Z archiwum Profesora Tadeusza Olczaka (1907-1983) : bieg wiekowy deklinacji magnetycznej w Łodzi (1800-1950)

• Autorzy: Maj S.

Warianty tytułu

EN

Scientific materials from Professor Tadeusz Olczak (1907-1983) archives : secular variations of the magnetic declination in Łódź (1800-1950)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawiono wyniki wstępnych badań kartograficzno-magnetycznych prowadzonych przez prof. Tadeusza Olczaka (1907-1983), dotyczących przypuszczalnego przebiegu wiekowych zmian magnetycznej deklinacji D na terenie Łodzi przemysłowej w okresie 1800-1950. Ich fragmenty zostały odnalezione w rodzinnych materiałach archiwalnych Profesora. W artykule omówiono ponadto wyniki analogicznych rozważań kartograficznych i magnetologicznych dotyczących Warszawy XVIII, XIX i pierwszej połowy XX wieku. Wykorzystano również informacje geodezyjno-historyczne i geograficzno-historyczne związane z dziejami Łodzi, pochodzące z Państwowego Archiwum w Łodzi i współczesnej literatury naukowej lat 2007/2008.

EN

The results of preliminary cartographic/geomagnetic studies, led by Professor Tadeusz Olczak (1907-1983) on the secular changes of magnetic declination D in city Łódź (from 1800 to 1950) are presented. Several main fragments of the above considerations were found in the family archival documents of T. Olczak. In addition, this article discusses the results of similar cartographic/magnetic researches for territory of Warsaw city of XVIII, XIX and XX centuries. In particular, many interesting geodetic and geographic historical data connected with the records of Łódź from the Łódź State Archive and contemporary 2007/2008 scientifi c literature were also used.

Słowa kluczowe

PL

deklinacja magnetyczna; zmiany wiekowe; Olczak Tadeusz; geofizyka; historia geofizyki; Polska

EN

magnetic declination; secular changes; Olczak Tadeusz; geophysics; history of geophysics; Poland

• Wydawca: Polskie Towarzystwa Geofizyczne ; Komitet Geofizyki PAN
• Czasopismo: Przegląd Geofizyczny
• Rocznik: 2013
• Tom: Z. 1-2
• Strony: 93--103
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz. rys., wykr.

Twórcy

autor

Maj S.

• Polskie Towarzystwo Geofizyczne / Instytut Geofizyki PAN w Warszawie

Bibliografia

• [1]. Archiwum Państwowe w Łodzi, 2009, Dawne plany Łodzi (www.Lodz.ap.gov.pl.).
• [2]. Augustyniak J., 1938, Budowa nowego gmachu biblioteki publicznej w Łodzi. Bibliotekarz, 10(8), 93-102.
• [3]. Czochański M., Kowalski G., 2008a, Udział prac geodezyjnych w tworzeniu układu przestrzennego Łodzi przemysłowej. Czasopismo Techniczne, 19 Ś (Środowisko), 2-ś, 70-76.
• [4]. Czochański M., Kowalski G., 2008b, Prototyp wielkoskalowej mapy sytuacyjnej w układzie sekcyjnym dla miasta Łodzi. Czasopismo Techniczne, 19 Ś (Środowisko), 2-ś, 78-84.
• [5]. Kozłowski M.F., 1984, Profesor doktor Tadeusz Konstanty Olczak (1907-1983). Prz. Geof., 29, 213-219.
• [6]. Maj S., Guterch A., 1993, Działalność profesora Tadeusza Olczaka (1907-1983) w geofizyce. Prz. Geof, 38(2), 169-174.
• [7]. Olczak T, 1948, Pomiary deklinacji magnetycznej w Krakowie. Docum. Physiograph. Pol. (Pol. Akad. Urn.), 15, 1-19.
• [8]. Olczak X, 1952a, Zmiany wiekowe magnetyzmu ziemskiego na ziemiach polskich w pięćdziesięcioleciu 1900-1950. Państwowy Instytut Geologiczny, Biuletyn, 82, seria geofizyczna, 8, 5-20.
• [9]. Olczak T, 1952b, Wyniki pomiarów magnetycznych absolutnych wykonanych w 1942 r. Państwowy Instytut Geologiczny, Biuletyn 82, seria geofizyczna, 8, 43-46.
• [10]. Olczak T., 1955a, fan Heweliusz i magnetyzm ziemski. Postępy Astronomii, 3, 65-70.
• [11]. Olczak T.| 1955b, Secular variation of the magnetic declination at Gdańsk. Acta Geoph. Pol. 3, 27-33.
• [12]. Olczak T, 1958, Badania nad magnetyzmem ziemskim w Polsce, [w:] B.M. Janowski, Magnetyzm ziemski, PWN, Warszawa, 25-34.
• [13]. Olczak T, 1984, Orientacja niektórych dawnych planów Warszawy a zmiany wiekowe deklinacji magnetycznej. Informacja wstępna. Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, 29(1), 101-122.
• [14]. Olczak T, 1991, Studia z historii geofizyki na ziemiach polskich. Prz. Geof., 36(1), 37-54, (wydanie pośmiertne).
• [15]. Olczak T, Stenz E., 1936, O zmianach wiekowych składowej pionowej magnetyzmu ziemskiego na ziemiach polskich. Biul. Tow. Geofizyków W Warszawie, 13, 18-28.
• [16]. Pawlak M., 2007, Ex navicula navis, z Łódki-Łódź - rozwój przestrzenny Łodzi w 1. poi. XIX w. w świetle źródeł kartograficznych i wybranych przekazów pisanych, [w:] Studia z historii Krakowa, (Materiały z Ogólnopolskiej Studenckiej Konferencji Lokacyjnej, Kraków 5-6 czerwca 2007), 95-105.
• Inne materiały źródłowe
• [1]. Ołpińska-Warzechowa K., 1985, Obserwatorium Geofizyczne imienia Stanisława Kalinowskiego w Świdrze, Prz. Geof., 30(2), 213-229.
• [2]. Plan de Varsovie. 1772, [w:] Giovanni Antonio Bartolomeo Ricci Zannoni, Carte de la Pologne divisee par provinces et palatinats (Mapa Polski z podziałem na prowincje i palatynaty), Paris.
• [3]. Prace Obserwatorium Geofizycznego im. St. Kalinowskiego w Świdrze. Księga jubileuszowa 1910-1960. Instytut Geofizyki PAN / PWN, Łódź-Warszawa, 23, ss. 169.
• [4]. Przypkowski X, 1958, Deklinacja magnetyczna Warszawy z roku 1737 i problem wiarygodności przekazów deklinacji magnetycznej z zabytkowych zegarów słonecznych. Prz. Geof., 3(1), 33-40.
• [5]. Starożytności Warszawy, dzieło zbiorowo-zeszytowe wydawane przez Alexandra Wejnerta, Magistra obojga Praw i nauk Administracyjnych, konserwatora akt dawnych miasta Warszawy. Tom trzeci z Rycinami, Warszawa. W drukarni Stanisława Strąbskiego przy ul. Daniłowiczowskiej Nr. 617, w dawnej Bibliotece Załuskich, 1854.