Ogrody klasztoru sióstr niepokalanek w Nowym Sączu

• Autorzy: Sieradzka M. , Milecka M.

Identyfikatory

DOI

10.5277/arc150402

Warianty tytułu

EN

Convent gardens of the Sisters of the Immaculate Conception of the Blessed Virgin Mary in Nowy Sącz

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Zgromadzenie Sióstr Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny zawiązało się w Rzymie w roku 1859 pod przewodnictwem Matki Józefy Karskiej oraz Matki Marceliny Darowskiej. Celem powstania zgromadzenia oprócz służby dla Boga była praca dla Polski, dla jej przyszłości, dla jej odrodzenia poprzez chrześcijańskie wychowanie kobiety do odpowiedzialności, wzmocnienia duchowego rodziny – w czasach zaborów i prześladowań polskości. W roku 1863 domem macierzystym zgromadzenia stał się Jazłowiec w Galicji Wschodniej, gdzie wypracowano model funkcjonowania tej wspólnoty i przygotowano ją do dzieła wychowawczego, które siostry rozpoczęły już we wrześniu tego roku. Z czasem, ze zwiększającą się liczbą powołań, ale też uczennic, tworzono kolejne fundacje. Fundacja nowosądecka nazywana Białym Klasztorem powstała w latach 1894–1897 jako czwarta fundacja galicyjska tego zgromadzenia. W niniejszym artykule zaprezentowano zespół ogrodów towarzyszących klasztorowi sióstr niepokalanek w Nowym Sączu. Powstał on pod koniec XIX w. na dawnej posiadłości ojców franciszkanów, osadzonych tu jeszcze przez św. Kingę (1234–1292), a wyrugowanych przez cesarza Józefa II (1785). Przedstawiono krótką historię zespołu z uwypukleniem historii kształtowania kompozycji ogrodowej, następnie omówiono główne problemy konserwatorskie, badania szaty roślinnej i kompozycji ogrodowej, a w konsekwencji propozycję kierunku rewaloryzacji ogrodów.

EN

The Congregation of the Sisters of the Immaculate Conception of the Blessed Virgin Mary was established in Rome in 1859 under the leadership of Mother Józefa Karska and Mother Marcelina Darowska. The purpose of the congregation creation was to serve God as well as work for Poland, its future and its revival through the Christian education of women and preparing them for their responsibility in raising a family – in times of partition and persecution of Polishness. So, in 1863 Jazłowiec in Eastern Galicia became the motherhouse of the congregation, where a model of the congregation was created and the basis for educational work was prepared, which the sisters began in September of that year. In the course of time the increasing number of vocations and also the number of pupils, caused the creation of further foundations. The monastery in Nowy Sącz, the so­called “White Monastery”, was built between 1894–1897, as the fourth “settlement” of the Galician Congregation of the Sisters of the Immaculate Conception. This article presents the sets of gardens which surrounded the monastery of the Sisters of the Immaculate Conception in Nowy Sącz, created in the late 19th century in the former estate of the Franciscans. They were established here by St Kinga (1234–1292), and expulsed by Emperor Joseph II (1785). This is a brief history of the order, focusing on the history of shaping the garden composition, then revealing the main problems of its conservation, vegetation and garden composition research, and in consequence the restoration ideas for the gardens.

Słowa kluczowe

PL

siostry niepokalanki; Nowy Sącz; ogrody klasztorne

EN

Sisters of the Immaculate; Nowy Sącz; monastery gardens

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Architectus
• Rocznik: 2015
• Tom: Nr 4(44)
• Strony: 21--32
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., rys.

Twórcy

autor

Sieradzka M.

• Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie/University of Life Sciences in Lublin

autor

Milecka M.

• Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie/University of Life Sciences in Lublin

Bibliografia

• [1] Milecka M., Woda – źródło życia i jej znaczenie w ogrodach klasztornych, „Ekonatura” 2011, Nr 11, 21–23.
• [2] Stępniewska B., Kompozycja zieleni. Część II. Średniowiecze, Politechnika Wrocławska, Wrocław 1993.
• [3] Milecka M., Ogrody klasztorne w kulturze europejskiej, „Ekonatura” 2012, Nr 3, 23–26.
• [4] Kobielus S., Człowiek i ogród rajski w kulturze religijnej średniowiecza, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 1997.
• [5] Beswick F., Shoots out of Eden. Christian Monastic Gardening in the British Isles, Arima Publishing, 2007.
• [6] Kosyra­Cieślak H., Szymczak R., Poszłam siać do Polski… i wzeszło. 150 lat pracy Zgromadzenia Sióstr Niepokalanek, Wyd. Siostry Niepokalanki, Szymanów 2004.
• [7] Gryglaszewski P., Karol Knaus (1846–1904) – kazimierski architekt, Portal Krakowski Kazimierz.pl, www.krakowskikazimierz pl/karol_knaus 18461904_kazimierski architekt.html [accessed: January 2011].
• [8] Jankowski E., Wspomnienia ogrodnika, Państwowy Instytut Wy­dawniczy, Warszawa 1972.
• [9] Litewiak W., Dawne jednostki miar, http://wojciechlitewiak.w. interiowo.pl /jedmiar/dawne.htm [accessed: May 2010].
• [10] Majdecki L., Ochrona i konserwacja zabytkowych założeń ogrodowych, PWN, Warszawa 1993.
• [11] Majdecki L., Tabele wiekowe, [mpis], 1993.
• [12] Domaszewska E., Guźda E., Pintscher M., 100 lat dziejów i pracy apostolskiej Białego Klasztoru Sióstr Niepokalanek w Nowym Sączu: 1897–1997, Wyd. Siostry Niepokalanki, Nowy Sącz 1997.
• [13] Majdecki L., Historia ogrodów, PWN, Warszawa 2007.
• [14] Krenz M., Średniowieczna symbolika wirydarzy klasztornych, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 2005.