Powojenne kształtowanie arterii komunikacyjnych w odbudowywanym Kołobrzegu

• Autorzy: Brechelke Adrianna

Identyfikatory

DOI

10.21008/j.2658-2619.2022.11.7

Warianty tytułu

EN

Post-war development of communication arteries in reconstructed Kołobrzeg

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Układ historycznych ulic śródmieścia Kołobrzegu, kształtowany od momentu likwidacji twierdzy do końca lat 30. XX w., zachował się do dzisiejszych czasów niemal w niezmienionej formie - pomimo wojennych zniszczeń miasta. W czasie odbudowy, rozpoczętej w połowie lat 60. XX w., nastąpił gwałtowny rozrost dzielnicy uzdrowiskowej - oddzielonej od centrum pasem zieleni, torowiskiem i rozproszoną, głównie przemysłową zabudową. Konieczność powiązania uzdrowiska z resztą miasta i otwarcie na turystów, wymusiło powstanie nowych połączeń komunikacyjnych między wschodnią częścią miasta a uzdrowiskiem, dotychczas skomunikowanym jedynie od zachodu. Jednocześnie w latach 60. XX w. poszerzono i wzmocniono rangę dróg okalających śródmieście, tworząc arterię komunikacyjną omijającą zniszczoną i potencjalnie nieatrakcyjną dla przyjezdnych starówkę oraz śródmieście. Połączyła ona wschodnią część miasta z przemysłową dzielnicą portową, zlokalizowaną wzdłuż lewego brzegu Parsęty. Autorka artykułu ukazuje kształtowane po II wojnie światowej i współcześnie relacje komunikacyjne uzdrowiska z centrum Kołobrzegu oraz będące ich konsekwencją zmiany urbanistyczne.

EN

The layout of the historic downtown streets of Kołobrzeg, formed from the ti me of the fortress' liquidation until the end of the 1930s, has remained almost unchanged to the present day despite the city's wartime destruction. The period of reconstruction which began in the mid 1960s saw the rapid growth of the spa district - separated from the centre by a green belt, a railway track and dispersed buildings - mainly industrial. The need to connect the resort to the rest of the city and open it up to tourists necessitated the creation of new transport links between the eastern part of the city and the resort, which had hitherto only been connected to the west. At the same time, in the 1960s, the roads surrounding the town centre were widened and strengthened, creating a thoroughfare that bypassed the damaged and unattractive old town and the town centre. It connected the eastern part of the city with the industrial port district located along the left bank of the Parsęta River. The article shows the communication relations between the spa and the centre of Kołobrzeg and the urban development that resulted from it.

Słowa kluczowe

PL

powojenna odbudowa; struktura sieciowa; struktura urbanistyczna; Ziemie Odzyskane

EN

post-war reconstruction; network structure; urban structure; Regained Territories

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz
• Rocznik: 2022
• Tom: Z. 11
• Strony: 121--134
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz., rys.

Twórcy

autor

Brechelke Adrianna

• Politechnika Poznańska, Wydział Architektury, Instytut Architektury, Urbanistyki i Ochrony Dziedzictwa

• https://orcid.org/0000-0002-3921-6277

Bibliografia

• 1. Bal W., 2012, Cultural identity of seaside health resorts. An inspiring space and demanding heritage, „Przestrzeń i Forma”, t. 1 (17), s. 133-152.
• 2. Baranowski A., 2019, 60 lat Kołobrzeskiej Spółdzielni Mieszkaniowej, Wydawnictwo Kamera, Kołobrzeg.
• 3. Bojar-Fijałkowska A., 1990, Kołobrzeg w Polsce Ludowej, Wydawnictwo Koszaliński Ośrodek Naukowo-Badawczy, Koszalin.
• 4. Bugalski Ł., 2014, Kwestia odbudowy zabytkowych zespołów staromiejskich na Ziemiach Odzyskanych, „Przegląd Zachodni”, nr 3 (352), s. 212-234.
• 5. Deptuła M., 2014, Przeobrażenia terenów pofortecznych na przykładzie Torunia w świetle koncepcji M.R.G. Conzena, „Acta Universitas Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica”, nr 16, s. 57-71.
• 6. Dziemba R., 2018, Historia Kołobrzegu dla średniozaawansowanych, Wydawnictwo Kamera, Kołobrzeg.
• 7. Dziemba R., 2018a, Tajna mapa Milicji Obywatelskiej, https://miastokolobrzeg.pl/historia/16922-tajna-mapa-milicji-obywatelskiej.html (dostęp: 26.05.2022).
• 8. Dziemba R., 2018b, Najstarsza mapa Kołobrzegu, https://miastokolobrzeg.pl/historia/21337-najstarsza-mapa-kolobrzegu.html (dostęp: 26.05.2022).
• 9. Dziemba R., 2019, Historia Kołobrzegu po 1945 roku, Wydawnictwo Kamera, Kołobrzeg.
• 10. Fiuk P., 2017, Architektura miasta odbudowanego, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny, Szczecin.
• 11. Gasztold T., Kroczyński H., Rybicki H., 1979, Kołobrzeg - zarys dziejów, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
• 12. Heider R., Kierzek A., Laber W., Kotuła J., 2019, Nieco o rozwoju Kołobrzegu jako uzdrowiska - od przeszłości do teraźniejszości, „Otorynolaryngologia”, nr 18 (3, 4), s. 94-104.
• 13. Kondziela H., 1998, Założenia programowe i odbudowa Starego Miasta w Poznaniu i Kołobrzegu, „Odbudowa Miast Historycznych”, Elbląg.
• 14. Kroczyński H., 1971, Kołobrzeg [informator], Wydawnictwo artystyczno-graficzne RSW, Kraków.
• 15. Kroczyński H., 1979, Relikty nowożytnej twierdzy kołobrzeskiej we współczesnej architekturze miasta, „Koszalińskie Zeszyty Muzealne”, t. 9, s. 93-112.
• 16. Kroczyński H., 2018, Powojenny Kołobrzeg 1945-1950, Wydawnictwo Reda, Kołobrzeg.
• 17. Mapster, Plany miast - Europa Środkowa, http://igrek.amzp.pl/11769551 (dostęp: 26.05.2022).
• 18. Miedziński M., 2017, Rozwój przestrzeni turystycznej i procesów urbanizacyjnych Kołobrzegu oraz problematyka utworzenia na jego bazie Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego, „Rocznik Kołobrzeski”, Wydawnictwo Reda, Kołobrzeg.
• 19. Patan J., 1999, Historia Kołobrzegu w fotografii: Kolberg: do 1945 roku, Agencja Wydawnicza Patan-Press, Kołobrzeg.
• 20. Patan J., 2011, Moje lata sześćdziesiąte, Patan Press, Kołobrzeg.
• 21. Rybicki H., 1965, Początki życia polskiego w Kołobrzegu, w: Dzieje Kołobrzegu (X-XX wiek), red. H. Lesiński, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
• 22. Sekula B., Orlińska H., 1965, Charakterystyka rozwoju przestrzennego Kołobrzegu (1945-1965), w: Dzieje Kołobrzegu (X-XX wiek, red. H. Lesiński, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
• 23. System Informacji Przestrzennej, Plany historyczne, https://mapy.gis.kolobrzeg.pl/imapclient/?gpmap=gpPlanyHistoryczne (dostęp: 27.02.2023).
• 24. Uchwała nr 450/57 Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów z dnia 13 listopada 1957 r. o odbudowie miasta Kołobrzegu.
• 25. Urząd Statystyczny w Szczecinie. Gmina miejska Kołobrzeg, 2020, https://szczecin.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_zachodniopomorskie/portrety_gmin/powiat_kolobrzeski/gmina_miejska_kolobrzeg.pdf (dostęp: 26.05.2022).
• 26. Voelker J., 2014, Ostatnie dni Kołobrzegu: walki o niemieckie miasto w Marcu 1945 roku. Wydawnictwo Napoleon V, Warszawa.