Selected aspects of spatial management in Poland in chronological perspective

• Autorzy: Mika Monika , Siejka Monika , Staszel Andrzej

Identyfikatory

DOI

10.15576/GLL/2024.1.05

Warianty tytułu

PL

Wybrane aspekty zarządzania przestrzenią w Polsce w ujęciu chronologicznym

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

This article is a part of the authors’ broader research on spatial management in Poland. Specifically, it addresses the problem of the procedures and practices of setting the planning fee on the basis of the legislation in force until 2023. The authors pay particular attention to cases of charging this fee following an increase in the value of real estate, as a consequence of changes in legislation or investment activities in a given area. In order to meet the research objective, the process of determining the planning fee was analysed on the basis of such practices over several decades. For this purpose, a detailed study of the subject literature was carried out, which included both book titles and scientific papers, as well as the interpretation of the law. The study highlighted the major role of correct and up-to-date planning documentation, both at the national and regional levels. It also identified the importance of the local spatial development plan and all the procedures for amending it. This publication consists of both analysis and research. This research resulted in a graphical presentation of many complex issues concerning spatial management in Poland, under both legal and economic aspects. It includes figures, such as a diagram of the stages of the procedure for setting the percentage rate by the municipal council, in the case of amending or adopting the local plan, the procedure for calculating the planning fee, the algorithm for increasing the value of real estate, and the procedure for refunding the planning fee. The paper also covers the issue of predicted changes in spatial policy.

PL

Niniejszy artykuł stanowi wycinek szerszych badań autorów, dotyczących zarządzania przestrzenią w Polsce. W szczególności poruszono w nim problem procedur i praktyk ustalania opłaty planistycznej na bazie obowiązujących do roku 2023 przepisów prawa. Autorzy zwracają szczególną uwagę na przypadki naliczania tej opłaty, na skutek wzrostu wartości nieruchomości, wynikającego ze zmian przepisów lub działań inwestycyjnych na danym obszarze. Dla realizacji celu badawczego podjęto analizę procesu ustalania opłaty planistycznej na gruncie praktyk w tym zakresie, na przestrzeni kilkudziesięciu lat. W tym celu wykonano szczegółowe studium literatury tematycznej, zawierającej zarówno pozycje książkowe, jak i artykuły naukowe oraz interpretacja przepisów prawa. W badaniach podkreślono szczególną rolę prawidłowej i aktualnej dokumentacji planistycznej, zarówno na poziomie krajowym, jak i regionalnym. Wyodrębniono w niej rolę miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz wszelkich procedur dokonywania w nim zmian. Niniejsza publikacja ma charakter analityczno- badawczy. Skutkiem podjętych badań jest zaprezentowanie w formie graficznej wielu skomplikowanych zagadnień dotyczących zarządzania przestrzenią w Polsce, w aspekcie prawnym i ekonomicznym. Należą do nich zaprezentowane ryciny, w tym schemat dotyczący etapów postępowania w celu ustalenia przez radę gminy stawki procentowej, w przypadku zmiany lub uchwalenia planu miejscowego, procedura naliczania opłaty planistycznej, algorytm wzrostu wartości nieruchomości, a także procedura zwrotu opłaty planistycznej. W pracy poruszono również aspekt prognozowanych zmian w polityce przestrzennej.

Słowa kluczowe

EN

spatial management; planning fees; planning annuity

PL

zarządzanie przestrzenią; opłata planistyczna; renta planistyczna

• Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie
• Czasopismo: Geomatics, Landmanagement and Landscape
• Rocznik: 2024
• Tom: no. 1
• Strony: 69--85
• Opis fizyczny: Bibliogr. 53 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Mika Monika

• Department of Land Surveying, University of Agriculture in Krakow

• https://orcid.org/0000-0001-7709-1367

autor

Siejka Monika

• Department of Land Surveying, University of Agriculture in Krakow

• https://orcid.org/0000-0003-1054-8494

autor

Staszel Andrzej

• Department of Land Surveying, University of Agriculture in Krakow

Bibliografia

• Bąkowski T. 2015. Prawo gospodarcze publiczne.
• Bielecki M. 2010. Renta planistyczna jako konsekwencja uchwalenia planu miejscowego.
• bip.warszawa.pl. 2003. Skutki utraty ważności planów miejscowych, uchwalonych przed 1 stycznia 1995. https://www.muratorplus.pl/biznes/prawo/skutki-utraty-waznosci-planowmiejscowychuchwalonych-przed-1-stycznia-1995-aa-3Zpj-c5pb-mraL.html [accessed: 25.06.2022].
• blog.ongeo.pl. 2022. Koniec z unikaniem opłaty planistycznej za odrolnienie działki warunkami zabudowy! https://blog.ongeo.pl/odrolnienie-dzialki-warunkami-zabudowy [accessed: 25.06.2022].
• Brzezicki T., Fisz, I., Morawski W. 2018. Opłaty i wybrane roszczenia dotyczące nieruchomości. Wolters Kluwer, Warszawa.
• Brzezińska-Rawa A. 2020. Faktyczny sposób wykorzystywania nieruchomości. https://www. law.umk.pl/panel/wp-content/uploads/14_01_faktyczne_Rawa.pdf
• Czaja-Hliniak I. 2006. Prawnofinansowa instytucja dopłat jako forma pozapodatkowych danin publicznych. Wydawnictwo Spes, Kraków.
• Dąbek J. 2011. Wybrane zagadnienia prawne i warsztatowe opłaty planistycznej. Sympozjum Wyceny Nieruchomości Dla Samorządów.
• Dzierżewicz Z., Smarż J. 2011. Uprawnienia budowlane w latach 1928–2011 wynikające z Prawa budowlanego i przepisów wykonawczych. Akty prawne, wzory decyzji, przykładowe interpretacje. Wolters Kluwer, Warszawa.
• gisplay.pl. 2022. Historia urbanistyki. https://gisplay.pl/urbanistyka/historia.html [accessed: 5.06.2022].
• gov.pl. 2022. Prekonsultacje zmiany ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym – reforma systemu. https://www.gov.pl/web/rozwoj-technologia/prekonsultacje-zmiany-ustawy-o-planowaniui-zagospodarowaniu-przestrzennym---reforma-systemu [accessed: 25.06.2022].
• Gorski M. 2023. Renta planistyczna to martwa instytucja. https://www.prawo.pl/biznes/renta-planistyczna-to-martwa-instytucja,524005.html
• Iwn.son.pl. 2022. Zwrot opłaty planistycznej. https://iwn.son.pl/z-rynku-nieruchomosci/139-zwrotoplaty-planistycznej.html [accessed: 25.06.2022].
• Jakóbowiec E. 2011. Co jest przedmiotem wyceny dla ustalenia renty planistycznej lub odszkodowania. Sympozjum Wyceny Nieruchomości Dla Samorządów.
• Jaraszek A. 2010. Gminy będą zwracać opłaty planistyczne. https://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/403524,gminy-beda-zwracac-oplaty-planistyczne.html
• Jasiński Ł. 2022. Chcesz sprzedać nieruchomość? Warto wiedzieć, czym jest renta planistyczna. https://mieszkanie.pl/prawo/renta-planistyczna/2551 [accessed: 25.06.2022].
• Kasiński T. 2004. Plany zagospodarowania przestrzennego: szczególny tryb nieodpłatnego wywłaszczenia nieruchomości? Monitor Prawniczy, 1997/3.
• Kotulski M. 2012. Pewność prawa w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
• Kowalska O. 2014. Postępowanie o ustalenie renty planistycznej. cz. 1. http://urbnews.pl/. http://urbnews.pl/postepowanie-ustalenie-renty-planistycznej-cz-1/ [accessed: 25.06.2022].
• Kraczkowski A. 2015. Prawne aspekty zwrotu opłaty planistycznej. In: B. Jaworska-Dębska (ed.). Dobre prawo, sprawne rządzenie, Łódź.
• Król K., Król M. 2017. Wybrane zagadnienia prawne naliczania opłat planistycznych. Roczniki Administracji i Prawa, XVII (zeszyt specjalny), 209–222.
• Leoński Z., Szewczyk M. 2002. Zasady prawa budowlanego i zagospodarowania przestrzennego. Bydgoszcz–Poznań.
• Leoński Z., Szewczyk M., Kruś M. 2012. Prawo zagospodarowania przestrzeni, Wolters Kluwer, Warszawa.
• Małysa K. 2002. Proces inwestycyjno-budowlany. Kantor Wydawniczy „Zakamycze”, Kraków.
• Małysa-Sulińska K. 2008. Normy kształtujące ład przestrzenny. Wolters Kluwer, Warszawa.
• Mika M., Siejka M. 2015. The betterment levy and time parameter in the light of existing legislation. https://doi.org/10.7494/geom.2015.9.2.71 [accessed: 25.06.2022].
• Niewiadomski Z. 2002. Planowanie przestrzenne. Zarys systemu. Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis.
• Niewiadomski Z. 2003. Nowe prawo o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Twigger, Warszawa.
• Nowak J. 2013. Sporządzanie i uchwalanie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
• Nowak J. 2014. Opłata planistyczna i kontrowersje przy jej wymierzaniu. Przegląd Komunalny, 12(279).
• Padrak R. 2015. Procedura, przesłanki oraz propozycje zmian. Ustalanie opłaty planistycznej. Kontrola Państwowa, 2.
• podatki.biz 2021. Opłata planistyczna. https://www.podatki.biz/artykuly/oplataplanistyczna_59_47911.htm [accessed: 25.06.2022].
• Rokicka-Murszewska K. 2019. Administracyjnoprawne aspekty opłaty planistycznej. Wydawnictwo Naukowe. Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
• Sulczewska K. 2014. Opłata planistyczna oraz opłata adiacencka – uzasadnienie aksjologiczne i analiza porównawcza. Studia Prawno-Ekonomiczne, XCII (92), 129–147.
• Szewczyk M. 2012. Realizacja inwestycji na obszarach bez planu miejscowego.
• Tabernacka M., Raszewska-Skałecka R. 2010. Płaszczyzny konfliktów w administracji publicznej. Wolters Kluwer, Warszawa.
• Wolanin M. 1996. Skutki prawne uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wobec prawa własności i prawa użytkowania wieczystego.
• Wolanin M. 2014. Opłaty, ceny i wartość w gospodarce nieruchomościami. C.H. Beck, Warszawa.
• Wójciak E. 2014. Problematyka określenia wartości nieruchomości na potrzeby ustalenia renty planistycznej.
• Wszółkowski D. 2009. Opłata planistyczna – duże skutki małej zmiany. Casus, 51.
• Dekret z dnia 2 kwietnia 1946 r. o planowym zagospodarowaniu przestrzennym kraju (Dz.U. 1946 nr 16 poz. 109).
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 lutego 1928 r. o prawie budowlanym i zabudowaniu osiedli (Dz.U. 1939 nr 34 poz. 216).
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (Dz.U. 2003 nr 80 poz. 717) .
• Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. 2021 poz. 735 ze zm.).
• Ustawa z dnia 31 stycznia 1961 r. o planowaniu przestrzennym (Dz.U. 1975 nr 11 poz. 67).
• Ustawa z dnia 12 lipca 1984 r. o planowaniu przestrzennym (Dz.U. 1989 nr 17 poz. 99).
• Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. 2022 poz. 559 ze zm.)
• Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. 1999 nr 15 poz. 139).
• Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. 2021 poz. 1899).
• Ustawa z dnia 7 maja 1999 r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady (t.j. Dz.U. 2015 poz. 2120 ze zm.).
• Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz. U. 2022 poz. 503.).
• Ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2023, poz.1688).
• Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (t.j. Dz.U. 2017 poz. 2187 ze zm.).