames’s test and sister chromatids exchange test. There is no data on TEA carcinogenic activity in animals and humans. The compound is well absorbed in the form of vapours in the airways and through skin as a solution. On the basis of epidemio-logic studies on subjects occupationally exposed to TEA reversible, temporary blurring of vision manifesting itself by deterioration of visual activity, perception of contrast sensitivity and increase of corneal thickness, corneal oedema as well as formation of subepithelial mi-crocysts were revealed. Blurred vision is a typical symptom of triethylamine effect on hu¬mans. In studies concerning the assessment of industrial exposure to TEA, subjective and objective symptoms of blurred vision were observed when mean TEA concentration in the air exceeded 10 mg/m3. On a work-stand, where mean concentrations were 4 and 5 mg/mJ blurred vision was not recorded. A TLV was established on the basis of an experimental evaluation of blurred vision after inhalatory exposure to TEA of 4 volunteers performed by Jarvinen et al., in 1999. Four-hour exposure to TEA of 40,6 mg/m3 concentration resulted in all the investigated subjects in subjective blurred vision, objective deterioration of visual activity and contrast perception, cornea thickening, significant corneal oedema as well as formation of subepithelial microcysts. After exposure to TEA of 6,5 mg/m3 concentration, subjective blurred vision was observed only in subjects, whereas changes in cornea were insignificant. TEA concentration of 3 mg/mJ did not cause any changes in cornea or subjective blurred vision. We suggest accepting a TLV for triethylamine on the level of 3 mg/mJ as mean concentration weighted with 8 h worktime. Due to the irritating action we suggest a concentration of 9 mg/m3 as a STEL value. We also suggest accepting a BEI value on the level of 28 mmol of TEA unchanged in urine collected before work completion in conversion to 1 mol of creatinine (25 mg TEA/g creatinine). Taking into consideration the fact that TEA in rabbits is very well absorbed through skin, the compound should be described with letters Sk.

Słowa kluczowe

PL

trietyloamina; NDS; narażenie zawodowe; działanie toksyczne

EN

triethylamine; NDS; occupational exposure; toxic effects

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2003
• Tom: Nr 1 (35)
• Strony: 161--179
• Opis fizyczny: Bibliogr. 45 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Sapota A.

• Uniwersytet Medyczny w Łodzi Zakład Toksykologii 90-151 Łódź ul. dr. J. Muszyńskiego

autor

Skrzypińska-Gawrysiak M

• Uniwersytet Medyczny w Łodzi Zakład Toksykologii 90-151 Łódź ul. dr. J. Muszyńskiego

Bibliografia

• 1. ACGIH (1999a). Documentation of the threshold limit values.
• 2. ACGIH (1999b). Guide to occupational exposure values.
• 3. Albrecht V.N., Stephenson R.L. (1988) Health hazards of tertiary amine catalysts. Scand. J. Work Environ. Health 14,209-219 [cyt. za Jarvinen 1998].
• 4. Akesson B., Floren l., Skerfving S. (1985) Visual disturbances after experimental human exposure to triethylamine. Brit. J. Ind. Med. 42, 848-850 [cyt. za IRIS 1993, ACGrn 1999a, Occupational exposure limits 1998].
• 5. Akesson B., Bengtsson M., Floren L. (1986) Visual disturbances after industrial triethylamine exposure. Int. Arch. Occup. Environ. Health 57, 297-302.
• 6. Akesson B., Skerfving S., Mattiasson L. (1988) Experimental study on the metabolism of triethylamine in man. Brit. J. Ind. Med. 45, 262-268.
• 7. Akesson B. i in. (1989) Metabolism of triethylamine in polyurethane foam manufacturing workers . Amer. J. Ind. Med. 16,255-265.
• 8. Akesson B., Vinge E., Skerfving S. (1989) Pharmacokinetics of triethylamine and triethylamine-Voxide in man. Toxicol. Appl. Pharmacol. 100, 529-538.
• 9. Akesson B., Skerfving S. (1990) Effects of ethanol ingestion and urinary acidity on the metabolism of triethylamine in man. Occup. Environ. Health 62, 89-93.
• 10. BASF AG; Abteilung Toxikologie; Unveroeffentlichte Untersuchung, 5.02.60 [cyt. za IUCLID 1996].
• 11. Brieger H., Hodes W.A. (1951) Toxic effects of exposure to vapors of aliphatic amines. AMA Arch. Ind. Hyg. Occup. Med. 3,287-291 [cyt. za IRIS 1993,
• 12. CHEMINFO 1999, ACGIH 1999a, Occupational exposure limits 1998].
• 13. CHEMINFO (1999). Canadian Centre for Occupational Health and Safety.
• 14. Davison R.R., Hood D. w., McMullen B. (1965) Toxicity of triethylamine to albino rats. Prepared for the Office of Saline Water through Texas A&M University [cyt. za IRIS 1993; ACGIH 1999a].
• 15. Gagnaire F. i in. (1989) Nasal irritation and pulmonary toxicity of aliphatic amines in mice. J. Appl. Toxicol. 9,301-304 [cyt. za CHEMINFO 1999; ACGIH 1999a].
• 16. Gilles D., Stroman R. (1978) Health hazard evaluation determination, Westinghouse Air Brake Co., HHE 77-71-475, NTIS Pub. [cyt. za ACGIH 1999a].
• 17. Hansen M.K., Larsen M., Cohr K.H. (1987) Waterborne paints. A review of their chemistry and toxicology and the results of determinations made during their use. Scand. J. Work Environ. Health 13, 473-485.
• 18. HSDB, Hazardous Substances Data Bank (1999).
• 19. IRIS, Integrated Risk Information System (1993).
• 20. lsakova G.K. i in. (1965) Study of the mutagenic action of chemicals in substantiation of hygienic standards. Translated by Literature Research Company.
• 21. IUCLID, International Uniform Chemical Information Database (1996).
• 22. Jarvinen P., Engstrom K. (1997) Biological monitoring of triethylamine among cold-box core makers in foundries. Int. Arch. Occup. Environ. Health 70,424-427.
• 23. Jarvinen P., Hyvarinen L. (1997) Contrast sensitivity measurement in evaluations of visual symptoms caused by exposure to triethylamine. Occup. Environ. Med. 54, 483-486.
• 24. Jarvinen P. (1998) Headache and blood pressure among triethylamine - exposed foundry workers. Occup. Med. 48, 113-117.
• 25. Jarvinen P. i in. (1999) Effects of experimental exposure to triethylamine on vision and the eye. Occup. Environ. Med. 56, 1-5.
• 26. Kominsky LR; Wilcox T., Lucas C. (1987) Health hazard evaluation, Wellman Dynamics Corporation,Creston, IA. Report No HETA 83-015-1809 [cyt. za ACGIH 1999a].
• 27. Korhonen A., Hemminki K., Vainio H. (1983) Embryotoxicity of sixteen industrial amines to the chicken embryo. J. Appl, ToxicoL 3, 112-117.
• 28. Kustov V.V., Denisenko A.A., Shemyakin OiS. (1960) Toxicology of triethylamine. Farmakol. Toksikol. 23, 174-177 [cyt. za ACGIH 1999a].
• 29. Lynch D. W. i in. (1990) Subchronic inhalation of triethylamine vapor in Fisher-344 rats: Organ system toxicity. Toxicol. Ind. Health 6, 403-414 [cyt. za IRIS 1993; ACGIH 1999a; HSDB 1999].
• 30. Nielsen G.D., Yamagiwa M. (1989) Structure activity relationships of airway irritationg aliphatic amines, Receptor mechanisms and predicted industrial exposure limits. Chem. Biol. Interact. 71, 233 [cyt. za ACGIH 1999a; HSDB 1999].
• 31. NIOSH (1997) Pocket guide to chemical hazards.
• 32. Occupational exposure limits (1998) Recommendation of the Scientific Committee for Occupational Exposure Limits for triethylamine. European Commission.
• 33. Patty's Industrial hygiene and toxicology. Ed. 3rd. [Red.] G.D. Clayton, F.E. Clayton. New York, 1981 [cyt. za HSDB 1999].
• 34. Potts A.M. i in. (1986) An unusual type of keratopathy observed in polyurethane workers and its reproduction in experimental animals. Amer. J. Ind. Med. 9, 203-213 [cyt. za CHEMINFO 1999; ACGIH 1999a].
• 35. Preisler O., Fettig O. (1961) The effect of cytostatic drugs on the rabbi t placenta and corpus luteum Arch. Gynaekol, 194,346-354 [cyt. za ACGIH 1999a].
• 36. Reilly M.J i in. (1995) Occular effects of exposure to triethylamine in the sand core box of a foundry. Occup. Environ. Med. 52, 337-343.
• 37. Rozporządzenie ministra zdrowia i opieki społecznej z dn. 21.08.1997 w sprawie substancji chemicznych stwarzających zagrożenie dla zdrowia lub życia. DzU załącznik do nr 105, poz. 671.
• 38. RTECS, Registry of Toxic Effects of Chemical Substances (1999).
• 39. Schmittner H. (1984) Investigation of the cold box and shell mold casting methods from the standpoint of occupational medicine and occupational hygiene. Giesserei 71, 895-902.
• 40. Schweinsberg F., Sander J. (1972) Carcinogenic nitrosamines from simple aliphatic tertiaty amines and nitrite. HoppeSeyler's. Z. Physiol. Chem. 353, 1671-1676 [cyt. za ACGIH 1999a].
• 41. Smyth H.F., Carpenter C.P., Weil C.S. (1951) Range-finding toxicity data: list IV. AMA Arch. Ind. Hyg. Occup. Med. 4, 119-122 [cyt. za CHEMINFO 1999; ACGIH 1999a; HSDB 1999].
• 42. Sorsa M. i in. (1988) Biological and environmental monitoring of occupational exposure to cyc1ophosphamide in industry and hospitals. Mutat. Res. 204, 465-479 [cyt. za Occupational exposure limits 1998].
• 43. Virginia Chemicals (1987) Pathologic findings in Fisher 344 rets exposed by inhalation to allylamine, ethylamine, diethylamine and triethylamine with cover letter dated 042485 [cyt. za IRIS 1993].
• 44. Warren D.w., Selchan D.F. (1988) An industrial hygiene appreisal of triethylamine and diethylarnine exposure limits in the foundry industry. Am. Hyg. Assoc. J. 49, 630-634 [cyt. za IRIS 1993; ACGIH 1999a; Occupational exposure limits 1998].
• 45. Zeiger E. i in. (1987) Salmonella mutagenicity tests: III. Results from the testing of 255 chemicals. Environ. Mut. 9, suppl, 9, 1-110 [cyt. za CHEMINFO 1999; ACGIH 1999a].