Nieformalne planowanie przestrzenne – przesłanki, cele i instrumenty. przykład planowania rozwoju obszaru metropolitalnego Poznania

• Autorzy: Kaczmarek T.

Warianty tytułu

EN

Informal Spatial Planning – Premises, Goals and Instruments. An Example of Planning of the Poznań Metropolitan Area

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Co najmniej dwie dekady minęły od zmiany paradygmatu zarządzania w dziedzinie polityki i administracji publicznej w Europie i przejścia od weberowskiego lub neoweberowskiego modelu zarządzania (governing) do modelu współzarządzania (governance) [Rhodes 2000; Kettl 2002]. Istotą tej transformacji jest współpraca sfery publicznej i komercyjnej, udział w zarzą- dzaniu interesariuszy społecznych, współpraca instytucji państwowych, samo- rządowych i pozarządowych, decentralizacja podejmowania decyzji, zastą- pienie hierarchicznej osi zależności powiązaniami horyzontalnymi, w tym sieciowymi [Sullivan, Skelcher 2002; Armitage et al. 2007]. U źródeł tych zmian leży chęć wyeliminowania w procesie zarządzania negatywnych cech szeroko rozumianej biurokracji oraz ograniczenie konfliktów społecznych przez uspołecznienie procesu podejmowania decyzji. Nowy, szerszy model zarządzania międzysektorowego i partnerskiego w szczególności implanto- wany jest w mniejszych strukturach zarządzania, w tym na poziomie lokalnym [Geddes 2006]. Jednym z narzędzi governance jest kontrakt (umowa) wiążący partnerów procesów rozwojowych, dokument określający wzajemne zobowią- zania i współzależności z niepisanymi regułami postępowania w uzgodnionym konsensusie aksjologicznym [Noworól 2016]. Macneil [1974, za Stankiewicz 2012] do norm wspierających procesy kontraktowania, akcentujących wagę kooperacji, która respektuje solidarność i wzajemność, zalicza m.in.: dążenie do integracji, wzajemność świadczeń, wspólne tworzenie norm, planowanie i programowanie rozwoju.

EN

The article presents the essence, objectives and instruments of informal spatial planning highly developed in Western and relatively new in Poland. It is targeted at areas with ambiguous boundaries (soft spaces) and to planning areas between designated administrative levels. The planning approaches which are generally described as “informal” are characterised by non-formalised and non-binding procedures, and by their focus on achieving a consensus. The first part of the article presents the conceptual issues and further informal planning instruments used in Western European countries at different spatial scales. The next section presents the legitimacy of the creation of informal plans in Poland, using the example of The Development Concept of Spatial Development Directions of Poznań Metropolis [Kaczmarek, Mikuła 2016], reflecting an integrated approach to solving the problems of spatial development of urban functional areas in Poland.

Słowa kluczowe

EN

governance; informal spatial planning; metropolitan area; Poznań; soft space; territorial contract

• Wydawca: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN ; Towarzystwo Urbanistów Polskich
• Czasopismo: Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN
• Rocznik: 2017
• Tom: No 266
• Strony: 73--92
• Opis fizyczny: Bibliogr. 32 poz., ryc., tab.

Twórcy

autor

Kaczmarek T.

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza

Bibliografia

• 1. Allmendinger P., Haughton G., 2009, Soft Spaces, Fuzzy Boundaries, and Metagovernance: The New Spatial Planning in the Thames Gateway. Environment and Planning, t. 41, wyd. 3: 617-633.
• 2. Armitage D. F., Berkes F., Doubleday N. (red.), 2007, Adaptive Co-management: Collaboration, Learning and Multi-level Governance. University of British Columbia, Vancouver.
• 3. Delcamp A., 1997, La cooperation intercomunale en Europe. In: L’intercomunalite – balance et perspectives. PUF, Paris.
• 4. Dörry S., Decoville A., 2016. Governance and Transportation Policy Networks in the Cross-border Metropolitan Region of Luxembourg: A Social Network Analysis. European Urban and Regional Studies, 23: 69-85.
• 5. Geddes M., 2006, Partnership and the Limits to Local Governance in England: Institutionalist Analysis and Neoliberalism. International Journal of Urban and Regional Research, 30: 76-97.
• 6. Haughton G., Allmendinger P., 1998, The Soft Spaces of Local Economic Develop- ment. Local Economy, 23: 138-148.
• 7. Haughton G., Allmendinger P., Counsell D., Vigar G., 2010, The New Spatial Planning: Territorial Management with Soft Spaces and Fuzzy Boundaries. Taylor & Francis, London.
• 8. Izdebski H., 2010, Dwadzieścia lat samorządu terytorialnego – potrzeba rozwiązania problemu Metropolii, [w:] Metropolie. Wyzwanie polskiej polityki miejskiej, R. Lutrzykowski, R. Gawłowski (red.). Wyd. Adam Marszałek, Toruń.
• 9. Kaczmarek T., Mikuła Ł., 2007, Ustroje terytorialno-administracyjne obszarów metro- politalnych w Europie. Bogucki Wyd. Naukowe, Poznań.
• 10. Kaczmarek T., Mikuła Ł. (red.), 2016, Koncepcja Kierunków Rozwoju Przestrzennego Metropolii Poznań, Centrum Badań Metropolitalnych, UAM, Poznań.
• 11. Kaczmarek T., Nowak J., Mikuła Ł., Wójcicki M., 2011, Założenia i proces budowy strategii rozwoju aglomeracji poznańskiej. Biblioteka Aglomeracji Poznańskiej, nr 18. Bogucki Wyd. Naukowe, Poznań.
• 12. Kaczmarek T., Mikuła Ł., Kaczmarek L. (red.), 2012, Studium Uwarunkowań Rozwoju Przestrzennego Aglomeracji Poznańskiej. Centrum Badań Metropolitalnych, UAM, Poznań.
• 13. Kettl D. F., 2002, The Transformation of Governance: Public Administration for Twenty-first Century America. John Hopkins University Press, Baltimore. Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (KPZK 2030), 2012, Monitor Polski (poz. 252).
• 14. Macneil I. R., 1974, The Many Futures of Contracts. Southern California Law Review, nr 47: 691-816.
• 15. Mandel K., 2008, Regional Governance – Made by Rhein-Neckar: das neue Organisationsmodell für die Region, [w:] Metropolregionen in Deutschland: 11 Beispiele
• 16. für Regional Governance, J. Ludwig, K. Mandel, C. Schwieger, G. Terizakis. Baden-Baden: 130-142.
• 17. Markowski T., 2013, Territorial Dimensions of Integrated Development Policy – Expectations and Challenges Concerning Planning and Institutional Systems. Studia Regionalia KPZK PAN, t. 35: 51-64.
• 18. Metzger J., Schmitt P., 2012, When Soft Spaces Harden: the EU Strategy for the Baltic Sea Region. Environment and Planning A, 44: 263-280.
• 19. Mikuła Ł., 2016, Nowe uregulowania prawne planowania metropolitalnego w Polsce, [w:] Integracja planowania przestrzennego w Metropolii Poznań – problemy, metody, osiągnięcia, Ł. Mikuła (red). Biblioteka Aglomeracji Poznańskiej, nr 27, Bogucki Wyd. Naukowe, Poznań.
• 20. Noworól A., 2016, Kontrakt, jako instrument zarządzania obszarami funkcjonalnymi. Referat wygłoszony na konferencji Gospodarowanie przestrzenia miast i regionów. Teoria i praktyka obszarów funkcjonalnych. UE, Kraków.
• 21. Parysek J. J., 2007, Wprowadzenie do gospodarki przestrzennej. Wyd. Naukowe UAM, Poznań. Planungsbegriffe in Europa, Deutsch-Niederländisches Handbuch der Panungsbegriffe, ARL, 2003.
• 22. Preising T., 2008, Metropolregionen – ein fragender Blick. Potenziale und Perspektiven für die räumliche Planung. Planerin 1: 36-37.
• 23. Raumbedeutsame Planungen und Projekte im nordrhein-westfälisch/niedersächsi- schen/niederländischen Grenzraum. Aktionskarte Raumentwicklung über Gren- zen, 2009.
• 24. Regulski J., Ptaszyńska M., Kazimierska E., 1986, Instrumenty polityki przestrzennej. Założenia metodyczne i kierunki badań, [w:] Instrumenty polityki przestrzennej. Biuletyn KPZK PAN, z. 130, PWN, Warszawa: 8–34
• 25. Rhodes R. A. W., 2000, Debating Governance. Oxford University Press, Oxford.
• 26. Sohn C. 2014, The Border as a Resource in the Global Urban Space: A Contribution to the Cross-Border Metropolis Hypothesis. International Journal of Urban and Regional Research, 38: 1697-1711.
• 27. Stankiewicz W., 2012, Ekonomika instytucjonalna. Zarys wykładu. Wyd. Prywatnej Wyższej Szkoły Businesu, Administracji i Technik Komputerowych, Warszawa.
• 28. Strategia Rozwoju Aglomeracji Poznańskiej. Metropolia Poznań 2020, 2011, Centrum Badań Metropolitalnych, UAM, Poznań.
• 29. Sullivan H., Skelcher C. K., 2002, Managing Across Boundaries. Palgrave Macmillan, Basingstoke.
• 30. Ustawa z 9 października 2015 r. o związkach metropolitalnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 1890).
• 31. Walsh C., Jacuniak-Suda M., Knieling J., Othengrafen F., 2012, Soft Spaces in Spa- tial Planning and Governance: Theoretical Reflections and Definitional Issues. Regional Studies Association European Conference, Delft, 13-16 Mai.
• 32. Waterhout B., 2010, Soft Spaces and Governance: The Transformation of Planning, 24th AESOP. Annual Conference, Helsinki, 7-10th July, 2010.