Chemizm wód potoku Dupniańskiego w Beskidzie Śląskim

• Autorzy: Małek S. , Gawęda T.

Warianty tytułu

EN

Chemistry of a mountain stream in the Silesian Beskid

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

In order to confirm the hypothesis on the variability of water quality in the Potok Dupniański stream in the Silesia Beskid, three sampling sessions have been organized in May. July, and September of 2001. The catchment located in Southern Poland in Beskid Śląski (N 49°35', E 18°50') close to Slovakia and Czech border, has an area of 1,6787 km2. Sampling covered field conductivity and pH in 46 characteristic point of the stream (Tab. 1). The sampling points were selected during the visitation of the sight and the basic criteria of the selection were specific geomorphologic and hydrological conditions and changes in the specific composition and development phases of the tree stand. Moreover, one of the sampling points has been established on the river Olza, which is an intake of water from the stream (point of comparison). Not only the main stream was studied but also inlets and springs. On the basis of the results of tests, 20 further sampling points were selected (Tab. 1). From these points water samples were collected for lab analyzes in November 2001. The analyzes of concentrations of F, Cl, HCO3, NO3, SO4, Na NH4, K, Ca, Mg, Fe, Mn and, Zn were performed with the use of the DIONEX-DX-320 ion chromatograph. In addition, conductivity and pH were also analyzed. As a result of these studies it has been found out that the springs in this area come from the active exchange zone and are well supplied by the infiltration of rainfall and therefore their quality is largely affected by the quality of rainfall sifted through and enriched by all horizons of forest ecosystems and the soil. Springs were found as a HCO3 - SO4. It was noticed a effect of different age of spruce stands - the youngest and the older one decreasing pH reaction and conductivity., whereas in beech stands were noticed the highest value in springs and in streams passing though. Moreover, basically able shortage of nitrogenous forms Nitrogen in mild initial sections of some streams, which may be an evidence of intensive development of microorganisms in these sections. It was also found the dependence of releasing Manganese and Zinc from the decrease in pH down to 5.5 with the intensively absorbing Manganese young development phases tree stands hamper its outflow with stream water. It was noticed higher quality of water flowing out of the studied catchment than that from the river Olza, which is an intake of water from the Dupniański stream, however, an increased content of ammonium Nitrogen in the stream comes from the decomposition of matter (litter). At the same time, in the fast flowing streams with stony streambeds the process of infiltration is limited (Tab. 1, 2).

Słowa kluczowe

PL

Potok Dupniański; Beskid Śląski; ochrona zasobów leśnych; ochrona zasobów wodnych

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Czasopismo Techniczne. Środowisko
• Rocznik: 2002
• Tom: R. 99, z. 4-Ś
• Strony: 85--94
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz.

Twórcy

autor

Małek S.

• Katedra Ekologii Lasu, Akademia Rolnicza, Kraków

autor

Gawęda T.

• Katedra Ekologii Lasu, Akademia Rolnicza, Kraków

Bibliografia

• [1] Dojlido J., Chemia wody, Arkady, Warszawa 1987.
• [2] Jaworski A., Ekologiczne podstawy projektowania składu gatunkowego odnowień - zagadnienia wybrane, Wydawnictwo AR, Kraków 1988.
• [3] Jaworski A., Charakterystyka hodowlana drzew leśnych, Wydawnictwo „Gutenberg", Kraków 1995.
• [4] Maciaszek W., Zwydak M., Soils in the Czarna Wisełka and Biała Wisełka catchments, [w] Wróbel S., Environmental degradation in the Czarna Wisełka and Biała Wisełka catchments, Western Carpathians, Studia Naturae 44, Kraków 1998.
• [5] Małek S., Zmiany ilościowe i jakościowe wód glebowych na powierzchniach doświadczalnych w drzewostanach bukowych Ojcowskiego Parku Narodowego i Leśnego Zakładu Doświadczalnego w Krynicy w latach 1997 i 1998, [w:] Monitorowanie procesów zachodzących w drzewostanach bukowych, w zmieniających się warunkach środowiska przyrodniczego, na przykładzie Ojcowskiego Parku Narodowego i Leśnego Zakładu Doświadczalnego w Krynicy (red. Małek S., Wężyk P.), Katedra Ekologii Lasu AR w Krakowie oraz Popradzki Park Krajobrazowy, 2000, s. 139-149.
• [6] Małek S., Wpływ wieku drzewostanów świerkowych na jakość wód podkoronowych, spływających po powierzchni gleby oraz wód glebowych na przykładzie zlewni potoku Dupniańskiego, Konferencja Naukowa - Funkcjonowanie Geoekosystemów w Zróżnicowanych Warunkach Morfoklimatycznych, Poznań 19-20 X 2001.
• [7] Małek S., Wężyk P., Zmiany ilościowe i jakościowe opadów atmosferycznych na powierzchniach doświadczalnych w drzewostanach bukowych Ojcowskiego Parku Narodowego i Leśnego Zakładu Doświadczalnego w Krynicy w latach 1997 i 1998, [w:] Monitorowanie procesów zachodzących w drzewostanach bukowych, w zmieniających się warunkach środowiska przyrodniczego, na przykładzie Ojcowskiego Parku Narodowego i Leśnego Zakładu Doświadczalnego w Krynicy (red. Małek S., Wężyk P.), Katedra Ekologii Lasu AR w Krakowie oraz Popradzki Park Krajobrazowy, 2000, s. 69-85.
• [8] Pancer - Kotejowa E., Ćwikowa A., Różański W., Szwagrzyk J., Rośliny naczyniowe runa leśnego, Wydawnictwo AR, Kraków 1996.
• [9] Pazdro Z., Hydrogeologia ogólna, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1977.
• [10] Suliński J. + zespół, Zbadanie czynników określających dynamikę zapasu wody, chemizm i produkcyjność gleb leśnych wytworzonych z piaskowców istebniańskich, Raport końcowy, Maszynopis w Zakładzie Inżynierii Leśnej AR Kraków; Kraków 2001.
• [11] Wróbel S., Ekochemia wód śródlądowych, [w:] Tarwida K., Ekologia wód śródlądowych, PWN, Warszawa 1988.
• [12] Wróbel S., Chemical composition of water in the Czarna Wisełka and Biała Wisełka streams and the Wisła - Czarne dam reservoir, [w:] Wróbel S., Environmental degradation in the Czarna Wisełka and Biała Wisełka catchments, Western Carpathians, Studia Naturae 44, Kraków 1998.