Formation and Evolution of the Polish Intelligence Structures In the Second Polish Republic

• Autorzy: Warchał A. , Zajko D.

Warianty tytułu

PL

Proces powstawania i transformacji wywiadu i kontrwywiadu II RP

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The article’s main subject matter is a historical presentation of formation process and evolution of the intelligence and counterintelligence agencies of the Second Republic of Poland, between the 1918 a 1939. The authors attempt to characterize, based on historical and contemporary sources and evaluated data, the structure, organization and general activities of the Polish intelligence and counterintelligence agency, in that period ending at the outset of WWII. In an effort to analyze specific intelligence agencies – the role they played in the state security system of the Second Republic of Poland, we can observe an evolvement of the intelligence sector of Poland being initiated by the patriots working previously for the independence movement’s organizations, also those, who were prior to Poland’s regaining independence the officers of foreign armies and security forces. And later were able to use acquired knowledge for the new organizational structures. However, relying especially on the Poland’s tradition of intelligence services prior to the loss of independence.

PL

Głównym przedmiotem rozważań w artykule jest proces kształtowania się służb wywiadowczych II Rzeczypospolitej Polskiej w przełomowym okresie między 1918 a 1939 rokiem. Prześledzono przebieg formowania się i ewolucji powstałych wtedy instytucji wywiadu i kontrwywiadu. W pracy podjęto próbę scharakteryzowania struktury organizacji i działalności polskiego wywiadu oraz kontrwywiadu w tamtych latach przed II WŚ. Przy założeniach analitycznych treści dotyczących specyficznych instytucji wywiadowczych i kontrwywiadowczych możemy zaobserwować rolę, jaką pełniły w systemie bezpieczeństwa państwa. Ewolucja systemu bazowała na patriotycznym uczestnictwie osób działających wcześniej w organizacjach wolnościowych i na polskich żołnierzach obcych wojsk, którzy pracując wcześniej w komórkach sztabowych, byli w stanie wykorzystać swoje doświadczenie w budowaniu nowych struktur. Oczywiście wpływ na rozwój tych struktur miało również odwołanie się do polskich tradycji wojskowych sprzed utraty niepodległości.

Słowa kluczowe

EN

Second Polish Republic; intelligence; counterintelligence; security forces; structure of intelligence; structure of counterintelligence institutions

PL

II Rzeczpospolita; wywiad; kontrwywiad; służby bezpieczeństwa; struktura jednostek wywiadowczych; struktura jednostek kontrwywiadowczych

• Wydawca: Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego
• Czasopismo: Studia Bezpieczeństwa Narodowego
• Rocznik: 2016
• Tom: R. 6, Nr 9
• Strony: 283--300
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz.

Twórcy

autor

Warchał A.

• Wojskowa Akademia Techniczna

autor

Zajko D.

• Ph.D. candidate at the MUT Cybernetics Faculty / Doktorant WCY WAT

Bibliografia

• 1. ABW, Służby specjalne II RP (1918-1939). Blaski i cienie, Emów 2013.
• 2. CAW – Rocznik Archiwalno-Historyczny, http://caw.wp.mil.pl/plik/file/biuletyn/r2/r2_12.pdf (17.03.2016).
• 3. Ćwięk H., Zwalczanie niemieckich służb specjalnych na ziemiach zachodnich i północnych Rzeczypospolitej, UOP, Warszawa 1998.
• 4. Grajek M., Enigma. Bliżej prawdy, Poznań 2010.
• 5. Grzegorowski Z., Służby specjalne a bezpieczeństwo państwa polskiego, Toruń 2013.
• 6. http://www.wprost.pl/ar/101243/Wielka-dwojka/ (17.03.2016).
• 7. Irredentystyczny − SJP, www.sjp.pl (17.03.2016).
• 8. Kopczyk H., Niemiecka działalność wywiadowcza na Pomorzu 1920-1933, Gdańsk 1970.
• 9. Krzak A., Gibas-Krzak D., Służby specjalne w systemie bezpieczeństwa państwa, Warszawa 2012.
• 10. Misiuk A., Służby specjalne II RP, Bellona, Warszawa 1998.
• 11. Pepłoński A., Kontrwywiad II RP, Bellona, Warszawa 2002.
• 12. Pepłoński A., Wojna o tajemnice. W tajnej służbie Drugiej Rzeczypospolitej 1918-1944, Kraków 2011.
• 13. Pepłoński A., Wywiad polski na ZSRR 1921-1939, Bellona, Warszawa 1996.
• 14. Polski szpieg Jerzy Sosnowski, http://www.eioba.pl/a/3oik/polski-szpieg-jerzy-sosnowski (17.03.2016).
• 15. Słownik PWN, http://sjp.pwn.pl/slownik/ (17.03.2016).
• 16. Stawecki P., Polityka wojskowa Polski 1921-1926, Warszawa 1981.
• 17. Strona internetowa: http://pl.wikipedia.org/wiki/S%C5%82u%C5%BCby_specjalne (17.03.2016).
• 18. Szawłowski R., Między ZSRR a III Rzeszą. Polski wywiad we wrześniu 1939 r., „Arcana” nr 32 (2/2000).
• 19. Woszczyński B., Ministerstwo Spraw Wojskowych 1918-1921. Zarys organizacji i działalności, Warszawa 1972.
• 20. Zalewski S., Służby specjalne w państwie demokratycznym, AON, Warszawa 2005.
• 21. Żebrowski A., Ewolucja polskich służb specjalnych. Wybrane obszary walki informacyjnej, Kraków 2005.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).