Architecture as the art of creating human-friendly places

• Autorzy: Chęć-Małyszek Agnieszka

Identyfikatory

DOI

10.35784/bud-arch.1520

Warianty tytułu

PL

Architektura sztuką tworzenia miejsc przyjaznych człowiekowi

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The public space of a city plays a special role in the life of every human being, as it meets basic and at the same time most important needs related to safety and comfort of life. It is a combination of an idea and a technique, which for centuries has reflected the changes taking place in people's social and cultural life. While the city is a multi-layered structure with a clearly separated private and public zone, creating mutual relations between the buildings. Camillo Sitte saw the city urban spaces as a work of art, które should be designed in such a way that the inhabitants feel safe and happy, as it is not just a show-off of technical skill, but an artistic undertaking. [1] The art of designing architecture does not exist for itself, but is created for the target audience. It provides a harmony that satisfies human needs and guarantees survival. It is an important factor influencing the development of an individual through the organization of a social living space. Urban spaces are primarily people and their needs that change over time. The first part of the article is devoted to the role of public spaces and the idea of the city as a work of art. The second part, in turn, is an attempt to define architecture as a kind of fine arts, taking into account the role it plays in the social life of Lublin's residents. The article is an attempts to emphasize the importance of architecture in designing a human-friendly environment as an art design that meets social expectations with the use of selected examples urban space of the city of Lublin.

PL

Przestrzeń publiczna miasta pełni szczególną rolę w życiu, każdego człowieka gdyż, to ona spełnia podstawowe a zarazem najważniejsze potrzeby związane z bezpieczeństwem i komfortem życia. Stanowi połączenie pomysłu i techniki, która od wieków odzwierciedla przemiany zachodzące w życiu społecznym i kulturowym ludzi. Miasto stanowi wielowarstwową strukturę z wyraźnie wydzieloną strefą prywatną i publiczną tworząc wzajemne relacje między budynkami. Camillo Sitte patrzył na miasto jak na dzieło sztuki. Twierdził, że sztuka budowania miast polega na artystycznej umiejętności komponowania poszczególnych elementów architektury. Sztuka projektowania architektury nie istnieje sama dla siebie, lecz tworzona jest dla właściwego jej odbiorcy. Zapewnia harmonię, która zaspokaja ludzkie potrzeby gwarantując przetrwanie. Stanowi istotny czynnik, wpływający na rozwój jednostki po przez organizację społecznej przestrzeni życia. Przestrzenie miejskie to przede wszystkim ludzie i ich zmieniające się w czasie potrzeby. Niniejszy artykuł w sposób szczególny zwraca uwagę na rolę architektury, jako sztuki kształtowania przestrzeni „dla i na” potrzeby ludzi oraz jej oddziaływania. Podjęto w nim próbę naświetlenia znaczenia architektury w projektowaniu środowiska przychylnego człowiekowi, jako sztuki spełniającej oczekiwania społeczne na przykładzie wybranych przestrzeni miasta Lublina.

Słowa kluczowe

EN

architecture; art; work of art; public space; urban space

PL

architektura; sztuka; dzieło sztuki; przestrzeń publiczna; przestrzeń miejska

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej
• Czasopismo: Budownictwo i Architektura
• Rocznik: 2021
• Tom: Vol. 20, no 1
• Strony: 59--76
• Opis fizyczny: Bibliogr. 45 poz., fig.

Twórcy

autor

Chęć-Małyszek Agnieszka

• Department of Architecture and Urban Planning; Lublin University of Technology, ul. Nadbystrzycka 40, 20-618 Lublin, Poland

• https://orcid.org/0000-0001-6004-0635

Bibliografia

• 1. Sitte C., “City Planning Accordung to Arrtistic Principles”, in: Camillo Sitte. The Brith of Modern City Planing, edi. G.R.Collins, C.C. Collins, New York 2006, p.141-142.
• 2. Słownik Języka Polskiego PWN. Warszawa, 1985.
• 3. Biegański P., Architektura – sztuka kształtowania przestrzeni. Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1974, p.21-34, p.53-58.
• 4. Erskine R., “Democratic Architekture - The Universal and Usefule Art: Projects and Reflections”, Journal of the Royal Society of Arts, vol. 130, September 1982, p. 642-659.
• 5. Borucka J., “Powtórne spojrzenie - conversation with Kurt Forster”, Architektura & Biznes, no. 5/2005 Available: https://sztuka-architektury.pl/article/4458/czym-jest-architektura [Accessed: 1 Jan 2000]
• 6. Frascari M., “The Tell-the-Tale Detail”, in: VIA 1984, Universytet of Pennsylvania and MIT press, M.no.7, p.23.
• 7. Wielka Encyklopedia Francuska. d’Alembert J. i Didrot D. eds., Paris 1772.
• 8. Perret A., Contribution a une thèorie de I’architecture. Paris 1952, p.27.
• 9. Le Corbusier, W stronę architektury. Original title: Vers une architecture. Wydawnictwo Centrum Architektury, concept and running of the series: Piątek G., Stępnikowska A., translation: Swoboda T., Warszawa 2012, p. 16-27.
• 10. Janowska A., “Division of Public Architecture and Housing, the Institute of Architecture”, Urbanism and Heritage Protection, Faculty of Architecture, Poznan University of Technology 2016, p. 27–38.
• 11. Humeniuk M., „Architektura szczęścia – studium oddziaływania na zmysły człowieka poprzez percepcję przestrzeni mieszkalnej”, Zeszyty Naukowe Politechnika Warszawska, no.66(3), 2019, p.72-79.
• 12. Tatarkiewicz W., Droga przez estetykę. PWN, Warszawa 1972, p.21-28.
• 13. Tatarkiewicz W., Historia estetyki. vol.2, PWN, Warszawa 1962, p.13.
• 14. Przybylski Cz., Luba- Jonkajtys G. Architektura i Architekci Świata Współczesnego, Arkady, Warszawa 1996, p. 28.
• 15. Kozłowski D., „Definiowanie przestrzeni architektonicznej – architektura jako sztuka”, Technical Journal, Architektura, 10-A, 2016, p.7-8.
• 16. Hegel G. W.F., Estetica. 2 vol., translated by N. Merker and N. Vaccaro, Milano 1967, p. 875.
• 17. G.Lukács, Estetica. Einaudi, Turyn 1960, p. 1210.
• 18. The Encyclopaedia Britannica, edi. Scruton R., Collins P. and Others, published:10 Oct 2019. Available: https://www.britannica.com/topic/architecture [Accessed: 01 Nov 2020]
• 19. Architecture the useful and universal art, p.1. Available: http://www.ekero.se/Global/Uppleva_och_gora/Kultur_fritid/kulturmiljoer/Raffes_tal.pdf [Accessed: 10 Oct 2016]
• 20. Jacobson N., “A taxonomy of dignity: a grounded theory study”, BMC Interna-tional Health and Human Rights, no. 9(1), 2009.
• 21. Witt S. Le, “Paragraphs on Conceptual Art”, in Art in Theory 1900 – 2000 An Anthology of Changin Ideas, Ch. Harrison and P. Wood eds., Blackwell Publishing 1967, p. 846-847.
• 22. Bouman O., Hyperarchitecture w Kas Oosterhuis Programmable Architecture, L'Arcaedizioni, Mediolan, 2002, p.6-7.
• 23. Gehl J., "Użytkowanie przestrzeni publicznych”, Życie między budynkami. Wydawnictwo RAM, Kraków 2009.
• 24. Le Corbusier, Architektka jest mądrą, skoordynowaną grą brył w świetle (Charles-Édouard Jeanneret-Gris; 1887–1965) – Swiss architect, Por. Le Corbusier, W stronę Architektury, Fundacja Centrum Architektury, Warszawa 2012, p. 47-50.
• 25. Gidion S., Przestrzeń, czas i architektura. PWN, Warszawa 1968, p. 568.
• 26. Jacobs J., The Death and Life of Great American Cities. Publishing house Random House, New York 1961, p.83.
• 27. Prokopska A., Martyka A., “Miasto, jako organizm przyjazny człowiekowi”, Budownictwo i Architektura, vol. 16(1) (2017), Lublin 2017, p.165-174. https://doi.org/10.24358/Bud-Arch_17-161_14
• 28. Unwin R., Town planning in practis. An Introduction of teh Art Designing Cities and Suburbs. Franklin Classics Trade Press, USA 2018, p.30-33.
• 29. Severo R., “Kevin a. Lynch, 66, Pioneer Urban Theorist”, The New York Times, [Published: 3 May 1984], Available: https://www.nytimes.com/1984/05/03/obituaries/kevin-a-lynch-66-pioneer-urban-theorist.html [Accessed: 3 May 2019]
• 30. de Portzamparc Ch., Writing and seeing architecture. Univ Of Minnesota Press; 1st Edition, England 2008, p.15-20.
• 31. Sadowy K., “Godność życia jako miernik rozwoju społeczno-gospodarczego miast”, Studia Regionalne i Lokalne, no 1(5) 2014, p.64-78.
• 32. Mun-Delsalle Y-J., Bernard Tschumi's Architecture Is Not Just About Space And Form But Also The Events Happening Inside. Available: https://www.forbes.com/sites/yjeanmundelsalle/2015/09/07/bernard-tschumis-architecture-is-not-just-about-space-and-form-but-also-the-events-happening-inside/#7f56262d7605 [Accessed: 7 Sep 2015]
• 33. Witruwiusz, O architekturze ksiąg dziesięć, PWN, Warszawa1956, p.16.
• 34. Castells M., Społeczeństwo sieci, PWN, Warszawa 2008, p. 21-30.
• 35. Augustyn K., „Kulturotwórczy potencjał nowych mediów”, Zagadnienia Rodzajów Literackich, vol.62, 1(129) 2019, Uniwersytet Wrocławski, p.117-130. Available: http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-7709aef2-37b4-45fb-bee5-3f65bbd5a2e5 [Accessed: 29 Sep 2019]
• 36. Castells, M., Sieci oburzenia i nadziei. Ruchy społeczne w erze Internetu, Translation: Siara O., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2013, p.22-25.
• 37. Wilkoszewska K., Wariacje na postmodernizm, Publishing house Universitas, Edition: II, Kraków 2000, p.88.
• 38. White W.H., The Soacial Life of Small Urabn Spaces, Project for Public Spaces, England 1980, p.53-54.
• 39. Bauman Z., Szanse etyki w zglobalizowanym świecie, Publishing house Znak, Kraków 2007, p. 45.
• 40. Humeniuk M.,”Architektura szczęścia – studium oddziaływania na zmysły człowieka poprzez percepcję przestrzeni mieszkalnej”, Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula, vol. 66(3), 2019, Akademia Finansów i Biznesu Vistula w Warszawie, p.72-79. Available: http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-a6b65b70-e5c5-4a5c-a04f-7d67a9f82c93 [Accessed: 4 Sep 2019]
• 41. Wejchert K., “Elementy kompozycji urbanistycznej”, Publishing house Arkady, Warszawa 1984, p. 21.
• 42. Bryła B., “Ogród Saski w Lublinie. Historia parku miejskiego”, lubelski.pl. Available: https://lubelski.pl/ogrod-saski-w-lublinie-historia-parku miejskiego/ [Accessed: 30 Aug 2018]
• 43. Dybała J., “Plac Litewski w Lublinie. Dzieje zabudowy i założenia urbanistycznego”, Roczniki Humanistyczne, T. XX (1972), z. 5, Lublin 2000, p. 71–80.
• 44. Karłowicz Z., “Krakowskie Przedmieście – historia ulicy”. Available: http://teatrnn.pl/leksykon/artykuly/krakowskie-przedmiescie-historia-ulicy/ [Accessed: 26 Aug 2019]
• 45. Bierwiaczonek K., Społeczne znaczenie miejskich przestrzeni publicznych. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2016, p. 34-37.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).