Mikrostruktura i właściwości stali narzędziowych nadtapianych laserem CO₂

• Autorzy: Bylica A. , Dziedzic A. , Bochnowski W. , Adamiak T.

Warianty tytułu

EN

Microstructure and properities of tool steels remelted with CO₂ laser

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań mikrostruktury SEM, mikrotwardości, odporności na zużycie tribologiczne stali narzędziowych nadtapianych wiązką lasera. Badano stale narzędziowe - do pracy na zimno: X45NiCrMo4, X100CrMoV5-1, 100MnCrW4 i X155CrVMo12-1, na gorąco X38CrMoV5-1 oraz stal szybkotnącą HS 6-5-2. Po laserowej obróbce przeprowadzono konwencjonalne odpuszczanie. Pokazano, że korzystne jest przeprowadzenie procesu odpuszczania dla stali X100CrMoV5-1, X155CrVMo12-1, X38CrMoV5-1 oraz HS 6-5-2. Zachowanie stosunkowo wysokiej twardości narzędziowych stali stopowych po wysokim odpuszczaniu jest wynikiem wystąpienia efektu twardości wtórnej - wydzielania węglików stopowych koherentnych z osnową martenzytu i przemianą austenitu szczątkowego.

EN

The following types of steels were the object of examinations - cold-work tool steels: X45NiCrMo4, X100CrMoV5-1, 100MnCrW4 and X155CrVMo12-1, hot-work tool steel X38CrMoV5-1, high-speed steel HS 6-5-2. Samples were remelted with laser CO2 and tempered conventionally. The following observations were performed: the metallographic SEM, measurements of micro hardness, abrasion resistance. The laser remelting of tool-grade steels leads to growth of abrasions resistance in comparison to steels subjected to conventional heat treatment. It is beneficial to perform tempering for the following steel types: X100CrMoV5-1, X155CrVMo12-1, X38CrMoV5-1 and HS 6-5-2. The preservation of relatively high hardness of tool-alloy steels after high tempering is the result of secondary hardness - precipitations of alloy carbides coherent with martensite matrix and the transformation of residual austenite.

Słowa kluczowe

PL

stale narzędziowe; nadtapianie laserem; obróbka laserowa; odporność na ścieranie

EN

tool steels; laser remelted; abrasion resistance

• Wydawca: Komisja Odlewnictwa Polskiej Akademii Nauk Oddział w Katowicach
• Czasopismo: Archiwum Odlewnictwa
• Rocznik: 2005
• Tom: R. 5, nr 15
• Strony: 45--52
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Bylica A.

• Uniwersytet Rzeszowski, Instytut Techniki, 35-310 Rzeszów, al. Rejtana 16 A

autor

Dziedzic A.

• Uniwersytet Rzeszowski, Instytut Techniki, 35-310 Rzeszów, al. Rejtana 16 A

autor

Bochnowski W.

• Uniwersytet Rzeszowski, Instytut Techniki, 35-310 Rzeszów, al. Rejtana 16 A

autor

Adamiak T.

• Uniwersytet Rzeszowski, Instytut Techniki, 35-310 Rzeszów, al. Rejtana 16 A

Bibliografia

• [1] Dausinger F., Bergmann H.W., Sigel J., Laser treatment of materials, 6-th European conference, Vol. 2, Germany, 1996.
• [2] Kusiński J., Lasery i ich zastosowanie w inżynierii materiałowej, Wydawnictwo Naukowe „Akapit”, Kraków, 2000.
• [3] Burakowski T., Wierzchoń T., Inżynieria powierzchni metali, WNT, Warszawa, 1995.
• [4] Bylica A., Adamiak S., Dziedzic A., Wpływ obróbki laserowej na strukturę i właściwości wybranych staliarzędziowych do pracy na zimno, Archiwum Odlewnictwa PAN, nr 11, Katowice 2004.
• [5] Bylica A., Major B., Bochnowski W., Dziedzic A., Wpływ gęstości mocy i czasu oddziaływania wiązki laserowej na strukturę i zużycie tribologiczne stali szybkotnącej HS 6-5-2, Polska Metalurgia w latach 1998-2002, XIII Konferencja Sprawozdawcza Komitetu Metalurgii PAN, Kraków 2002.
• [6] Bylica A., Dziedzic A., Bochnowski W., Naprężenia własne i zużycie tribologiczne laserowo modyfikowanych stali szybkotnących, 7 Sympozjum Techniki Laserowej, Szczecin-Świnoujście 2002.
• [7] Fraś E., Krystalizacja metali i stopów, PWN, Warszawa, 1992.
• [8] Dobrzański L.A., Bonek M., Klimpel A., Własności warstwy wierzchniej stali X40CrMoV5-1 w zależności od warunków przetapiania przy użyciu lasera diodowego dużej mocy, Inżynieria Materiałowa, nr 6 (137), 2003.
• [9] Szatkowski W., Wpływ hartowania laserowego na strukturę i mikrotwardość wybranych stopów żelaza, Praca magisterska pod kierunkiem A. Bylicy, Uniwersytet Rzeszowski, 2004. Stelmach J., Badania odporności na zużycie ścierne stali i żeliw po hartowaniu laserowym, Praca magisterska pod kierunkiem A. Bylicy, Uniwersytet Rzeszowski, 2004.