Postawy konsumentów wobec autentyczności produktów żywnościowych

• Autorzy: Kowalska M.

Identyfikatory

DOI

10.15199/48.2017.9.2

Warianty tytułu

EN

Consumers’ attitudes to authenticity of foodstuffs

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Łańcuch dostaw żywności jest coraz bardziej podatny na zagrożenia wprowadzane celowo, w tym oszustwa żywnościowe i akty terroryzmu żywnościowego. W odpowiedzi na tę sytuację, przepisy prawa i rozwiązania systemowe stosowane w branży spożywczej coraz częściej służą ochronie i obronie łańcucha żywnościowego. Sytuacja rosnącej podatności łańcucha dostaw żywności na zagrożenia nieprzypadkowe stwarza producentom nowe możliwości w walce z konkurencją. Mogą oni wyróżniać swoje produkty od innych autentycznością, dzięki czemu umocni się ich pozycja konkurencyjna, a wynik ekonomiczny wzrośnie. Warunkiem sukcesu jest jednak pewien poziom świadomości i wiedzy konsumentów na temat fałszowania żywności i jej autentyczności. We wrześniu 2016 r. przeprowadzono anonimowe badanie ankietowe z obszaru autentyczności żywności wśród 103 pracowników Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej (UMCS) w Lublinie, nienauczycieli. Dla większości ankietowanych osób autentyczny produkt spożywczy to przede wszystkim produkt, którego wykaz składników umieszczony na opakowaniu lub etykiecie jest zgodny z prawdą. Ponad 90% uczestniczących w badaniu pracowników jest skłonnych zapłacić więcej za autentyczny produkt spożywczy, przy czym najczęściej deklarują oni, iż są w stanie zwiększyć swoje wydatki na żywność tylko o 10-20%, jeśli w koszyku znalazłyby się autentyczne produkty spożywcze. Połowa respondentów uzależnia swój poziom zaufania do autentyczności produktu spożywczego znajdującego się na rynku od miejsca zakupu i 40% respondentów uzależnia to zaufanie od marki produktu. Celem artykułu jest przedstawienie i analiza wyników własnych badań empirycznych w zakresie wiedzy i postawy konsumentów wobec żywności autentycznej na tle teoretycznych rozważań na temat zagadnienia autentyczności żywności prowadzonych z ekonomicznego punktu widzenia. Do realizacji postawionego celu wykorzystano dwie metody badawcze: krytyczny przegląd literatury i badanie ankietowe o charakterze wstępnym.

EN

Food supply chain is more and more vulnerable to fraud and terrorist attacks. Responding to such a situation, there are legal provisions and industry standards developed to serve food defense. Food business operators can see emerging opportunities to compete successfully. Food producers can distinguish their products with authenticity. Consumers’ awareness and knowledge in the field of food fraud and authenticity of food is a condition for success. The survey regarding food authenticity issue was conducted among 103 consumers, the administration employees of Maria Curie-Skłodowska University (UMCS) in Lublin, Poland in September 2016. Most of the respondents perceive an authentic food product as a product with accurate list of ingredients. More than 90% of the surveyed consumers are willing to pay a margin for food authenticity but most often they are willing to increase their food expenditures only by 10-20% (if authentic food products take place in their shopping baskets). 40-50% of the surveyed consumers make their level of trust in the authenticity of offered food conditional on the point of purchase, and/or on the brand. The aim of the article is to present, analyze and discuss the results of own survey conducted among consumers on their knowledge and attitude towards authentic food products in the background of reflection about the concept of food authenticity. The analysis is based on a critical literature review and own empirical survey conducted among the administration employees of UMCS.

Słowa kluczowe

PL

konsument; autentyczność żywności; oszustwa żywnościowe; fałszowanie żywności

EN

consumer; food authenticity; food fraud; adulteration

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Problemy Jakości
• Rocznik: 2017
• Tom: R. 49, nr 9
• Strony: 34--42
• Opis fizyczny: Bibliogr. 38 poz.

Twórcy

autor

Kowalska M.

• Katedra Zarządzania Jakością i Wiedzą, Wydział Ekonomiczny, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Bibliografia

• [1] Aung Myo Min, Yoon Seok Chang. 2014.”Traceability in a food supply chain: Safety and quality perspectives”. Food Control39 : 172-184. http://dx.doi.org/10.1016/j.foodcont.2013.11.007.
• [2] Bosona Techane, Girma Gebresenbet. 2013. “Food traceability as an integral part of logistics management in food and agricultural supply chain”. Food Control33 : 32-48.http://dx.doi.org/10.1016/j.foodcont.2013.02.004.
• [3] Charlebois Sylvain, Anita Schwab, Raphael Henn, Christian W. Huck. 2016. “Food fraud: An exploratory study for measuring consumer perception towards mislabeled food products and influence on self-authentication intentions”. Trends in Food Science & Technology 50 : 211-218.http://dx.doi.org/10.1016/j.tifs.2016.02.003.
• [4] Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2015/1918 z dnia 22 października 2015 r. ustanawiająca system pomocy i współpracy administracyjnej na podstawie rozporządzenia (WE) nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt (Dz. Urz. WE L 280 z 24.10.2015, str. 31).
• [5] Golan Elise H., Barry Krissoff, Fred Kuchler, Linda Calvin, Kenneth E. Nelson, Gregory K. Price. 2004. “Traceability in the U.S. Food Supply: Economic Theory and Industrial Studies”. Agricultural Economic Report Number 830.
• [6] Karovičová Jolanta, Zlatica Kohajdová, Kristina Kukurová, Jarmila Lehkoživová. 2007. “Evaluation of orange juices on the base of selected authenticity markers”. ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość 2 (51) : 155-165.
• [7] Kowalczyk Stanisław, Tezy wystąpienia prof. Stanisława Kowalczyka, Głównego Inspektora Jakości Handlowej Artykułów Rolno–Spożywczych, na Seminarium pt. „Bezpieczeństwo i fałszowanie żywności – stary problem czy wyzwanie współczesności”, Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk, 2.02.2015 r. Pobrano z lokalizacji http://www.irwirpan.waw.pl/polski/seminaria/ seminarium-2-02-2015-S-Kowalczyk-Bezpieczenstwo-ifalszowanie-zywnosci.pdf, 8.03.2017.
• [8] Kopaliński Władysław. 1985. Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”.
• [9] Kowalska Aleksandra. 2016.„Problem fałszowania żywności w Polsce”. Problemy Jakości9 : 28-35. http://dx.doi.org/10.15199/47.2016.9.4.
• [10] Kowalska Jolanta, Anna Bzducha, Dorota Derewiaka, Katarzyna Kopańska, Aneta Nitek. 2008. „Ocena autentyczności wybranych czekolad”. ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość 4 (59) : 74-79.
• [11] Leonardo Raphael, Raquel Soares Casaes Nunesa, Maria Lúcia G. Monteiro, Carlos Adam Conte-Junior, Eduardo Mere Del Aguilaa, Vânia M.F. Paschoalin. 2016. “Molecular testing on sardines and rulings on the authenticity and nutritional value of marketed fishes: An experience report in the state of Rio de Janeiro, Brazil”. Food Control 60 : 394-400. http://dx.doi.org/10.1016/j.foodcont.2015.08.004.
• [12] Lipp Markus. 2012. “Ingredient Adulteration Undermines Food Safety. Regulatory Report”. Pobrano z lokalizacji http://www.foodsafetymagazine.com/magazine-archive1/februarymarch-2012/ingredient-adulteration-undermines-food-safety/,6.03.2017.
• [13] Majewska Ewa, Anna Delmanowicz. 2007. „Profile związków lotnych wybranych miodów pszczelich”. ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość5 (54) : 247-259.
• [14] Rozporządzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. Urz. WE L 31 z 01.02.2002, str. 1, ze zm.).
• [15] Sentandreu Miguel Ángel, Enrique Sentandreu. 2014. “Authenticity of meat products: Tools against fraud”. Food Research International 60 : 19–29.http://dx.doi.org/10.1016/j.foodres.2014.03.030.
• [16] Spink John, Douglas C. Moyer. 2011. “Defining the Public Health Threat of Food Fraud”. Journal of Food Science 76 (9) :157-163.http://dx.doi.org/10.1111/j.1750-3841.2011.02417.x.
• [17] Spink John, Douglas C. Moyer, Cheri Speier-Pero. 2016. “Introducing the Food Fraud Initial Screening model (FFIS)”. Food Control 69 : 306-314. http://dx.doi.org/10.1016/j.foodcont. 2016.03.016.
• [18] Śmiechowska Maria. 2013. „Autentyczność jako kryterium zapewnienia jakości żywności”. Annales Academiae Medicae Gedanensis 43 : 175-181.
• [19] Śmiechowska Maria. 2007. „Wybrane problemy autentyczności i identyfikowalności żywności ekologicznej”. Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering 52(4) : 80-88.
• [20] Śmiechowska Maria. 2014. „Zapewnienie autentyczności i wiarygodności produktom regionalnym i tradycyjnym”. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu 16 (3) : 282-287.
• [21] Szulce Halina. 1999. Planowanie i strategia produktu. W Podstawy marketingu. Red. Henryk Mruk, Bogna Pilarczyk, Bogdan Sojkin, Halina Szulce, 138-141. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu.
• [22] The British Standards Institution. 2014. “PAS 96:2014 Guide to protecting and defending food and drink from deliberate attack”. Pobrano z lokalizacji http://www.food. gov.uk/sites/default/files/pas96-2014-food-drink-protection-guide.pdf, 10.02.2016.
• [23] Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 nr 16 poz. 93, ze zm.).
• [24] Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. 2001 nr 5 poz. 44, ze zm.).
• [25] Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. 2006 nr 171 poz. 1225, ze zm.).
• [26] Varallo Cesare. 2016. “Q&A to EU Commission – EU initiatives to tackle food fraud and AAC use”. Pobrano z lokalizacji https://foodlawlatest.com/2016/05/27/, 8.03.2017.
• [27] Vinci Giuliana, Raffaella Preti, Alessandra Tieri, Simone Vieri. 2013. “Authenticity and quality of animal origin food investigated by stable-isotope ratio analysis”. Journal of the Science of Food and Agriculture93 (3) : 439-448. http://dx.doi.org/10.1002/jsfa.5970.
• [28] Walker G. Stewart. 2017.“Food authentication and traceability: An Asian and Australian perspective”. Food Control 72: 168-172.http://dx.doi.org/10.1016/j.foodcont.2016.01.028
• [29] Wang Chao-shih, David D. Van Fleet, Ashok K. Mishra. 2017. “Food integrity: a market-based solution”. British Food Journal119 (1) : 7-19. http://dx.doi.org/10.1108/BFJ-04-2016-0144.
• [30] Wiśniewska Małgorzata Z. 2015. “HACCP-based food defense systems”. Journal of Management and Finance 13 (2) : 105-119.
• [31] Wiśniewska Małgorzata Z. 2017. „Łańcuch żywnościowy to bardzo wrażliwy i podatny cel ataku terrorystycznego. Wywiad udzielony na łamach czasopisma Problemy Jakości”. Problemy Jakości 1 : 10-12.
• [32] Wiśniewska Małgorzata Z. 2016. „System HARPC – nowy oręż w służbie bezpieczeństwa żywności”. Problemy Jakości 9 :13-19. http://dx.doi.org/10.15199/47.2016.9.2.
• [33] Wiśniewska Małgorzata Z. 2016. Systemowe zarządzanie obroną żywności przed terroryzmem. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• [34] Wiśniewska Małgorzata Z., Baiba Šavrina. 2016. „Łotewski system kształtowania jakości życia i tożsamości kulinarnej”. Problemy Jakości 7-8 : 42-49. http://dx.doi.org/10.15199/47.2016.7-8.7.
• [35] Wlazły Anna, Zdzisław Targoński. 2014. „Wykorzystanie oznaczeń stosunków stabilnych izotopów wybranych pierwiastków w ocenie autentyczności produktów pochodzących z upraw ekologicznych”. ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość 1 (92) : 5-15. http://dx.doi.org/10.15193/zntj/2014/92/005-015.
• [36] Wroniak Małgorzata, Jolanta Ramotowska, Monika Matuszewska, Mieczysław Obiedziński. 2006. „Możliwości zastosowania kwasów tłuszczowych i 3,5-stidmastadienu do badania autentyczności olejów tłoczonych na zimno”. ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość 2 (47) Supl.: 365-373.
• [37] Zhao Haiyan, Shuangling Zhang. 2016. “Effects of sediment, seawater, and season on multi-element fingerprints of Manila clam (Ruditapes philippinarum) for authenticity identification”. Food Control 66 : 62-68.http://dx.doi.org/10.1016/j.foodcont.2016.01.045.
• [38] http://www.kurierlubelski.pl/wiadomosci/lublin/art/93422-12,praca-w-woj-lubelskim-bogdanka-zatrudnia-najwiecejosob,id,t.html, 16.05.2017.