Kinsberg House, a place fit for a prince to live in... Grodno Castle in modern times (16th and 18th centuries) in the light of historiographic sources and field research

• Autorzy: Gryglewska Agnieszka

Identyfikatory

DOI

10.37190/arc210405

Warianty tytułu

PL

Dom Kinsberg, w którym książę nie powstydziłby się zamieszkać... Zamek Grodno w czasach nowożytnych (XVI–XVIII w.) w świetle źródeł historiograficznych i badań terenowych

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The subject of the article is the early modern remodeling and extensions of the medieval Grodno Castle (Kinsberg) at the time when it was the seat of the von Logau family, i.e. Matthäus, Kaspar and Georg, in the years 1545-1595, and its subsequent transformations until 1823. Purchased then by Johann Gustav Gottlieb Büsching, the castle was secured and turned into a romantic ruin. The studies were based on the analysis of German historical research, mainly from the 19^th and the beginning of the 20^th century, using the sources which were either incomplete or lost in 1945. Historical descriptions of buildings and an attempt at interpreting them were presented. Preserved iconographic materials and the field research, which was conducted in the years 2019-2021 by a team of scientists from the Department of History of Architecture, Art and Technology of Wrocław University of Science and Technology, were also taken into consideration. The aim of the article was to present the architecture of the castle in its heyday. The discussed early modern phase of its remodeling turned out to be a consistently implemented and completed concept of rebuilding the late-gothic castle from the beginning of the 16^th century into an elegant Renaissance residence which consisted of a three-winged body of the upper castle closed with a curtain wall, crowned with a high roof surrounded by an attic, with an internal courtyard and a tower; then the middle castle, outer bailey and lower castle. In terms of the quality of architecture and its design, Grodno Castle could compete with Silesian princely residences at the end of the 16^th century.

PL

Tematem artykułu są nowożytne przebudowy i rozbudowy średniowiecznego zamku Grodno (Kinsberg) w czasach, gdy był siedzibą rodziny von Logau, Matthäusa, Kaspara i Georga, w latach 1545-1595, oraz jego późniejsze przemiany – do 1823 r. Zakupiony wówczas przez Johanna Gustava Gottlieba Büschinga zamek został zabezpieczony i przekształcony w romantyczną ruinę. Studia zostały oparte na analizie niemieckich opracowań historycznych, przede wszystkim z XIX i początku XX w., wykorzystujących obecnie niekompletne lub zaginione w 1945 r. źródła. Zaprezentowano historyczne opisy budowli oraz próbę ich interpretacji z uwzględnieniem zachowanych materiałów ikonograficznych oraz badań terenowych, prowadzonych w latach 2019-2021 przez zespół naukowców z Katedry Historii Architektury, Sztuki i Techniki Politechniki Wrocławskiej. Celem artykułu było przedstawienie architektury zamku w okresie jego największej świetności. Omówiona nowożytna faza jego przebudowy okazała się konsekwentnie realizowaną i skończoną koncepcją przebudowy późnogotyckiego zamku z początku XVI w. w wytworną renesansową rezydencję, składającą się z trójskrzydłowej bryły zamku górnego zamkniętej ścianą kurtynową, zwieńczonej wysokim dachem otoczonym attyką, z wewnętrznym dziedzińcem, wieżą i przedbramiem; średniego zamku, międzymurza i dolnego zamku. Pod względem jakości architektury i jej wystroju zamek Grodno mógł w końcu XVI w. rywalizować ze śląskimi rezydencjami książęcymi.

Słowa kluczowe

EN

architecture of 16th century; architecture of 17th century; architecture of 18th century; Grodno Castle; von Logau; Silesia; Zagórze Śląskie

PL

architektura XVI w.; architektura XVII w.; architektura XVIII w.; zamek Grodno; von Logau; Śląsk; Zagórze Śląskie

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Architectus
• Rocznik: 2021
• Tom: Nr 4 (68)
• Strony: 49--62
• Opis fizyczny: Bibliogr. 28 poz., il.

Twórcy

autor

Gryglewska Agnieszka

• Faculty of Architecture, Wrocław University of Science and Technology

• https://orcid.org/0000-0001-7073-6687

Bibliografia

• [1] Lutsch H., Bilderwerk schlesischer Kunstdenkmäler, Bd. 1, Kuratorium des Schlesischen Museums der Bildenden Künste, [Breslau] 1903.
• [2] Zemplin A., Beschreibung und Geschichte der Burg Kynsberg im Schlesierthale des Fürstenthums Schweidnitz, bis zum Jahre 1823, Friedrich Wilhelm Größel, Breslau 1826.
• [3] Schubert H., Burg Kinsberg in Schlesien. Beschreibung und Geschichte derselben nach urkundlichen Material bearbeitet, Verlag von Max Woywod, Breslau 1886.
• [4] Weber R., Schlesische Schlösser, Verlag des Deutschen Schloesser Albums, Dresden–Breslau 1910.
• [5] Schaetzke V., Schlesische Burgen und Schlösser (Iser-, Riesen-, Waldenburgergebirge und Vorberge). Ein Beitrag zur Burgenkunde mit Abbildungen, Verlag L. Heege, Schweidnitz 1927.
• [6] Reimann W., Führer durch das Waldenburger Bergland und das Eulengebirge insbesondere durch Waldenburg, Salzbrunn, Fürstenstein, Charlottenbrunn, Görbersdorf, durch das Weistritztal, Schlesiertal, Reimsbachtal, sowie durch die Adersbacher und Weckelsdorfer Felsen, Verlag von Georg Brieger, Schweidnitz 1912.
• [7] Nasone E.I., Phoenix redivivus, ducatuum, svidnicensis & javroviensis. Der wieder–lebendige Phoenix / der beyden Fürstenthümer / Schweidnitz und Jauer, Baumannische Erben Druckerey, Breslau 1667.
• [8] H.O., Die Kynsburg. Den Besuchern derselben gewidmet , Hermann Thieme, Schweidnitz 1859.
• [9] www.szukajwarchiwach.pl [accessed: 22.05.2021].
• [10] Rozpędowski J., Zamek Grodno w Zagórzu Śląskim i zamki Nowy Dwór, Radosno, Rogowiec, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1960.
• [11] Duncker A., Kynau mit der Kynsburg nr 447, Berlin 1857–1883.
• [12] Zemplin A., Beschreibung und Geschichte der Burg Königsberg im Schlesierthale , "Schlesische Provinzialblätter" 1824, Bd. 79, 345–371.
• [13] Müller K.A., Vaterländische Bilder, in einer Geschichte und Beschreibung der alten Burgfesten und Ritterschlösser Preussens, T. 1, Die Burgfesten und Ritterschlösser Schlesiens (beider Antheile), so wie der Graffschaft Glatz, Verlag Carl von Fleming, Glogau 1837.
• [14] Büsching J.G.G., Die Kinsburg in ihrem gegenwärtigen Zustande mit Erinnerungen aus dem Fremdenbuch auf derselben, Verlag der Kunst- und Buchhandlung J. D. Grüson & Comp., Breslau 1827.
• [15] Schubert H., Burg Kinsberg in Schlesien. Beschreibung und Geschichte derselben nach urkundlichen Material bearbeitet, 3 Aufl., Verlag von Max Woywod, Breslau 1910.
• [16] Engelbert K., Kaspar von Logau. Bischof von Breslau (1562–1574). Ein Beitrag zur schlesischen Reformationsgeschichte, T. 1, Trewendt & Granier, Breslau 1926.
• [17] Rozpędowski J., Zagórze Śląskie – Zamek Grodno, "Zeszyty Naukowe Politechniki Wrocławskiej. Architektura 2" 1957, Nr 16, 7–32.
• [18] Sakwerda J., Zamek Grodno, Wałbrzyskie Centrum Informacji Turystycznej, Wałbrzych 1989.
• [19] Zedler J.H., Grosses vollständiges Universal-Lexicon aller Wissenschaften und Künste, J.A. Franckenstein, P.D. Longolius, C.G. Ludovici, Halle, Leipzig, 1731–1754, 255.
• [20] Rybotycki J., Zamek piastowski w Jaworze, Jaworski Ośrodek Kultury, Jawor 1988.
• [21] August (Sachsen), https://de.wikipedia.org/wiki/August_(Sachsen) [accessed: 17.05.2021].
• [22] Zbroje rycerskie w sieni zamku Grodno, https://polska-org.pl/4097443,foto.html?idEntity=515535 [accessed: 1.07.2021].
• [23] Ruina Zamku Grodno na przedwojennej fotografii, https:/polska-org.pl/4235668,foto.html [accessed: 1.07.2021].
• [24] https://polska-org.pl/foto/6121/Wnetrza_zamku_gornego_Zagorze_Slaskie_6121764.jpg [accessed: 1.07.2021].
• [25] Lutsch H., Bilderwerk schlesischer Kunstdenkmäler, Bd. 2, Kuratorium des Schlesischen Museums der Bildenden Künste, [Breslau] 1903.
• [26] Jagiełło-Kołaczyk M., Sgraffita na Śląsku 1540–1650, Oficyna Wydawnicza PWr, Wrocław 2003.
• [27] Bericht des Provinzial-Konservators der Kunstdenkmäler der Provinz Schlesien über die Tätigkeit vom 1 Januar 1905 bis 31 Dezember 1906, [...], Breslau 1907.
• [28] Quast A.F., Szkic kaplicy zamku Grodno, [drawing, 2.09.1832], https://www.herder-institut.de/bildkatalog/iv/73046 [accessed: 1.07.2021].