Możliwości wykorzystania nauk humanistycznych w teorii bezpieczeństwa

• Autorzy: Adamkiewicz Marek

Identyfikatory

DOI

10.37055/sbn/132151

Warianty tytułu

EN

Prospects of using the humanities in the theory of security

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł stanowią rozważania wokół znaczenia nauk humanistycznych w kształtowaniu problematyki badawczej podejmowanej w naukach o bezpieczeństwie. Tekst potwierdza tożsamość zainteresowań humanistyki z naukami społecznymi, które dotyczą ogólnej refleksji związanej ze współczesnymi przemianami cywilizacyjnymi i przeobrażeniami w standardzie życia ludzi, postępem w naukach oraz rozwojem technologii służących egzystencji. W podejściu do kwestii dotyczących rozwoju humanistyki i wiedzy społecznej występuje dysonans na styku przemian tzw. świadomości technologicznej i moralnej zadumy nad postępem naukowo-technicznym w ogóle. I choć w artykule przedstawione konfiguracje łączenia wiedzy specjalistycznej (stosowanej) z wiedzą ogólną (nauki podstawowe) rzutują na współczesne profilowanie wykształcenia akademickiego, to jednak nie potwierdza tego sam potencjał edukacji humanistycznej (i społecznej też). Tak więc w kształtowaniu konkretnych specjalistów mających być zarówno dobrymi ludźmi, jak i profesjonalistami przeobrażającymi swoją wrażliwość w sukces pracy zawodowej, udział humanistyki jest ograniczany. I pomimo tego, że na poziomie deklaracji dostrzega się konieczność konwergencji humanistyki, bezpieczeństwa i techniki, to jednak na gruncie finansowego wsparcia dla tychże zakres ich poważania różni się. I to właśnie wydaje się być w ogóle znamienne dla poszanowania poszczególnych dyscyplin podstawowych i stosowanych. Okazuje się bowiem, że prymat nauk stosowanych nad podstawowymi nie jest funkcją odmienności przedmiotów zainteresowania i różniącej się metodologii, ale wynika z ekonomicznych pożytków. Tym samym przewaga technokracji nad humanizacją środowiska ludzkiego - przynajmniej na poziomie ważności badań - utrzymuje się, zaś bezpieczeństwo w teorii pozostaje ładną hipotezą, a w praktyce koniecznością.

EN

The article is a reflection on the importance of humanities in shaping the research topics undertaken by the Security Studies. The text affirms the correspondence of interests between the humanities and the social sciences, which in general deal with the reflection on contemporary civilizational changes, transformations in the standard of human life, progress in science, and the development of technologies aiding the human existence. However, there is a dissonance at the junction of the so-called technological consciousness and moral reflection on scientific, and technical progress in general. It concerns the approach to predicaments in the development of the humanities and social knowledge. And, although the article presents the configurations of combining the specialist knowledge (applied) with general knowledge (basic sciences), they affect the modern profiling of academic education, but not fully confirming the potential of humanistic (and social) education by the same token. Thus, the input of the Humanities in such cases is often limited. Nonetheless, it is supposed to educate the qualified specialists to be both, humane and professional person, consciously converting their thoughtfulness into the success of professional work. Yet, despite the fact that on the level of the declaration there is an understanding of the need to converge humanities, security and technology, on the basis of financial support for the above the scope of their approval differs. Hence, they are not treated equally, when it is understood that the individual respect for various disciplines is based on financing researches. It turns out that the primacy of applied sciences over the other studies is not a function of the dissimilarity in focus of interests and differing methodology, but simply is a result of economic benefits. Thus, while security in theory continues to be of hypothetical importance or practical necessity, the advantage of technocracy over the humanization process of the human environment - at least at the level of research importance - is conserved.

Słowa kluczowe

PL

nauki humanistyczne; teoria bezpieczeństwa; zagadnienia sekuritalne; humanistyka sekuritalna

EN

security studies; humanities; social studies; applied sciences; education for security

• Wydawca: Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego
• Czasopismo: Studia Bezpieczeństwa Narodowego
• Rocznik: 2019
• Tom: R. 9, Nr 15
• Strony: 59--85
• Opis fizyczny: Bibliogr. 31 poz.

Twórcy

autor

Adamkiewicz Marek

• Wojskowa Akademia Techniczna

Bibliografia

• [1] Adamkiewicz M., Od etyki do bioetyki, Wydawnictwo WAT, Warszawa 2007.
• [2] Adamkiewicz M., Wprowadzenie do etyki zawodowej, Wydawnictwo WAT, Warszawa 2015.
• [3] Banach Cz., Edukacja ustawiczna wobec teraźniejszości i przyszłości, [w:] Współczesne problemy pedeutologii i edukacji, pod red. E. Sałaty i S. Ośko, ITE-PIB, Radom 2007.
• [4] Bańka J., Zarys filozofii techniki, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1981.
• [5] Białas A., Złudzenie użyteczności stosowanej, [w:] Polskie nauki humanistyczne i społeczne w nowym stuleciu w nowej Europie, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 2006.
• [6] Bobrowski A., Autorytet społeczny humanistyki - autorytet inteligencji, [w:] Polskie nauki humanistyczne i społeczne w nowym stuleciu w nowej Europie, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 2006.
• [7] Brzeziński J.M., Czy Polsce potrzebne są nauki humanistyczne i społeczne?, [w:] Polskie nauki humanistyczne i społeczne w nowym stuleciu w nowej Europie, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 2006.
• [8] Chachulski T., Nauki humanistyczne wobec współczesnej edukacji, czyli o rejonach niezgody, [w:] Polskie nauki humanistyczne i społeczne w nowym stuleciu w nowej Europie, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 2006.
• [9] Cieślarczyk M., Miejsce nauk o bezpieczeństwie i obronności, [w:] Od nauk wojskowych do nauk o bezpieczeństwie, pod red. B. Wiśniewskiego, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Policji, Szczytno 2014.
• [10] Domański H., Niektóre zagrożenia profesjonalizacji, [w:] Polskie nauki humanistyczne i społeczne w nowym stuleciu w nowej Europie, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 2006.
• [11] Domański R., Zajączkowska S., O wpływie restrykcyjnej polityki monetarnej na potencjał badawczo-rozwojowy kraju. Przypadek degradacji Polski na przełomie wieków XX i XXI, [w:] W poszukiwaniu ładu gospodarczego, pod red. E. Mączyńskiej i S. Sadowskiego, PTE, Warszawa 2008.
• [12] Furmanek W., Edukacja ogólnotechniczna i informatyczna wobec wyzwań cywilizacyjnych, [w:] Edukacja techniczna i informatyczna: poglądy, wyzwania, możliwości, pod red. M. Kajdasz-Aoui i A. Michalskiego, Akademia Bydgoska im. Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2003.
• [13] Furmanek W., Podstawy edukacji zawodowej, Fosze, Rzeszów 2000.
• [14] Głowiński M., Osobliwości nauk humanistycznych, [w:] Polskie nauki humanistyczne i społeczne w nowym stuleciu w nowej Europie, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 2006.
• [15] Janion M., Nowa opowieść humanistyki, [w:] Polskie nauki humanistyczne i społeczne w nowym stuleciu w nowej Europie, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 2006.
• [16] Kiepas A., Der Mensch. Das vergessene paradigma der Technikphilosophie?, Sigma Verlag, Munster 2010.
• [17] Kiepas A., Filozofia techniki w dobie nowych mediów, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2017.
• [18] Lizut R.A., Technika a wartości. Spór o aksjologiczną neutralność artefaktów, Wydawnictwo Academicon, Lublin 2014.
• [19] Lubacz J., Nauki techniczne jako nauki humanistyczno-społeczne?, [w:] Polskie nauki humanistyczne i społeczne w nowym stuleciu w nowej Europie, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 2006.
• [20] Nowak J., Rola i znaczenie nauk humanistycznych i społecznych w programach studiów na kierunkach technicznych, „Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Seria: Organizacja i Zarządzanie” 2016, z. 98.
• [21] Parteka A., Wolszczak-Derlacz J., Konwergencja płac w Unii Europejskiej (1995-2005), „Ekonomista” 2010, Nr 3.
• [22] Polskie nauki humanistyczne i społeczne w nowym stuleciu w nowej Europie, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 2006.
• [23] Raczyńska M., Informatyk humanista, „Edukacja-Technika-Informatyka” 2014, nr 5.
• [24] Rejnat E., Filozofia techniki a bioetyka, „Mazowieckie Studia Humanistyczne” 1995, Nr 1.
• [25] Rybkowski R., Uniwersytety jako element amerykańskiego modelu gospodarczego, [w:] Amerykański model gospodarczy. Istota, efektywność i możliwości zastosowania, pod red. W. Bieńkowskiego i M. Radło, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 2006.
• [26] Samsonowicz H., Wartości nauk humanistycznych, [w:] Polskie nauki humanistyczne i społeczne w nowym stuleciu w nowej Europie, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 2006.
• [27] Sarnowska-Temeriusz E., Wprowadzenie: Humanistyka i nauki społeczne wobec przyszłości, [w:] Polskie nauki humanistyczne i społeczne w nowym stuleciu w nowej Europie, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 2006.
• [28] Wróblewski A.K., Protest humanisty-fizyka, [w:] Polskie nauki humanistyczne i społeczne w nowym stuleciu w nowej Europie, [w:] Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 2006.
• [29] Wynagrodzenia - mój wyrzut sumienia, rozmowa z Jarosławem Gowinem, ministrem nauki i szkolnictwa wyższego, „Wyborcza.pl”, dostęp: 29 października 2018.
• [30] Żyżyński J., Budżet i polityka podatkowa, PWN, Warszawa 2009.
• [31] Żyżyński J., Rola państwa w stymulowaniu nauki jako czynnika rozwoju, „Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy” 2011, z. 18.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).