Modelowanie właściwości tribologicznych oleju mineralnego z dodatkami przeciwzużyciowymi i przeciwzatarciowymi

• Autorzy: Trzos M. , Ruta R. , Szczerek M.

Warianty tytułu

EN

Modelling the tribological properties of mineral oil with anti-wear and anti-seizure additives

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań eksperymentalnych oleju mineralnego zawierającego dodatki jednocześnie przeciwzużyciowe oraz przeciwzatarciowe. Badania zostały zaplanowane według dwóch metod: planu dla mieszanin z ograniczeniami i planu centralnego kompozycyjnego dla identyfikacji powierzchni reakcji. Uzyskane w wyniku przeprowadzonych eksperymentów dane poddano analizie pod kątem wzajemnego wpływu dodatków na zmianę zużycia elementów współpracujących tarciowo w styku smarowanym olejem mineralnym z dodatkami. Opracowano modele opisujące wartość granicznego obciążenia zużycia w zależności od zawartości dodatków. W wyniku przeprowadzonych badań i analiz wykazano, że jednoczesne stosowanie dodatków przeciwzużyciowych i przeciwzatarciowych może spowodować wzajemne zmniejszenie efektu poprawy właściwości tribologicznych. Na podstawie opracowanych modeli oszacowano udział pozytywnego i negatywnego działania dodatków w zmianie wartości granicznego obciążenia zużycia.

EN

The article presents the results of experimental research of mineral oils with the anti-wear and anti-seizure additives. The experiments were designed in accordance with two methods, namely: the designs of experiments for mixture and the central composite and non-factorial response surface designs. The obtained results were analysed to identify the mutual influence of anti-wear and anti-seizure additives on the changes of the wear of the elements working in frictional contacts lubricated with the mineral oil. The mathematical models of the wear limiting load capacity that depended on the percentage share of additives were developed. In the research results, it was proved that simultaneous addition of both kinds of additives can cause the mutual degradation of the positive effect of additives on tribological properties. With the use of models, the positive and negative shares of additives in the changes of the wear limiting load were estimated.

Słowa kluczowe

PL

kompozycje smarowe; modelowanie; dodatki przeciwzużyciowe; dodatki przeciwzatarciowe

EN

lubricants; modelling; antiwear additives; anti-seizure additives

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
• Czasopismo: Tribologia
• Rocznik: 2014
• Tom: nr 2
• Strony: 155--165
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Trzos M.

• Instytut Technologii Eksploatacji - Państwowy Instytut Badawczy, ul. K. Pułaskiego 6/10, 26-600 Radom, Polska

autor

Ruta R.

• Instytut Technologii Eksploatacji - Państwowy Instytut Badawczy, ul. K. Pułaskiego 6/10, 26-600 Radom, Polska

autor

Szczerek M.

• Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny im. K. Pułaskiego, Wydział Mechaniczny, Instytut Budowy Maszyn, ul. J. Krasickiego 54, 26-600 Radom, Polska

Bibliografia

• 1. Brecher A., Witt S., Yagmur T.: Influences of oil additives on the wear behavior of bali screws Prod. Eng. Res. Devel. 2009 nr 3, pp. 323-327.
• 2. Drabik J., Trzos M.: Modelling relation between oxidation resistance and tribological properties of non-toxic lubricants with the use of artificial neural networks. Journal of Thermal Analysis and Calorimetry, 2012, nr 109, pp. 521-527.
• 3. Stachowiak G.W., Batchelor A.W.: Engineering Tribology - Second Edition. Butterworth-Heinemann, 2001.
• 4. Płaza S., Margielewski L., Celichowski G.: Wstęp do tribologii i tribochemii. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2005.
• 5. Bhushan B.: Modern Tribology Handbook, Vol. 1 - Principles of Tribology; Vol. 2 - Materials, Coatings, and Industrial Applications, CRC Press Inc., Boca Raton, Florida 2001.
• 6. Williams J.: Engineering Tribology. Cambridge University Press, 2005.
• 7. Helmetag K.: Lubrication Formulation: Developing a Simple Model. Tribology & Lubrication Technology, January 2004, pp. 20-24.
• 8. Lansdown A.R.: Lubrication and Lubricant Selection: a Practical Guide, third edition, Professional Engineering Publishing Limited, London 2004.
• 9. Płaza S., Celichowski G., Margielewski L., Leśniak S.: Flash thermolysis of dibenzyl and diphenyl disulphides. Wear 2000, vol. 237, pp. 295-299.
• 10. Matuszewska A., Grądkowski M., Makowska M.: Optymalizacja zawartości dodatków smarnych w modelowych kompozycjach smarowych. Tribologia. 2009, nr 3, s. 171-184.
• 11. Ruta R., Matuszewska A., Grądkowski M.: Modelowanie wpływu dodatków AW/EP na właściwości tribologiczne środków smarowych. Tribologia, 2013 nr 2, s. 169-182.
• 12. Siwiec E.: Właściwości smarne naftowych i estrowych baz olejowych modyfikowanych produktami utlenienia oleju słonecznikowego. Problemy Eksploatacji. 2004, nr 1, s. 213-220.
• 13. Ruta R., Siwiec E., Trzos M.: Modelowanie właściwości tribologicznych kompozycji smarowych. Tribologia 5/2008 (221) 2008, s. 155-170.
• 14. Ruta R.: Modelowanie wpływu zawartości dodatków AW i EP na właściwości tribologiczne środków smarowych. Tribologia, 5/2013 (251), s. 99-113.
• 15. Ruta R., Bator A.: Modele prognostyczne własności tribologicznych środków smarowych. Tribologia 1/2014 (253), s. 95-105.
• 16. Dobosz M.: Wspomagana komputerowo statystyczna analiza wyników badań. Akademicka Oficyna Wydawnicza Exit. Warszawa 2001.