Z dziejów odlewni Braci Evans w Warszawie. Cz. 2

• Autorzy: Skowron Marek

Warianty tytułu

EN

From the history of Evans Brothers casting house in Warsaw. P. 2

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Niekorzystne zawirowania historii na ziemiach polskich na przełomie XVIII i XIX w. nie sprzyjały rozwojowi przemysłu. Dopiero utworzenie Królestwa Polskiego zapoczątkowało zmiany tej sytuacji. Sprzyjało temu sprowadzanie zagranicznych rzemieślników różnych specjalności i udzielanie im licznych ułatwień w osiedlaniu się i zakładaniu warsztatów. W miarę upływu czasu niektóre z nich rozwijały się w prężnie działające zakłady przemysłowe. Artykuł, składający się z trzech części, przedstawia dzieje jednego z takich warsztatów - odlewni Braci Evans. Ta pierwsza na ziemiach polskich odlewnia handlowa przekształcona została w późniejszym okresie w fabrykę maszyn, a jeszcze później w jedno z największych przedsiębiorstw przemysłu maszynowego - Zakłady Mechaniczne „Lilpop, Rau i Loewenstein". W prezentowanej drugiej części opisany został początkowy okres działalności już jako fabryki maszyn. Omówiona została realizacja pierwszych poważnych zamówień rządowych, a także prywatnych, które spowodowały powiększenie fabryki o hutę w Drzewicy.

EN

Unfavorable turbulences of history in the Polish lands at the turn of XVIII and XIX century did not favor the industry development. It was only when the Polish Kingdom was created, that this situation started to change. This was favored by calling foreign craftsmen of various technical skills and providing them with numerous facilitates in settling and opening workshops. As time goes by, some of these workshops were developing into dynamically operating industrial plants. The article, consisting of three parts, presents the history of one of such workshops - Evans Brothers Casting House. This, first in the Polish lands, commercial casting house was later transformed into the factory of machines, and still later into one of the largest enterprises of the machine industry - Mechanical Factory „Lilpop, Rau and Loewenstein". The initial period of its activity, already as the factory of machines is described in the presented second part. The realization of the first serious government as well as private orders, is discussed. These orders caused magnification of the factory by including the ironworks in Drzewica.

Słowa kluczowe

PL

odlewnictwo; odlewnictwo artystyczne; odlewnia Braci Evans

EN

founding; art foundry; Evans Brothers Casting House

• Wydawca: Stowarzyszenie Techniczne Odlewników Polskich
• Czasopismo: Przegląd Odlewnictwa
• Rocznik: 2022
• Tom: Vol. 72, nr 3-4
• Strony: 194--197
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., rys.

Twórcy

autor

Skowron Marek

Bibliografia

• 1. Kurier Warszawski 1823, nr 214, s. 1
• 2. Akt założenia spółki celem produkcji lanego żelaza i budowy machin w Warszawie przez Tomasza Moore Evansa, Józefa Morrisa i Andrzeja Birch Evansa z 1823 roku. Rocznik Warszawski 1961, t. 2, s. 334-338
• 3. Gazeta Korrespondenta Warszawskiego y Zagranicznego 1823, nr 190, s. 2175-2176
• 4. SKOWRON M.: Żeliwne studnie na placu Krasińskich w Warszawie. Przegląd Odlewnictwa, 1987, nr 2, s. 58-59
• 5. Zakład Fabryczny Machin Gospodarskich i Rękodzielnych, tudzież narzędzi i naczyń z lanego lub kutego żelaza, iako też z mosiądzu, wystawiony w Warszawie przez braci Th. i A. Evans. Izys Polska, 1823-24, t. 3, cz. 2, s. 585-591
• 6. K. P.: Fabryka odlewów żelaznych i machin rolniczych Braci Evans. Korrespondent Handlowy, Przemysłowy i Rolniczy 1842, nr 96, s. 1-4
• 7. ŁEPKOWSKIT.: Przemysł warszawski u progu epoki kapitalistycznej. PWN, Warszawa 1960, s. 24
• 8. O machynach parnych. Pamiętnik Rolniczo-Technologiczny Poświęcony Gospodarstwu Wiejskiemu i Domowemu, Sztukom, Rzemiosłom i Rękodzielniom 1833,1.10, s. 105-106
• 9. Kurier Warszawski 1853, nr 183, s. 906
• 10. SZPADKOWSKIT.: Nowa odlewnia Józefa Morris. Gazeta Handlowa i Przemysłowa 1844, nr 59, s. 2-3
• 11. Zdanie sprawy na zebraniu ogólnem akcyonaryuszów Towarzystwa Wyrobów Zbożowych dnia 15 stycznia 1827 r. Monitor Warszawski 1827, nr 23, s. 107-108 i nr 24, s. 113-114
• 12. PIETRUSIŃSKI L.: Andrzej Evans. w: Wieniec - pismo zbiorowe ofiarowane Stanisławowi Jachowiczowi..., Warszawa 1858, s. 416
• 13. Zdanie sprawy Towarzystwa Wyrobów Zbożowych na zebraniu ogólnem akcjonarjuszów dnia 15 stycznia [1829 r.]. Gazeta Polska 1829, nr 25, s. 107-109
• 14. Skarga Alfreda Smith i Douglasa Braci Evans, właścicieli Kuźnic Drzewickich..., Warszawa 1864 r.
• 15. ŁABĘCKI H.: Górnictwo w Polsce, 1.1. Warszawa 1841, s. 410-411
• 16. Korespondencya Lubeckiego z Ministrami sekretarzami stanu Ignacym Sobolewskim i Stefanem Grabowskim. Kraków 1909, t. II 1824- 1826, S. 224-225

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).