Zagrożone dziedzictwo – cyfrowa rekonstrukcja stanu kaplicy zamkowej Sieniawskich w ukraińskich Brzeżanach z drugiej połowy XIX wieku na podstawie analizy materiałów źródłowych oraz skaningu laserowego zachowanego obiektu

• Autorzy: Pikulski Piotr , Marek Anna

Identyfikatory

DOI

10.48234/WK75SIENIAWSKI

Warianty tytułu

EN

Heritage under threat: digital reconstruction of the state of the nineteenth-century Sieniawski Castle Chapel in Brzeżany, Ukraine, using source material analysis and a laser scan of the building

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Kaplica zamkowa rodu Sieniawskich w Brzeżanach, stanowiąca dziedzictwo dawnej Rzeczpospolitej na Ukrainie, wymaga pilnej interwencji ze względu na jej zły stan techniczny. Z powodu sytuacji geopolitycznej w regionie obecnie niemożliwe jest podjęcie działań ratunkowych w celu przywrócenia kaplicy do dawnej świetności. Przedstawione badania skupiły się na dwóch głównych aspektach. Po pierwsze, opracowano model HBIM uwzględniający aktualny stan techniczny kaplicy. Po drugie, przeprowadzono cyfrową rekonstrukcję kaplicy z drugiej połowy XIX wieku. Opracowany model stanowił podstawę do tworzenia dokumentacji architektonicznej, możliwej do wykorzystania w przyszłych pracach restauracyjnych. Wykorzystanie technologii skanowania laserowego i modelowania HBIM okazało się skutecznym narzędziem do dokumentacji i ochrony zabytkowych obiektów. Metody te umożliwiają inwentaryzację i tworzenie modeli cyfrowych, przewyższających pod względem precyzji tradycyjne metody pomiarowe.

EN

The castle chapel of the Sieniawski family in Brzeżany, a legacy of the former Commonwealth in Ukraine, needs urgent intervention due to its poor technical condition. Due to the geopolitical situation in the region, it is currently impossible to undertake rescue efforts to restore the chapel to its former glory. The research presented focused on two main aspects. First, an HBIM model was developed that takes into account the current technical state of the chapel. Second, a digital reconstruction of the chapel from the second half of the nineteenth century was carried out. The model formed the basis for drafting architectural documentation, which can in the future be used for restoration work. The use of laser scanning technology and HBIM modeling has proven to be an effective tool for the documentation and preservation of historical buildings. These methods make it possible to survey buildings and create digital models, surpassing traditional measurement methods in terms of precision.

Słowa kluczowe

PL

cyfrowa rekonstrukcja zabytków; HBIM; kaplica zamkowa w Brzeżanach; skaning laserowy; utracone dziedzictwo

EN

digital reconstruction of heritage sites; HBIM; Brzeżany castle chapel; laser scanning; lost heritage

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
• Czasopismo: Wiadomości Konserwatorskie
• Rocznik: 2023
• Tom: Nr 75
• Strony: 71--85
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., fot., rys.

Twórcy

autor

Pikulski Piotr

• Katedra Geometrii Wykreślnej i Technologii Cyfrowych, Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej

• https://orcid.org/0000-0002-3268-8079

autor

Marek Anna

• Katedra Geometrii Wykreślnej i Technologii Cyfrowych, Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej

• https://orcid.org/0009-0004-1181-1201

Bibliografia

• Opracowania / Secondary sources
• 1. Aftanazy Roman, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, t. 7: Województwo ruskie, Ziemia Halicka i Lwowska, Wrocław 1997.
• 2. Beniamino Volta, Thomas E. Levy, Geoffrey E. Braswell, The virtual Chichén Itzá project: modelling an ancient Maya city in Google SketchUp, „Antiquity” 2009, t. 83, nr 321 s. 1–4.
• 3. Borusiewicz Władysław, Konserwacja zabytków budownictwa murowanego, Warszawa 1985.
• 4. Galieva Anna, Galiev Denis, Alekhin Vladimir, Chirkova Maria, Boswell Laurence, Application of BIM technology for surveying heritage buildings, MATEC Web of Conferences 2019, t. 279.
• 5. Hassan Amin Talha, Fritsch Dieter, Integration of Laser Scanning and Photogrammetry in 3D/4D Cultural Heritage Preservation – A Review, „International Journal of Applied Science and Technology” 2019, t. 9, nr 4, s. 1–15.
• 6. Karnicki Rafał, Wykorzystanie oznaczeń badań architektonicznych w uszczegóławianiu modeli przestrzennych i sposoby prezentacji wyników, „Wiadomości Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation” 2022, nr 69, s. 89–97.
• 7. Koszewski Krzysztof, Franczuk Jakub, Argasiński Karol, Wirtualne modele dziedzictwa architektonicznego a działalność konserwatorska, „Wiadomości Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation” 2021, nr 68, s. 17–25.
• 8. Kulig Anna, Nassery Farid, Filipowski Szymon, Zieliński Rafał, Wykorzystanie technologii BIM w nowoczesnej inwentaryzacji i analizie zabytków architektury, „Wiadomości Konserwatorskie” 2015, nr 42, s. 33–43.
• 9. Kuśnierz Kazimierz, Sieniawa : historia rozwoju przestrzennego, Kraków 2001.
• 10. Logothetis S., Delinasiou A., Stylianidis E., Building Information Modelling for Cultural Heritage: A review, ISPRS Annals of the Photogrammetry, Remote
• 11. Sensing and Spatial Information Sciences, t. II-5/W3, 2015 25th International CIPA Symposium 2015, 31 August – 4 September 2015, Taipei, Taiwan.
• 12. Nazarena Bruno, Roncella Ricardo, HBIM for conservation: A new proposal for information modeling, „Remote Sensing” 2019, nr 11 (15), s. 17–51.
• 13. Nestorow Rafał, Kościół Zamkowy P.W. św. Trójcy w Brzeżanach, Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej, cz. 1: Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego, t. 15, red. Jan K. Ostrowski, Kraków 1993–2015.
• 14. Nestorow Rafał, Treści ideowe mauzoleum Sieniawskich w Brzeżanach, „Biuletyn Historii Sztuki” 2006, R. 68, nr 2, s. 167–195.
• 15. Pikulski Piotr, Digital Monument Reconstruction in Architectural Studies: Synthesis of Research on the Previously Unknown Form of the Palace in Łobzów (Cracow) from the Period of the Rule of John III Sobieski, „Mesto a Dejiny”, 2020, t. 9, nr 2, s. 97–110.
• 16. Pikulski Piotr, Synteza badań nad stanem zachowania pałacu w Łobzowie na przestrzeni wieków – komputerowe rekonstrukcje brył obiektu od fortalicium Kazimierza Wielkiego do barokowej rezydencji Wazów, „Wiadomości Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation” 2020, nr 63, s. 86–95.
• 17. Płuska Ireneusz, Mamoń Agata, Konserwacja kaplicy Zygmuntowskiej przy katedrze wawelskiej, „Wiadomości Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation” 2004, nr 15, s. 2–25.
• 18. Polak Tadeusz, Zamki na Kresach, Warszawa 1997.
• 19. Ramos M. Magda, Remondino Fabio, Data Fusion in Cultural Heritage – A Review, ISPRS Annals of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, t. XL-5/W7, 2015 25th International CIPA Symposium 2015, 31 August – 4 September 2015, Taipei, Taiwan.
• 20. Remondino Fabio, Heritage recording and 3D modeling with photogrammetry and 3D scanning, „Remote Sensing” 2011, nr 3 (6), s. 1104–1138.
• 21. Stawińska Natalia, Stawiński Bohdan, Rewaloryzacja murów w obiektach zabytkowych, „Wiadomości Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation” 2005, nr 19 s. 18–22.
• 22. Szpyt Maksymilian, Pikulski Piotr, Obscure fate of the Palace in Łobzow during the reign of Jan III Sobieski. Attempt at computer reconstruction based on the analysis of the palace history since 1655 till the mid-19th century, „Wiadomości Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation” 2016, nr 48, s. 119–124.
• 23. Tokarski Jacek, Ilustrowany przewodnik po zabytkach kultury na Ukrainie, t. I, Warszawa 2000.
• Dokumentacje / Documentation
• 24. Paruch Roman, Czernik Stanisław, „Ekspertyza konstrukcyjno-budowlana dotycząca stanu technicznego kaplicy zamkowej w Brzeżanach, Miejscowość Brzeżany, Obwód tarnopolski Ukraina”, Inwestor: Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego „Polonika”, listopad 2018.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).