Jubileusz „Medycyny Nowożytnej”

• Autorzy: Gryglewski R. W.

Warianty tytułu

EN

Jubilee of “Modern Medicine” magazine

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

In 1922 appeared the first, proof copy of a magazine which two years later was titled “Modern Medicine. Studies on the history of medicine”. The idea to create a new periodical was born among the historians of science, who focused their scientific interest on the topics of medicine’s past. The major purpose was to make a thorough revision of methodological views that usually did not go beyond the positivist or Marxist model. They aspired to some kind of “opening up” to the content present in philosophy and the history of science, including in particular epistemological theories of Ludwik Fleck, Thomas Kuhn or Michael Foucault. Consistent references were made to the experiences and findings of cultural anthropology, psychology, sociology and history of arts, highlighting the problems which in national medical historiography had been previously rarely, if ever, present. “Classical” form and content of works published in the magazine was not excluded, though, since the purpose of the editorial staff was not so much to fight against the traditional model of the history of medicine as its enrichment and gradual transformation in the spirit of contemporary needs. The aim of this article is to present as completely as possible – both the content of “Modern Medicine” and the achievements of people contributing to the magazine for the past twenty years of its existence. It is also an attempt to evaluate to what extent the guidelines set two decades ago have been realized in practice.

Słowa kluczowe

PL

Medycyna Nowożytna; czasopiśmiennictwo polskie; historia czasopiśmiennictwa

EN

Modern Medicine; Polish periodicals; history of periodical press

• Wydawca: Instytut Historii Nauki im. L. i A. Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk
• Czasopismo: Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
• Rocznik: 2015
• Tom: R. 60, nr 2
• Strony: 171--188
• Opis fizyczny: Bibliogr. 87 poz.

Twórcy

autor

Gryglewski R. W.

• Katedra Historii Medycyny UJ CM, Kraków

Bibliografia

• J. Pecker: Jaques Léonard (1935-1988). „ Historie de Sciences Médicales” 1989 t. XXIII nr 82, s. 249-52 [za:] www.biusante.parisdescartes.fr.
• Z. Podgórska-Klawe: Od Redakcji. „Medycyna Nowożytna” 1994 t. I nr 1, s. 5.
• W. Szumowski: Rękopis pamiętników. Zbiory specjalne Katedry Historii Medycyny.
• J. Rostafiński: Medycyna na Uniwersytecie Jagiellońskim w XV wieku (1900) pozostaje nadal cennym źródłem studiów nad przeszłością nauk lekarskich w Krakowie.
• K. Sprengel: Versuch einer pragmatischen Geschichte der Arzneykunde. Halle 1792 t. I, s. 6-8.
• R. W. Gryglewski: Historia i Filozofia medycyny Władysława Szumowskiego na tle rozwoju historii i filozofii medycyny w Europie. Kraków 2010, s. 320-4, 328-30 i następne.
• R. W. Gryglewski: Rys historii medycyny powszechnej Józefa Oettingera. „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny” 2011 t. LXXIV, s. 18-28.
• F. Braudel: Historia i trwanie. Warszawa 1999.
• W. Wrzosek: Braudelowska idea kultury materialnej. „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 1994 t. XLII nr 2, s. 167-172.
• T. Srogosz: Dzieje myśli medycznej czasów nowożytnych – postulaty badawcze i propozycje metodologiczne. „Medycyna Nowożytna” 1994 t. I nr 1, s. 7-8.
• Z. Gajda: Zza kulis II wydania Historii Medycyny Władysława Szumowskiego. „Przegląd Lekarski” 1997, R. XLIV, nr 1, s. 143-5.
• Historia medycyny, Red. T. Brzeziński, Warszawa 1995 PZWL, s. 445.
• T. Brzeziński: Kronika (informacja o powstaniu nowego czasopisma). „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny” 1993 t. LVI nr 4, s. 431.
• B. Urbanek : Sprawozdania. „Medycyna Nowożytna. Prace Historyczno-medyczne”. Warszawa 1992, s. 63.
• Od Redakcji: „Medycyna Nowożytna. Prace Historyczno-medyczne”. Warszawa 1992, s. 5.
• S. Zamecki: „Medycyna Nowożytna” – propozycje i wykonanie. „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 1999 R. XLIV nr 1, s. 148.
• T. Srogosz: Stan i potrzeby badań nad dziejami osiemnastowiecznej medycyny polskiej. „Medycyna Nowożytna” 1995 t. II nr 1, s. 23-30.
• A. Zybertowicz: Przyrodoznawstwo a humanistyka w ujęciu teorii kultury. „Medycyna Nowożytna” 1995 t. II nr 2, s. 5-49.
• B. Płonka-Syroka: Społeczno-kulturowy kontekst historii medycyny – przegląd koncepcji i propozycje badawcze. „Medycyna Nowożytna” 1995 t. II nr 1, s. 5-22.
• B. Płonka-Syroka: Problem przemian w medycynie europejskiej XVI-XIX w. w świetle wybranych koncepcji z zakresu metodologii historii nauki. „Medycyna Nowożytna” 1997 t. IV nr 1-2, s. 5-38.
• B. Płonka-Syroka: Inspiracje antypozytywistyczne w europejskiej historii medycyny w XX stuleciu. „Medycyna Nowożytna” 2002 t. IX nr 1-2, s. 5-42.
• B. Płonka-Syroka: Ludwik Fleck (1896-1961), mikrobiolog, prekursor nowoczesnej metodologii historii medycyny. „Medycyna Nowożytna” 1994 t. I nr 1, s. 47-82.
• J. J. Sak: Kategoria „style myślenia” w badaniu historii idei medycznych, „Medycyna Nowożytna”. 1999 t. VI nr 2, s. 5-60.
• J. Jeszke: O potrzebie badań nad historią historiografii medycznej, „Medycyna Nowożytna. Prace Historyczno-medyczne”. Warszawa 1992, s. 39-45.
• J. Jeszke: Koncepcja T. S. Kuhna w polskiej historiografii nauki. „Medycyna Nowożytna” 1995 t. II nr 1, s. 31-48.
• J. Jeszke: Historyk i lekarz jako badacze dziejów nauk medycznych. „Medycyna Nowożytna” 1997 t. IV nr 1-2, s. 63-84.
• J. Jeszke: Ludwik Fleck wobec paradygmatu polskiej historiografii medycznej. „Medycyna Nowożytna” 2004 t. XI nr 1, s. 33-46.
• J. Jeszke: Perspektywa historyczna we współczesnych badaniach nad lecznictwem naturalnym. Garść uwag metodologicznych. „Medycyna Nowożytna” 2001 t. VIII nr 1, s. 71-88.
• B. Płonka-Syroka: Konferencja Naukowa pt. Problemy metodologiczne i metod badawczych w historii nauk przyrodniczych i medycyny. „Medycyna Nowożytna” 1994 t. I nr 2, s. 135-7.
• J. Jeszke: Konferencja Naukowa pt. Historyk nauk medycznych wobec inspiracji badawczych. Teoria i tradycja. Poznań, 18-19 października 1996 r. „Medycyna Nowożytna” 1996 t. III nr 1-2, s. 209-11.
• J. Strojnowski: Historia medycyny wobec relatywizmu. „Medycyna Nowożytna” 1998 t. V nr. 1, s. 5-18.
• R. Jütte: „Sozialgeschichte der Medizin”: zakres – metody – cele. „Medycyna Nowożytna” 2000 t. VII nr 1, s. 25-43.
• E. Bińczyk: Praktyki medyczne w ujęciach nieklasycznych: Michael Foucault i Actor-Network Theory. „Medycyna Nowożytna” 2001 t. VIII nr. 2, s. 53-73.
• M. J. Siemińska: Społeczne uwarunkowania recepcji wiedzy naukowej. Szkic z socjologii wiedzy. „Medycyna Nowożytna” 2000 t. VII nr. 2, s. 29-42.
• B. Urbanek: Zasady biografistyki „Medycyna Nowożytna”. 2004 t. XI nr 1, s. 205-10.
• M. J. Turos: Próba połączenia ognia z wodą – czyli rekonstrukcja historyczna jako forma przekazu wiedzy w historii medycyny. „Medycyna Nowożytna” 2011 t. XVII nr 1, s. 187-208.
• Z. Jastrzębowski, T. Srogosz: Z rozważań nad wykorzystaniem niektórych współczesnych nurtów filozofii nauki w historii nauki, „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny”. 1990 t. LIII nr 3, s. 67-74.
• D. Penkala-Gawęcka : Antropologiczne spojrzenie na chorobę jako zjawisko kulturowe, „Medycyna Nowożytna”. 1994 t. I nr 2, s. 5-16.
• J. Czarny: Różne koncepcje podmiotowości człowieka. „Medycyna Nowożytna” 1996 t. III nr 1-2, s. 5-22.
• B. Płonka-Syroka: Różne koncepcje podmiotowości człowieka w teoriach i doktrynach medycznych. „Medycyna Nowożytna” 1996 t. III nr 1-2, s. 23-50.
• A. Paluch: Etnologia wobec zagadnień medycyny jako obszaru penetracji badawczych. „Medycyna Nowożytna” 1998 t. V nr 1, s. 19-28.
• A. Paluch: Á propos antropologii ciała: człowiek. „Medycyna Nowożytna” 1998 t. V nr 2, s. 5-10.
• J. Jeszke: Myśl europejska w medycynie polskiej XIX wieku w badaniach polskich historyków medycyny. „Medycyna Nowożytna” 1996 t. III 1-2, s. 75-88.
• K. Kopias-Łokuciejewska: Koncepcja człowieka i jego miejsce we wszechświecie w doktrynach Paracalsusa i Boehmego. „Medycyna Nowożytna” 2001 t. VIII nr 1, s. 5-54.
• J. Markiewicz: Myślenie alchemiczne Carla Gustawa Junga. „Medycyna Nowożytna” 2004 t. XI nr 1, s. 5-32.
• Z. Kalemba: Wpływ koncepcji makro- i mikrokosmosu na pojmowanie choroby i człowieka chorego. „Medycyna Nowożytna” 1998 t. V nr 1, s. 29-38.
• K. Stojek-Sawicka: Nauki przyrodnicze w okresie potrydenckim. „Medycyna Nowożytna” 2003 t. X nr 1-2, s. 7-34.
• L. Miodoński: Medycyna romantyczna w Niemczech jako eksplikacja filozoficznego rozumienia świata i człowieka – Mesmer i mesmeryzm. „Medycyna Nowożytna” 2001 t. VIII nr 2, s. 5-32.
• D. Angutek: Medycyna homeopatyczna a magia. „Medycyna Nowożytna” 2007 t. XIV nr 1-2, s. 29-41.
• A. Szlagowska: Personifikacje choroby w kulturze ludowej. „Medycyna Nowożytna” 2002 t. IX nr 1-2, s. 43-52.
• B. Urbanek: Początki polskiego słownictwa w dziedzinie opieki i pielęgnacji chorych do 1838 roku, „Medycyna Nowożytna” 1998 t. V nr 1, s. 39-62.
• J. Jagla: Tajemnica skóry (cz. I) Święte uleczenie wobec chorób zakaźnych, dermatologicznych i wenerycznych (Sylwetki patronów, ikonografia i obecność w kulturze). „Medycyna Nowożytna” 2011 t. XVII nr 1, s. 7-24.
• J. Jagla: Tajemnica skóry (cz. II). Skóra obszar pamięci, obszar doświadczenia w kulturowym i ikonograficznym wizerunku świętego Bartłomieja. „Medycyna Nowożytna” 2013 t. XIX nr 2, s. 7-36.
• J. Jagla: Zęby, robaki, ból i zaklęcie – refleksje nad ikonografią stomatologiczną i folklorem zębowym. „Medycyna Nowożytna” 2009/10 t. XVI nr 1-2, s. 7-30.
• J. Jagla : Obraz chorób w malowidłach z warmińskich sanktuariów w Świętej Lipce i Chwalęcinie – refleksje porównawcze. „Medycyna Nowożytna” 2012 t. XVIII nr 1-2, s. 131-166.
• M. Paciorek: Stosunek do duszy i ciała w kategorii „dobrej śmierci” – w świetle przewodników, poradników i testamentów staropolskich. „Medycyna Nowożytna” 2007 t. XIV nr 1-2, s. 43-54.
• W. Kocela : Medycyna a literatura – obraz człowieka chorego w Żywocie człowieka poczciwego Mikołaja Reja. „Medycyna Nowożytna” 2011 t. XVII nr 1, s. 25-40.
• J. Janiuk: Terminologia i problematyka medyczna we wczesnych (1931-1939) utworach Michała Choromańskiego. „Medycyna Nowożytna” 2005 t. XII, nr 1-2, s. 19-52.
• J. Janiuk: Gruźlica w literaturze Młodej Polski i w okresie międzywojennym Cz. I i II. „Medycyna Nowożytna” 2009/10 t. XVI nr 1-2, s. 31-84 oraz 2011 t. XVII nr 1, s. 41-80.
• J. Janiuk: Stanisława Lema związki z medycyną. „Medycyna Nowożytna” 2006 t. XIII nr 1-2, s. 35-78.
• E. Kulak: Od farsy do „chorego z urojenia” – Molier przeciwko medycynie. „Medycyna Nowożytna” 1996 t. III 1-2, s. 89-105.
• J. Barański: Lekcje anatomii Rembrandta: sekcje zwłok jako ostatni akt spektaklu kaźni. „Medycyna Nowożytna” 1998 t. V s. 1, s. 63-90.
• K. Stojek-Sawicka: Anatomia a sztuki plastyczne w czasach nowożytnych. „Medycyna Nowożytna” 2007 t. XIV nr 1-2, s. 5-28.
• M. Wichrowski: Polska etyka medyczna w latach 1945-1980. „Medycyna Nowożytna” 2003 t. X nr 1-2, s. 169-184.
• M. Gałuszka: Bioetyka wobec wyzwań XXI wieku. „Medycyna Nowożytna” 2003 t. X nr 1-2, s. 185-96.
• J. Katafias: Prawda w medycynie. Problem zakresu informacji udzielonej choremu przez lekarza w świetle etyki. „Medycyna Nowożytna” 2005 t. XII nr 1-2, s. 53-65.
• H. Bojczuk: Materiały dotyczące szpitala wilanowskiego w Archiwum Głównym Akt Dawnych. „Medycyna Nowożytna” 2003 t. X nr 1-2, s. s. 231-34.
• D. Zamojska: Materiały do dziejów medycyny w zbiorach Archiwum PAN w Warszawie. „Medycyna Nowożytna” 2005 t. XII nr 1-2, s. 217-26.
• T. Dworecka: Urodzenia nieślubne w wybranych powiatach północnego Mazowsza w okresie II Rzeczypospolitej na podstawie aktów urodzenia urzędów stanu cywilnego. „Medycyna Nowożytna” 2007 t. XIV nr 1-2, s. 137-166.
• M. Paciorek: Dylematy i możliwości kwerend dokumentów z lat 1945-1956 w wybranych archiwach państwowych. „Medycyna Nowożytna” 2013 t. XIX nr 1, s. 161-8.
• B. Urbanek: Z teki źródeł wileńskich. Archiwalia do dziejów położnictwa w Polsce. „Medycyna Nowożytna” 1996 t. III nr 1-2, s. 169-71; taż: Archiwalia Wydziału lekarskiego Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. „Medycyna Nowożytna” 2012 t. XVIII nr 1-2, s. 237-45.
• J. Lusek: Źródła okresu wojny dotyczące lecznictwa w zasobach archiwów górnośląskich. „Medycyna Nowożytna” 2009/10 t. XVI nr 1-2, s. 179-218.
• E. Więckowska: Archiwalia dotyczące zwalczania chorób zakaźnych w okresie 1919-1924. „Medycyna Nowożytna” 1997 t. IV nr 1-2, s. 197-202.
• J. Sztuchlik, J. Picha: Literatura medyczna w zbiorach cieszyńskich lekarzy i farmaceutów XVIII/XIX wieku na podstawie zapisów prowiniencyjnych w Bibliotece Leopolda Jana Szersznika w Cieszynie. „Medycyna Nowożytna” 2002 t. IX nr 1-2, s. 165-76.
• M. J. Turos: „… na trzeźwo …” czy jednak ze znieczuleniem. Zwalczanie bólu według R. J. Czerwiakowskiego, czyli próby odpowiedzi na pytanie, czy w początkach XIX w. chirurdzy wojskowi stosowali leki uśmierzające ból. „Medycyna Nowożytna” 2012 t. XVIII nr 1-2, s. 87-102.
• A. Luto-Kamińska: Balneologia oczyma XVI wiecznego medyka na podstawie Cieplic W. Oczki (1578). „Medycyna Nowożytna” 2012 t. XVIII nr 1-2, s. 191-204.
• A. Trojanowska: Ogólne uwagi o lekach w Nauce materii medycznej (1830) Konstantego Porcyanki. „Medycyna Nowożytna” 2012 t. XVIII 1-2, s. 167-190.
• M. Płuta: Osiemnastowieczne metody leczenia nieprofesjonalnego w pamiętniku Reginy Salomei z Rusieckich Pilsztynowej. „Medycyna Nowożytna” 2003 t. X nr 1-2, s. 153-68.
• J. Warmuzińska-Wnuk: Czasopismo „Farmacja Polska” jako źródło do historii zawodu farmacji. „Medycyna Nowożytna” 2008 t. XV nr 1-2, s. 159-66.
• B. A. Kwiatkowska: „Homeopata Polski” – czasopismo polskich zwolenników doktryny Samuela Fryderyka Hahnemanna. „Medycyna Nowożytna” 2013 t. XIX nr 2, s. 197-215.
• A. Marek: Dzieje i problematyka „Pamiętnika Lekarskiego Warszawskiego” Wilhelma Malcza (1828-1829). „Medycyna Nowożytna” 2002 t. IX, s. 177-97.
• M. Paciorek: Idea ruchu stachanowskiego w sektorze zdrowotnym w latach 1948-1956 (na przykładzie czasopisma „Służba Zdrowia”). „Medycyna Nowożytna” 2009/10 t. XVI nr 1-2, s. 149-75.
• M. Paciorek: Instytucja nadzoru fachowo-lekarskiego w Polsce w latach 1947-1950 w świetle ówczesnych doniesień prasowych, „Medycyna Nowożytna” 2011 t. XVII nr 1, s. 149-68.
• Z. Jastrzębowski: Polska statystyka medyczna a badania nad zdrowotnością społeczeństwa polskiego w XIX wieku. „Medycyna Nowożytna” 1996 III nr 1-2, s. 115-25.
• M. Rzadkowolska: Książka medyczna w repertuarze łódzkich wydawców 1945-1956, „Medycyna Nowożytna” 2011 t. XVII nr 1, s. 169-83.
• S. M. Hałat SM: Obowiązki Sióstr Miłosierdzia w świetle dokumentów „Medycyna Nowożytna” 1999 t. VI nr 2, s. 153-66.
• R.W. Gryglewski: Czy medycyna jest sztuką czy nauką? – rozważania w świetle polskiej szkoły filozofii medycyny i poglądów innych lekarzy europejskich czasów przełomu XIX i XX ww. do wybuchu II wojny światowej. „Medycyna Nowożytna” 2006 t. XIII nr 1-2, s. 7-24.
• S. Zamecki: Kilka uwag na temat tzw. polskiej szkoły filozofii medycyny. „Medycyna Nowożytna” 2006 t. XIII nr 1-2, s. 25-34.