Mountain landscape with regional architecture in the creative activity of Wałbrzych artists until 1945

• Autorzy: Suchodolski Jacek

Identyfikatory

DOI

10.21005/pif.2024.58.E-03

Warianty tytułu

PL

Pejzaż górski z architekturą regionalną w twórczości wałbrzyskich artystów plastyków do 1945 roku

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

The article analyzes the regional architecture in the creative activity of Wałbrzych artists until 1945.The study identifies an association of painters and people whose creative activity was connected with the mountain surroundings and landscape. The goal is to present and discuss the relatively little-known artistic activity, which were connected with the historic activity, which were connected with the historic wooden architecture found in this mountain landscape, constituted its significant part. Also, the currently non-existing specific landscape of the highly industrialized region in combination with wooden buildings against a background of mountain ranges, became an inspiration to address this issue.

PL

Podobnie jak i w sąsiednich rejonach w Sudetach – głównie w Karkonoszach, tak i w Wałbrzychu powstało bractwo artystyczne zrzeszające malarzy, osoby, których twórczość związana była z górskim otoczeniem, z górskim pejzażem. Choć o mniejszym znaczeniu i nieco później założone niż wspomniane wyżej w Karkonoszach, bo po pierwszej wojnie światowej z inicjatywy Rudolfa Krafta – malarza, grafika, uprawiającego różne techniki rysunku, zaistniało w przemysłowym mieście, Wałbrzyskie Bractwo Artystyczne. Głównym celem bractwa było ukazanie walorów miejscowego górskiego krajobrazu w tle którego widniała zabytkowa architektura często o regionalnym sudeckim rodowodzie oraz potężne sylwety zabudowy przemysłowej również wtopione w masyw górski Chełmca, Trójgarbu, czy Borowej. Po 1945 roku ten kierunek w twórczości miejscowych artystów nie został na szerszą skalę podjęty.

Słowa kluczowe

EN

architecture; mountain landscape; painting; Wałbrzych region

PL

architektura; malarstwo; ziemia wałbrzyska; górski pejzaż

• Wydawca: Wydawnictwo Uczelniane Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie
• Czasopismo: Przestrzeń i Forma
• Rocznik: 2024
• Tom: nr 58
• Strony: 141--160
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., fot., rys.

Twórcy

autor

Suchodolski Jacek

• Wydział Architektury PWr, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-4767-6169

Bibliografia

• [1] Album vom Riesengebirge mit 31 Bildern, Graph. Kunstanstalt Globus, Kotzschenbroda, Dresden.
• [2] Baedeker K.,Schlesien – Riesengebirge, Grafschaft Glatz, Wyd. 2, Karl Baedecker Verlag, Leipzig, 1938.
• [3] Białostocki J,. Sztuka cenniejsza niż złoto, PWN, Wydanie II, Warszawa, 1966.
• [4] Birke E.,Das Riesengebirge und Isergebirge in 144 Bildern,Verlag Gerhard Rautenberg, Leer – Ostfriesland, 1983.
• [5] Birke E., Das Waldenburger und Glatzerbergland in 144 Bildern, Verlag Gerhard Rautenberg, 295 Leer Ostfriesland, 1983.
• [6] Bździuch K-red., Praca zbiorowa, Wspaniały krajobraz – Artyści i kolonie artystyczne w -Karkonoszach w XX wieku, Gesselschaft für Internationalen Kulturaustausch e.V Berlin, Muzeum Okręgowe w Jeleniej Górze, 1999.
• [7] Dehlitz F., Umgebinde im Überblick, Graphische Werkstätten Zittau, Gmbh,1987.
• [8] Franke H., Ostgermanische Holzbaukultur und ihre Bedeutung für das deutsche Siedlungswerk, Wilh.Gotlieb Korn Verlag, Breslau, 1936.
• [9] Hamann R., Dzieje sztuki – od epoki starochrześcijańskiej do czasów obecnych, Warszawa, Wydawnictwo M.Arcta, 1934.
• [10] Härtel H., Ländliche Baukultur am Rande der Mittelsudeten, Schlesien Verlag, Breslau 2, 1941.
• [11] Kleinwächter M., Schlesischer Bergland-Kalender, Niederschlesischer Druckerei und Verlaganstalt G.m.b.H.,Waldenburg, 1931.
• [12] Kurverwaltung Schreiberhau, Schreiberhau in Riesengebirge, Sommer,1929.
• [13] Lōwe L., Schlesische Holzbauten, Werner Verlag, Düsseldorf, 1969.
• [14] Ludwig B., Osiedla mieszkaniowe w krajobrazie wałbrzyskiego okręgu górniczo-przemysłowego (1850-1945), Oficyna Wydawnicza PWr, Wrocław, 2010.
• [15] Rohkam H., Baudy i ich mieszkańcy, Historia schronisk Zachodnich Karkonoszy, Wydawnictwo Wielka Izera, 2021.
• [16] Schal H, -red. Unvergessene Waldenburger Heimat, Herausgegeben vom Patenschaftsarbeitskreis Waldenburger Bergland/Dortmund, Waldenburger Heimatbote, Norden (Ostfriesland),1969.
• [17] Solecka M.,-red, Wałbrzych na dawnej karcie pocztowej, ze zbiorów Muzeum w Wałbrzychu, Druk DTPS Service s.c.-www.dtp-service. pl. 2008.
• [18] Stadnicki M., Wałbrzyski Informator Kulturalny 2007/10,Wałbrzyskie grafiki Rudolfa Krafta, s.22-23.
• [19] Staffa M.,- red, Praca zbiorowa, Słownik geografii turystycznej Sudetów, Tom 10 Góry Wałbrzyskie, Pogórze Wałbrzyskie, Pogórze Bolkowskie, Wydawnictwo I – bis, Wrocław, 2005.
• [20] Suchodolski J.,Regionalizm w kształtowaniu architektury współczesnej na obszarze Sudetów, Oficyna Wydawnicza PWr, Wrocław, 1996.
• [21] Suchodolski J., Architektura schronisk górskich w Sudetach, Oficyna Wydawnicza PWr, Wrocław, 2005.
• [22] Suchodolski J., Regionalna architektura zajazdów i schronisk na ziemi wałbrzyskiej, Oficyna Wydawnicza PWr, Wrocław, 2011.
• [23] Walter Kosche (1888-1946) https://polskaorg.pl/6166261,Walbrzych,Walter_Kosche_1888_1946.html.
• [24] Wiater P., Zauroczeni Karkonoszami – Stowarzyszenie Artystów św.Łukasza w Szklarskiej Porębie Górnej,Jelenia Góra – Szklarska Poręba, Wydawnictwo AD – REM, J.Góra, 2020.
• [25] Wille B., (Erläuterungen), Die Sagenhalle des Riesengebirges (Mittel- Schreiberhau), “Verlag der‘’ Sagenhalle’’, Berlin, 1904.